'BİR AN ÖNCE ÇÖZÜLSÜN'

Ayşe GÜLER

Türkiye’den Su Temin Projesi kapsamında adaya ulaşan suyun yönetimi ile ilgili tartışmalar sürerken, belediye başkanları bu konunun iki hükümet arasında bir an önce netlik kazanmasını istedi.

Su yönetimi konusunda net tavrın belirlenmesi gerektiğini savunan belediye başkanları, sorunları çözecek bir modelin oluşturulması gerektiğini savundu.

YENİDÜZEN, su yönetimi ile ilgili belediyelerin nabzını yoklayarak, değerlendirmelerini aldı.

Öte yandan görüş almak için aradığımız Dikmen Belediye Başkanı Yüksel Çelebi, Akdoğan Belediye Başkanı Ahmet Latif, Mehmetçik Belediye Başkanı Cemil Sarıçizmeli ve Esentepe Belediye Başkanı Cemal Erdoğan açıklama yapmak istemedi.

Lapta Belediye Başkanı Fuat Namsoy, Girne Belediye Başkanı Nidai Güngördü, Beyarmudu Belediye Başkanı İlker Edip, Dipkarpaz Belediye Başkanı Suphi Coşkun, İskele Belediye  Başkanı Hasan Sadıkoğlu ve Serdarlı Belediye Başkanı Salih Bayraktar’a ise ulaşılamadı.

-------------------------------------------------------------------

BELEDİYE BAŞKANLARI NE DEDİ?

Lefke Belediye Başkanı Aziz Kaya : “Mevcut şartlar değerlendirilmeli, sorunları çözecek model oluşturulmalı”

“Bilindiği gibi 26 belediye BESKİ şirketini kurdu. Belediyelerin şu an yaptığı işi devam ettirmesi bakış açısıyla, suyun depodan sonraki ayağını yürütmesi için bu şirket kuruldu.

Belediyeler bu konunun bir tarafı olmalıdır. Eğer yanlış bir noktadan başlanırsa belediyelerin sadece su ile ilgili değil tahsilatlarla ilgili de sorun yaşayacağı aşikardır. Belediyelerin bu hizmetleri sürdürebilmek için bugüne kadar yaptıkları ciddi yatırımlar vardır. Örneğin Lefke’de 1936 yılında yapılmış su deposu bulunuyor. Aslında bu durum da 80 yıldır su ile ilgili yatırımın yapıldığını gösteriyor.  Su yönetimi ile ilgili dünyadaki bazı örneklerde özel şirketler vasıtasıyla yapılan işletmelerin gerekli yatırımları gününde yapmadığı ortaya çıkıyor. Bu nedenle de pek çok konuda değişiklik yaşanmış, işletmeler özelden alınarak kamuya devredilmiştir. Ben Türkiye’den gelen suyun yönetimi konusundaki tartışmalarda belediyelerin yeteri kadar yer almadığını düşünüyorum. Sorunları çözecek model oluşmalıdır.

Bir protokol var ama bu protokolün üzerine gelen soru işaretleri de var. Bir müddet önce suyun DSİ tarafından işletilmesi önerilmişti. Bu model daha sonra DSİ 1 yıl işletsin ardından özel bir şirkete devretsin noktasına dönmüştü. Ancak şu an ne durumdadır bilmiyorum.

Suyun kalitesinin düşük olduğu yerler var. Suyun kalitesinin yükseltilmesi ve rezervlerin güçlenmesi açısından su önemlidir. Ama buradaki yapının şartlara da uygun olması gerekiyor Mevcut şartlar değerlendirmesi gerekiyor”

***

BESKİ’ye üye olmayan Yeniboğaziçi Belediye Başkanı Katip Kır :  “Parayı alıyorsanız, emri de alacaksınız”

“En başından beri bu konudaki tavrımızı koyduk. Türkiye’den gelen suya bölge halkının ihtiyacı var. Yönetimin nasıl olacağı 2010’daki protokolde bellidir. Bu protokole göre bir komite kurulması, Türkiye’den 2, Kuzey Kıbrıs’tan da 2 üyenin atanması kararlaştırılmıştı.

Ancak Kuzey Kıbrıs tarafı bu komiteye üye atamadı. Alt yapı çalışmalarının nasıl şekilleneceği algılanmadı, sıkıntı buradadır. Bence 26 belediyenin BESKİ’yi kurması çok yanlıştı. Hedef üzümü yemek, bağcıyı dövmek değildir. Halk bu suyu kullanmalı, biz bundan yanayız.

