Tek seçim bölgesi ve çarşaf listeye geçmeyi öngören Seçim ve Halk Oylaması Yasası, komiteden oy çokluğu ile geçti. CTP, TDP ve DP’nin olumlu oy kullandığı Yasa Önerisi’ne, UBP, 101'nci maddeye yaptıkları öneri reddedildiği için olumsuz oy kullandı.

Meltem SONAY

Cumhuriyet Meclisi AD-HOC Komitesi ‘Kuzey Kıbrıs’ın tek seçim bölgesi’ olmasını düzenleyen Seçim ve Halk Oylaması Yasası çalışmalarını tamamladı.

Geçici ve Özel Komite’nin Başkanı Doğuş Derya, bir süredir siyasetteki feodal ilişkileri ortadan kaldırmak için üzerinde çalışılan, tek seçim bölgesi ve çarşaf listeye geçmeyi öngören Seçim ve Halk Oylaması Yasası’nın komiteden oy çokluğu ile geçtiğini ifade etti.

CTP, TDP ve DP’nin olumlu oy kullandığı Yasa Önerisi’ne, UBP  101'nci maddeye yaptıkları öneri reddedildiği için olumsuz oy kullandı.

Hükümet Programı’nda altına imza attı, komitede RET oyu kullandı!

Uzun bir süredir Anayasa, Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğü, Siyasal Partiler Yasası ile Seçim ve Halkoylaması Yasası Değişikliklerini Hazırlamak ve Görüşmek Üzere Oluşturulan Geçici ve Özel Komitesi’nde görüşmesi devam eden Yasa Önerisi, CTP-UBP Hükümeti Programı’nda da yer almıştı.
Öneri, Meclis’te temsil edilen dört siyasi partinin uzlaşısı ile AD-HOC Komite gündemine alınmış görüşmeler devam ederken, UBP ve DP, yasanın özü ‘tek seçim bölgesi’ne ters öneriler sunmuştu.
UBP ve DP’nin ‘bölgeciliği’ koruyan önerileri, yasa önerisinin sunuluş amacının da dışındaydı.
UBP, Hükümet Programı’nda altına imza atmasına karşın Yasa Önerisi’ne komitede RET oyu kullandı.
UBP’nin, yasa önerisinin ilgili maddesinde ‘Bölgeciliği tutan, tek seçim mantığını bertaraf eden’ bir önerisi bulunuyor.

Ada genelindeki tüm seçmenler, tüm adaylara tercih veya karma oy kullanabilecek!..

Yasa Önerisi’ne göre, adaylar tek listede olacak.  Bunu yanı sıra, bölgesel temsiliyeti de korumak ve çoğunluk nüfusun küçük bölgeleri de belirleyip küçük bölgelerin temsil edilmemesini engellemek için, şu an aday sayısı ne ise, her bölgeden yine aynı sayıda aday çıkacak.
Mühür ve tercih kullanan seçmen, ada genelindeki tüm seçmenler, tüm adaylara tercih veya karma oy kullanabilecek.
Girneli’nin Mağusa , Güzelyurtlu’nun Lefkoşa, Lefkoşalı, Girne için de tercih kullanabilecek.

Bir de ‘D cetveli’ eklendi…

Oyların daha kolay hesaplanmasını sağlamak için mühür, tercih, karma ve toplam oyların görüleceği cetveller düzenlendi.
Şu ana kadar A B C cetvelleri vardı. Bir de D cetveli eklendi.

En az 24, en fazla 50 oy kullanılabilecek!..

Yasa Önerisi’nin 101. Maddesi’ne göre;“ Karma oy, en az iki parti adayları ve/veya bağımsız adaylara karışık olarak verilir. Karma oy kullanan en az 24, en fazla 50 oy kullanabilir”.

Bağımsızlar…

Bağımsız adayların isimleri, siyasal parti listelerinden sonra, başa herhangi bir işaret koymadan ‘BAĞIMSIZLAR’ başlığı altında, Yüksek Seçim Kurulu tarafından bağımsız adaylar önünde belirlenecek sıraya göre alt alta sıralanacak.

YASA BAŞKA NE ÖNGÖRÜYOR?

• -Yasada öngörülen değişiklikle, milletvekili seçiminde bir ilçeden aday olabilmek için, aday olacak kişinin daimi ikametgahının, seçim tarihinden en az 2 yıldan beri aday olacağı ilçede bulunması gerekiyor.
• -Yasadaki bir diğer değişiklikle, seçim yasaklarının başladığı tarihten itibaren adaylar, herhangi bir spor kulübü, dernek, hayır kurumu ve benzeri yerlere, her ne ad olursa olsun herhangi maddi bir katkıda bulunamayacak.
• -Milletvekilliği seçimlerinde, seçimin başlangıç gününden yeni Bakanlar Kurulu’nun göreve başlayacağı güne kadar, diğer seçimlerde de seçim başlangıç tarihinden seçim tarihine kadar, kamuda her ne ad altında olursa olsun atama, terfi, barem ayarlaması, nakil işlemleri ve her türlü sınavın yapılması durdurulacak.
• -Belediyelerde istihdam edilen sözleşmeli personelin sözleşmelerinin, Belediye seçimlerinde dolayı yürürlükte olan seçim yasakları süresi içinde bitmesi halinde, uzatılıp uzatılmayacağına Yüksek Seçim Kurulu karar verecek.
• -Alçak orman arazisi, hazine malları, hali araziler ve/veya Anayasa'nın 59'uncu maddesi uyarınca KKTC adına kayıtlı malların kiralaması duracak
• -Yasa Önerisi’nde, Akaryakıt istasyonu açma ile ilgili ön izin ve/veya izin verilmez deniyor.  Ayrıca Devlet ve/veya kamu kurum ve kuruluşlarının her aşamadaki ihale işlemleri de durdurulacak.

Komite Başkanı Derya: “Kişisel çıkarların değil, kamu faydasının önde olduğu icraatların yapılmasının önünü açacak”

Bugüne dek siyasete ve siyasetçiye duyulan güveni sarsan en önemli faktörlerin başında "bölgecililiğin’ geldiğine vurgu yapan Komite Başkanı, CTP Milletvekili Doğuş Derya, yasanın
seçmenlerin ada genelinde düşünmesini sağlayarak, toplumsal çıkarlar doğrultusunda geniş yelpazeli bir tercih yapma özgürlüğü kullanmasına imkan vereceğini belirtti.

Derya’nın ifadeleri devamla şöyle:
“Bir milletvekilinin bölgesinin sorunları ile uğraşması başka bir şeydir, bölgesinden yeniden seçilebilmek için feodal güç ilişkilerini kullanarak ve çıkar ağları oluşturarak faaliyet göstermesi başka bir şeydir. Milletvekilini "iş takibi yapan biri" haline getiren bu sistem, kurumsal hafızanın oluşmasını, iş üretme biçimlerinin objektif kriterlere göre ve kurallar çerçevesinde yapılmasını engelliyordu.

Bu da gerek kamu düzeninin sağlıklı yürümesi, gerekse vatandaşlar arasındaki adalet ve eşitlik ilkelerini zedeleyebiliyordu. Tek seçim bölgesine geçiş, hem vekillerin hem de seçmenlerin daha makro düzeyde değerlendirmeler yapmasını sağlayacak. Kişisel çıkarların değil, kamu faydasının önde olduğu icraatların yapılmasının önünü açacak. Ayrıca seçmenlerin de ada genelinde düşünmesini sağlayarak, toplumsal çıkarlar doğrultusunda geniş yelpazeli bir tercih yapma özgürlüğü kullanmasına imkan verecek.”