Enginarı don vurdu, ihracata etki yaptı, ürün % 35-40 azaldı:

'Bu yıl 8-9 milyona yakın enginar ihraç edebiliriz'

Didem MENTEŞ

Yurt dışına ihraç edilen enginar ürününde sıkıntılar yaşanıyor. Enginar üreticileri, bu yıl yaşadıkları don olayı nedeniyle binlerce ürünün çürüdüğünü belirterek, % 35-40 oranında zarar meydana geldiğini söyledi. Geçen yıl 1.5 milyon tane enginar ihraç edilmesine rağmen bu yıl rakamın 8- 9 milyon tanenin altına düşeceğine dikkat çeken üreticiler, Hükümetin enginar üreticilerine destek vermediğini dile getirdi. YENİDÜZEN’e konuşan bazı enginar üreticileri, Tarım Sigorta Fonu’nun yasal boşluktan dolayı zararlarının kapsamadığını ancak, Hükümetin, gübre ve ilaçlara vergi keserek Sigorta Fonu’na aktardığına işaret etti.

Üreticiler dertli

Enginar Üreticileri Kooperatif Yönetim Kurulu başkanı Mehmet Gazi, don olayından dolayı yaşanan bir hasar olduğunu ve aynı sıkıntıları yaşadıklarını belirterek,  konuyu Hükümete aktarmalarına rağmen hiçbir şey yapılmadığını dolayısıyla bir şey söylemeye gerek olmadığını ifade etti.

Alaniçi Enginarcılar Birliği Başkanı Halil Nizam, geçen yıl 1.5 milyon tane enginar ihraç etmelerine rağmen bu yıl daha 100 bin tane enginar ihracatı yapılmadığına dikkat çekti. Bu yıl iş başından yattı” diyerek, 400-500 nin tane enginarın ya hastalık kaptığını ya da kuruduğunu vurgulayan Nizam, Son 2 yıldır dona maruz kalarak çok büyük hasarlar oluştuğunu, enginar üreticilerinin Hükümetten destek görmediğinden yakındı.

-------------------------------------------------------------

Alaniçi Enginarcılar Birliği Başkanı Halil Nizam: “% 40 hasar var”

Alaniçi Enginarcılar Birliği Başkanı Halil Nizam, bu yıl içinde yaşana don olayın enginarcılara büyük darbe vurduğunu dolayısıyla çok fazla zarar ettiklerini açıkladı. Ağustos ayında enginar ekinin, başladığını, Şubat ayında da kesim yapılarak Nisan ayı sonuna kadar piyasaya sürülmesi ya da ihraç edilmesi gerektiğine işaret eden Nizam, Şubat’ın 15’i olmasına rağmen daha 100 bin tane enginar ihracatı yapılmadığını dile getirdi.

Nizam, geçen yıl 1.5 milyon tane enginar ihraç etmelerine rağmen bu yıl çok daha az enginar ihraç edileceğini ifade etti. “Bu yıl iş başından yattı” diyerek, 400-500 nin tane enginarın ya hastalık kaptığını ya da kuruduğunu vurgulayan Nizam, % 40 oranında enginar üretiminde hasar oluştuğunu ifade etti. Son 2 yıldır dona maruz kalarak çok büyük hasarlar meydana geldiğini söyleyen Nizam, enginar üreticilerinin Hükümetten destek görmediğinden yakındı.

Alaniçi Enginarcılar Birliği Başkanı Halil Nizam, “Bu iş çok masraflıdır. Bakımı, vitamini, suyu, işçiliği var, sürekli yatırım ister. Don olayı büyük zarar verdi. Bu iş bizi artık kurtarmıyor. Devlet arpaya ne kadar destek verirse, bize de aynısını verir. Durum çok kötü, daha yeni yeni başladık ihraç etmeye. Az az gönderiyoruz. Tabi bazı ürünler yolda eriyebilir, tüccar onun içinden kesinti yapabilir. Tüccarın elindeyiz artık, garantimiz yok. Ben bu işi çocuklarıma bıraktım. Bir kuyu aldım, koçan çıkmadı, puanlar elimde devlet almak ister. Tarlaların içinde ayrı ibraz etmek ister. Hükümet, üretimi desteklemek yerine köstek olur.

Kendisinin iç piyasaya ürün vermediğini, bazı kişilerin verdiğini belirten Nizam, yalnızca Aralık ayında 5- 10 bin iç piyasaya verdiklerini ifade etti. İç piyasa da tüccarın söz söylediğini, 100 tane isterse 101 tane ürün almadığını aktaran Nizam, enginarcıların zor durumda olduğunu yineledi. Geçen yıl yaşanan don olayının ardından Başbakan ve Tarım Bakanı ile görüştüklerini aktaran Nizam, “hiçbir şey yapmadılar. Bu nedenle bu yıl gitmedik, kendilerine güvenimiz kalmadı” dedi. Enginar Tarım Sigortası kapsamında olmadığını ancak enginarcılardan alınan vergilerin tarım sigortasına kesildiğini aktaran Nizam, enginarcıların bu işten vazgeçmeye başladığını söyledi. 