Belediyelerin çoğu suyu fatura etmezsek batarız diyerek popülizm yapıyor. Belediyeleri 40 yıldan beri hükümet edenler batırmıştır. Yeniboğaziçi Belediyesi 6. Büyük belediye olmasına rağmen bizim bu konudaki fikrimiz alınmamıştır. Bizim önerimiz, faturaları belediyeler dağıtsın, parayı toplasın. Burada Maliye Bakanlığı devreye girerek, belediyelerin aldığı suyun karşılığını devlet katkısından kessin. Bir yerden para alıyorsanız emri de alacaksınız. Kuzey Kıbrıs’ta her yer battı. Halk inim inim inlerken bu savaş anlamsız. Türkiye’nin bu konudaki tavrını olumlu buluyorum. İngiltere’de suyun dağıtımını Fransız bir şirket yapıyor. Dünyada özelleşti. Bu konuda alınan karar yanlıştır, gözden geçirilmelidir”

***

Geçitkale Belediye Başkanı Hasan Öztaş: “İstekler ortaya kondu, en iyi şekilde değerlendirilecektir”

“BESKİ diye bir şirket kurduk. Türkiye ve Kuzey Kıbrıs arasında ortak bir anlaşma imzalanarak suyun yönetilmesi için hem bu toplumun hem de Türkiye’nin çıkarları göz önünde bulundurulacaktır. Su yönetimi konusunda Türkiye’nin ve bizlerin istekleri ortaya konmuştur. Tüm bunlar en iyi şekilde değerlendirilecektir”

***

Vadili Belediye Başkanı Mehmet Adahan: “Önerimiz; ‘yap-işlet-devret’ modelidir”

“BESKİ,  içme suyu kısmı ile ilgilidir. Türkiye’den gelen su sadece içme suyu olarak değil, kullanım ve tarım amaçlı da kullanılacaktır.  Suyun sadece denize akan su olarak değerlendirilmemesi gerekiyor. Aslında gelen suyun ekonomide çok önemli bir yeri vardır. Ekonomiye ciddi ivme getirecektir, bu noktada değerlendirilmelidir. Akılcıl değerlendirme yapılmalıdır. 2010’daki anlaşmaya ciddi şekilde bağlı kalmak kaydıyla yap işlet devret ile sorun çözülebilir. Belediyelere ve hükümete kendi üzerine düşen verilmelidir. Dayatmacı politika ciddi şekilde zarar getirir. Ekonomik olarak zarar getirir. Yönetme sadece su da değildir. Paramız var mı kendi kendinimizi yönetiyor musunuz? Su ile ilgili orta yol bulunmalı.

Şu anda kış, su var… Ama yaz geldiğinde bu su halen denize akarsa, kimseye açıklama yapamazsınız. Belediyelerin menfaatleri göz önünde bulundurulmalıdır. Tarımsal veya kullanma suyu olarak BESKİ’nin bir birikimi yoktur. BESKİ’yi siyasal bir silah olarak kullandık, geri çekildik. Bu olayın altında belediyeler kalamaz. Böyle giderse BESKİ’den desteği çekeceğiz. Belediyeleri silah olarak kullanması yanlıştır. Herkes yerini bilmelidir”

***

Paşaköy Belediye Başkanı Habil Tülücü: “Protokole uyulması gerekiyor”

“Türkiye ve Kuzey Kıbrıs arasında su ile ilgili bir protokol vardır. Ben bu protokole uyulması gerektiğini düşünüyorum. Şu anda Paşaköy Belediyesi olarak depodan sonrasını yapıyoruz. Ancak BESKİ, suyun depodan sonrası için taliptir. Bunu neden ben yapmayım da BESKİ’ye vereyim ki? Zaten, benim bölgeme yatırım öngörülmüyor. Geçtiğimiz gün başkanla da görüştüm, durumu kendisine de anlattım…”

***

Alayköy Belediye Başkanı Hulusi Manisoy: “Kimse zarar görmeden bir noktada buluşsunlar”

“Su yönetimi konusunda Belediyeler Birliği’nde görüşlerimizi söyledik. Bir şirket kurduk. Eğer verirseler, ihaleye katılıp idare edeceğiz. Kimse zarar görmesin, bir noktada buluşsunlar”

***

İnönü Belediye Başkanı Ali Öncü: “2 ülke arasında protokol imzalanacak, sorun çözülecek”

“İki ülke arasında protokol imzalanacak, sorun böylelikle çözülmüş olacak. Bu konunun belediyelerle ilgisi yoktur. Protokol iki ülke arasında imzalanacaktır. Su depoya kadar gelene kadar özelleşebilir”

***

Çatalköy Belediye Başkanı Mehmet Hulusioğlu:  “Net tavır belirlenmeli, sürüncemede kalmamalı”

“Hükümetin iki ortağı oturup mutabık kalması gerekiyor. Bunun ardından Türkiye ile müzakere edilmelidir. Ancak hükümet ortakları bu konu ile ilgili hem fikir değildir. Hükümet kanadı ve belediyeler kendi bakış açılarından beyanatlar veriyor. Ancak bu beyanatlar olayın çözüm noktasını daha da zorlaştırıyor. Hükümet olarak tekbir ağızdan konuşmadıktan sonra proje ve finansman yaratamadığımız sürece hep yüzeysel konuşmalarla muhatap olan taraflar günü geçiştirmeye çalışacaktır. Su geldi baraja aktı. 4 senedir ciddi çalışma yapmadık.

