Türkiye’den gelen suyun işletilmesi ve yönetilmesi konusunda tartışmalar sürerken, Türkiye tarafından önerilen son metnin  ‘referanduma’ götürülmesi gündeme geldi, CTP tarafından öne sürülen referandum teklifi siyasi partilerde ele alınacak

CTP Parti Meclisi toplanarak hassasiyetlerini belirledi ve hükümete iletti. “Yap-işlet-devret” modelini anayasaya uygunluk, belediyelerin iradesinin yer alması ve suyun adaya girişte KKTC devleti tarafından devranılması kaydıyla destek verildiği öğrenildi.

UBP ise Türkiye ile varılacak her uzlaşmaya hazır olduğunu belirtiyor.

DP/UG de ortaya çıkan anlaşma taslağının DP'nin hükümette olduğu dönemde yürütülen görüşmelerde konuşulan eski metinden "çok daha geride bir metin" olduğunu ifade ediyor.

TDP ise ‘Su Temini ve Yönetimine İlişkin Hükümetler arası Anlaşma’ taslağını kabul etmeyeceklerini vurguluyor.

CTP/BG Genel Başkanı Talat: “Gerekirse halka gidebiliriz”

DP/UG Genel Sekreteri Taçoy: “Bir karar üretilemezse referanduma gidilmesi kaçınılmaz”

TDP Genel Sekreteri İdris: “Yeterince bilgilendirilmeyen halk referanduma giderse, ‘su geldi neden dağıtımı yapılmıyor’ algısı oluşturabilir, bu olmamalı. Referandum konusunu tartışacağız”

UBP Milletvekili, Turizm Bakanı Sucuoğlu: “Referanduma gidilecekse bu kadar çaba niye”

UBP Lefkoşa Milletvekili Töre: “Su konusu referanduma götürülemez”

Didem MENTEŞ

Türkiye’den gelen suyun işletilmesi ve yönetilmesi konusunda tartışmalar sürerken, ‘referanduma’ gidilmesi konusu gündeme geldi.   CTP-BG Genel Başkanı Mehmet Ali Talat’ın  su konusunun Parti Meclisi’nde değerlendirildiğini ve hükümetin karar vereceğini belirterek, gerekirse halka gidilebileceğini söylemişti.

Hükümetin büyük ortağı tarafından gündeme getirilen ‘referandum’ konusunda, ‘su’ da referandum konusunu gündeme getirdi.  

YENİDÜZEN, ‘referandum’ konusuyla ilgili siyasal parti yetkilileriyle görüştü.

UBP Lefkoşa milletvekili Zorlu Töre sosyal paylaşım sitesinden yaptığı açıklamada, CTP-BG Genel Başkanı Mehmet Ali Talat'a tepki göstererek su konusunun referanduma götürülemeyeceğini söyledi

“Referanduma gidilecekse bu kadar çaba niye” diyen UBP milletvekili ve Turizm Bakanı Faiz Sucuoğlu, CTP-BG’nin olumlu ya da olumsuz net bir karar vermemesini üzülerek karşıladığını dile getirdi.

Suyun yönetimi konusunda, hükümetin artık karar vermesi gerektiğini söyleyen DP/UG Genel Sekreteri Hasan Taçoy, bir karar üretilmezse referanduma gidilmesinin kaçınılmaz olduğunu dile getirdi.

CTP'nin üzerinde çalıştığı  ‘Su Temini ve Yönetimine İlişkin Hükümetler arası Anlaşma’ taslağını kabul etmediklerini söyleyen TDP Genel Sekreteri Asım İdris ise referandum da dahil su konusunun MYK’nın bugün yapacağı toplantıda ele alınacağını açıkladı.

Anlaşma metni taslağı

Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz haftalarda ortaya çıkan  ‘Su Temini ve Yönetimine İlişkin Hükümetler arası Anlaşma’ metninde; yönetimin KKTC Su İşler Dairesi, işletmenin de özel bir şirkete verilmesi yer alıyor. Temin edilen suyun, Güzelyalı Terfi Merkezi girişinde İdareye (KKTC Su İşleri Dairesi'ne) teslim edileceği, temin edilen suyun işletmeciye teslim bedeli, Güzelyalı terfi merkezinin girişine konacak ölçüm cihazı ile ölçülen su miktarına göre hesaplanacağı belirtiliyor. Ayrıca  içme-kullanma suyu, atık su ve yağmur suyu işletmesi ile zirai sulama işletmesi ayrı ihale edilmek suretiyle imtiyaz hakkına sahip işletmeciler tarafından işletilceiği belirtiliyor. İhalelerin ve suyun fiyatının, KKTC Merkezi İhale Komisyonu tarafından yapılacağı vurgulanıyor. Ayrıca anlaşmada geçen "İdare" ileride Özerk Su Kurumu olacağı, oluşturulacak Özerk Su Kurumu yönetiminde Belediyeler Birliği’nin de olacağı yazıyor.