--------------------------------------------------------------------

Mormenekşe Enginarcılar Birliği eski Başkanı Ersoy Kırşan: “Bu yıl 8-9 milyona yakın enginar ihraç edebiliriz”

Mormenekşe Enginarcılar Birliği eski Başkanı Ersoy Kırşan, bu yıl yağışların az, don olaylarının fazla ve yeterli su kaynağı olmadığı gerekçesiyle, % 35-40 oranında kayıp olduğunu dile getirdi.

3 yıl önce Türkiye’ye 280 tır yani 12 milyon tane ürün ihraç edildiğini hatırlatan Kırşan, geçen yıl daha da az ürün gittiğini söyledi. Enginarcılıkta ‘erkenci bahçe’ denilen yani ürünleri erken veren bahçelerin, don olayından zarar gördüğünde, geç ürün çıkaran bahçelerin avantajlı sayıldığını söyledi. Erken ürün çıkınca talepten fazlası olup fiyatların çok düştüğünü söyleyen Kırşan, geç çıkan ürünün ise daha düşük fiyata gittiğini söyledi. Kırşan, geçen yıl erken ürün çıkaranların zarara uğradığını, geç çıkaranların da çok güzel para kazandığını belirtti.

Geçen yıl 10-12 milyon taneye yakın enginar ihraç edildiğini ancak ihracatın el değiştiğini söyleyen Kırşan, erken ürün çıkarının daha az enginar gönderdiğini, geç çıkarının daha fazla gönderdiğini söyledi. Geçen yıl yağışların ürüne yardım ettiğini ancak bu yıl ihracatın iyi olmayacağından yakınan Kırşan, bu yıl 8-9 milyon tane enginar ihraç edilebileceğini kaydetti. Yağışların az olması, don olaylarının fazla olması ve yeterli su olmadığı için az ürün ihraç edileceğine değinen Ersoy Kırşan, “ne kadar su olursa olsun, istediğin kadar alttan sulama yap, eğer yağmur gelmezse, göbeği ıslanmazsa, kendi yağmurun havasını almazsa gerekli verim alınmaz” dedi.

Zarar % 50-60’lara çıkabilir

Geçen yıla göre bu yıl % 35- 40 oranında kayıp olduğuna değinen Kırşan, bu rakamın minimum bir kayıp olduğunu söyledi. Kırşan, mahsul üzerindeyken don olayına maruz kalmış bahçelerin % 50-60’lara yakın zarara uğrayacağını ifade etti. Enginarcılığın büyük masraflarla yapıldığını ve bu yıl mutfak masraflarını ancak çıkarabileceklerini söyleyen Kırşan, iç piyasaya ürün vermediğini söyledi. Ankara’ya enginar ihraç ettiğini belirten Kırşan, enginarın yeni çıktığı zamanlar iç piyasaya verdiğini, çocuklarının bahçesinde üretilen enginarların ihracat için üretildiğini söyledi.

Bugünden itibaren dondan zarar gören bölgelere yeterli yağış düşmemesi hainde normalin % 50 altında verim alınabileceğini aktaran Kırşan, iyi yağış alması halinde çok iyi verim elde edilebileceğini belirtti. Enginarcıların, hükümetten hiçbir destek almadığını söyleyen Kırşan, şunları söyledi: “Bugünkü Tarım Bakanı, enginarcılığın yapılmasını istemiyormuş, karşısında görülüyor. Kuyu kazarmışız, suları tüketirmişiz gibi gerekçeler. Bunu bilmelerini istiyorum, sadece istihdam olarak çalıştırılan işçilere 1.5 milyon TL’nin üzerinde bir ücret ödenir.

Bizim getirdiğimiz paranın üzerine, taşımacılığı 1 milyon 400 bin TL tüccar tarafından ödenir. Artı olarak her tırda 250 TL devlet laboratuarına para ödüyoruz. Ziraat Mğhendislerine, KDV, stopaj vergisi ödüyoruz. Bunun hesabını yapsanız en az 5-6 milyon TL hatta daha fazla bu işin katma değeri vardır. Bu iş yapılmasıydı burada çalışan fakir gündelikçi insanlar nerede çalışacaktı? Geçmiş hükümetler az da olsa üretim için bize yardımcı olurlardı. Son hükümet özellikle enginar üreticisini aforoz etti”