Protokol gerçeği ortada dururken, bu kadar sorumsuzca davranmak bizim ayıbımızıdır. TC kanadına yüklenmeksen de ilk önce kendimize özeleştiri yapmalıyız. En acil olarak hükümet ortakları acil olarak hem fikir olmalı, böyle değilselerde kamuoyu ile paylaşması gerekiyor. BESKİ’nin kuruluş amacı; suyun dağıtımı ile ilgilidir. Biz yöneteceğiz diyor ancak böyle bir amaç yoktur. Kamuoyuna doğru aktarmamız gerekiyor. Finansmana ihtiyaç vardır. Projenin kısır döngü çerisinde bırakılarak sekteye uğratılması beni kahrediyor. Net tavırlar ortaya konulmalıdır. Sürüncemede bıkarak sonuca ulaşılmaz”

***

Akıncılar Belediye Başkanı Hasan Barbaros:  “Müzakereler BESKİ ve Su Kurumu üzerinden devam etmeli”

“Türkiye’nin su yönetimi konusundaki tavrını net olarak bilmiyoruz. 26 belediye BESKİ altına imza atarak, su yönetimine talip oldu. Çalışmalarımız su yönetme yönünde devam ediyor. Müzakereler BESKİ ve Su Kurumu üzerinden devam etmelidir”

***

Yenierenköy Belediye Başkanı Mesut Yıkıcı:  “Hükümet gerekli adımları atacaktır”

“BESKİ’nin kurulması ile suyun depodan çeşmeye kadar belediyelerde kalmasını istiyoruz. Bunun için de Türkiye’deki örnekleri inceledik, BESKİ’yi kurduk. Su yönetimi konusunda Türkiye ile yapılacak müzakerelerin BESKİ ve Su Kurumu üzerinden devam etmesi gerektiğini düşünüyorum. Türkiye Asrın Projesi olarak adlandırılan projenin iyi yönetilmesini istiyor. Hükümet bu konudaki gerekli adımları atacaktır”

***

Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar: “UBP bir an önce açıklama yapmalı”

“Bu konu kamuoyunda dikkatli tartışılmalıdır. Siyasi bir noktaya gelen konu ile ilgili siyasiler duruşlarını belirleyebilir. UBP’nin bir an önce su yönetimi ile ilgili açıklama yapması gerekiyor. Aslında CTP-PM’de konunun tartışılmasının kabul edilebilir olduğunu düşünmüyorum. Alınan karar partinin parti meclisini bağlıyor. Şu andaki kararlarda belediyelerin desteklendiğini görüyoruz. Bununla birlikte yapılacak yatırımlarda yerel işgücünde yararlanılması denetim mekanizmasının ise su kurumu olacağı belirtiliyor”

***

Tatlısu Belediye Başkanı Hayri Orçan: “ Hükümetler arasındaki sorun çözülmeli”

İki hükümet arasında sorun çözülmelidir. Oradaki sorun çözülmeden bir şey söylemek. Depolardan sonrasını belediyeler işletmeli. Bugün oldu görüşmeler gerçekleşmedi. Bunu üzülerek takip ediyoruz. BESKİ’nin nasıl çalışacağı konusunda endişelerimiz var. güven bunalımı buluyor. İlgili belediyelerin bölgelerinden toplanan su paralarının o bölgelere değil, ihtiyaç olan belediyelerin altyapısına harcanacağı yönünde. Alt yapı ihtiyacı yoksa beni cezalandırmaması gerekiyor. Bölge insanının suçu nedir? Bu nedenle toplanan para masraflar çıkıldıktan sonra ilgili belediyede kalması gerekiyor. Büyük belediyeler BESKİ’ye baskı yaparak kendi lehine çeviriyor. Depolardan sonraki kısmı ilgili belediyeler tarafından yönetilmesi doğrudur. Tamamı özelleştirilecekse de buna itirazımız yoktur”

***

Değirmenlik Belediye Başkanı Osman Işısal: “BESKİ modeli doğrudur”

“Türkiye Asrın Projesi’ni gerçekleştirdi. 26 belediye, belediye meclisinden onay aldıktan sonra BESKİ’nin kuruluşuna geçti. Bunun bir yıl öncesinde de su yönetimi konusunda Türkiye’ye gittik. Orada su yönetimi konusunda yürütülen sistemi gördük. Büyükşehir Belediye Başkanı’nın önerisi ile yönetim kurulu başkanı bunun da içişleri bakanlığı onayı ile 3 kişi atanır, uzman kadrolar yerleştirilerek su yönetimini oluşturdular. BESKİ’yi bu nedenle kurduk.

İdeal bir proje olduğunu söylüyoruz. BESKİ, su yönetimi ile ilgili depolardan abonelere olan kısmı içeriyor. Bu sayaçları BESKİ okuyacak, faturaları çıkarıp dağıtacaktı. Bunun dışındaki işletme yani barajdan arıtma tesisi ve ana isale hattının işletmesi bize ait değildir. Bu model doğrudur. TC büyük bir proje gerçekleştirdi, kendisine minnettarız. Yasal prosedürlerin yerine gelmesi için hükümetler arasındaki görüşmeler devam ettiğine inanıyorum. Umarım önümüzdeki süreç içerisinde sorun çözümlenmiş olur”