Partilerin görüşleri

CTP-BG, suyun işletilmesi ve yönetilmesiyle konusunda "kamu" kontrolünde "yap-işlet-devret" modeline belediyelerin iradesinin süreçte olması kaydıyla destek veriyor.

UBP ise Türkiye ile varılacak her uzlaşmaya hazır olduğunu belirtiyor. DP/UG de ortaya çıkan anlaşma taslağını yeterli bulduğunu ifade ediyor. TDP ise ‘Su Temini ve Yönetimine İlişkin Hükümetler arası Anlaşma’ taslağını kabul etmeyeceklerini vurguluyor.

Talat: “Gerekirse halka gidebiliriz”

CTP-BG Genel Başkanı Mehmet Ali Talat, geçtiğimiz gün saatler süren Parti Meclisi sonrası yaptığı açıklamada, su konusunun Parti Meclisi tarafından değerlendirildiğini bundan sonra kararı verecek olanın hükümet olduğunu ifade etti. Talat, hükümetin de henüz bir karara varmadığını belirterek, gerekirse halka gidilebileceğini söylemişti. Talat, Parti Meclisi’nin düşüncelerini ortaya koyduğunu ve bunu değerlendirecek olanın hükümet olduğunu belirtmişti. Talat, “Hükümetin varılmış bir kararı yok.  Çalışmasında ise çeşitli değerlendirmeler var bunlar herkes tarafından ortaya kondu ama toplu bir karar alınmadı. Hükümet karar verecek. Gerekirse halka gidebiliriz” demişti.

Taçoy: “Bir karar üretilemezse referanduma gidilmesi kaçınılmaz”

Suyun yönetimi konusunda, hükümetin artık karar vermesi gerektiğini söyleyen DP/UG Genel Sekreteri Hasan Taçoy,  bir karar üretilemez ise referanduma gidilmesinin kaçınılmaz olduğunu dile getirdi. Yıllardır hayata geçirilen bir gerçek olduğunu, bu gerçeğin KKTC ile Türkiye Cumhuriyeti hükümetlerinin arasındaki ikili protokol olduğunu hatırlatan Taçoy, bu protokolde İrsen Küçük ve Özkan Yorgancıoğlu’nun da imzaları olan anlaşmanın tümünde ‘yap-işlet-devret’, ‘yap-İşlet’ modelinin bulunduğunu aktardı. Taçoy, “CTP-BG bu anlaşmada yer alan uygulamalar kendi görüşlerine uymaz diye böyle bir tartışma yaratması ahval-i işgaldir. Hükümetler devamlılık ister. O günkü karar neyse bugün de devam etmeliydi. Bugüne kadar karar verilmeliydi, bu durum halka zulüm çektirmekten başka bir şey değil” dedi.

İdris: “Referandum konusu MYK’da görüşülecek”

TDP Genel Sekreteri Asım İdris, suyun işletme ve yönetimi konusunda referanduma gidilmesi konusunu henüz görüşmediklerini belirterek, Merkez Yönetim Kurulu’nun bugün yapacağı toplantıda referandum konusu dahil tüm sürecin ele alınacağını açıkladı. Su konusunda halkın yeterince bilgilendirilmediğini düşünen İdris, “suyun ne kadara satılacağı? Yağmur suyunun bile satılacak. Bu konuda yeterli bilgilendirme yapılmadan referanduma gidilirse, halk ‘su geldi neden dağıtımı yapılmıyor’ algısı oluşturulmamalı” dedi. Asım İdris, CTP'nin üzerinde çalıştığı  ‘Su Temini ve Yönetimine İlişkin Hükümetler arası Anlaşma’ taslağını da kabul etmediklerini dile getirdi.

Sucuoğlu: “Referanduma gidilecekse bu kadar çaba niye?”

“Referanduma gidilecekse bu kadar çaba niye” diyen UBP milletvekili ve Turizm Bakanı Faiz Sucuoğlu, CTP-BG’nin olumlu ya da olumsuz net bir karar vermemesini üzülerek karşıladığını dile getirdi. Sucuoğlu, konunun Bakanlar Kurulu’nda görüşüldüğünü, Türkiye’ye gidildiğini, tekliflerin yapıldığını ,anlaşma metnin ortaya çıkmasına rağmen, bir gün alınan kararın ertesi gün değiştiğini iddia ederek, “Hükümetin bir parçasının bazı görüşlerinin bu şekilde olması, baştan itibaren konulan noktalarda durmaması, başka konu yokmuş gibi aylardır su konusunun konuşulması da halkta tepkiye yol açtı” dedi. CTP’nin kendi içinde bir türlü ortak payda da buluşamadığını savunan Sucuoğlu, bu tutumun Hükümetin konsantrasyonunu da etkilediğini ve büyük hayal kırıklığına neden olduğunu öne sürdü. Sucuoğlu, “Her gün zigzaglar çizerek kararları değişiyor. Başta diyeceksiniz ki MYK ve PM olarak bu noktalara karşıyız. Alternatif üretmek açısından 2 bakanınız sizi temsilen Türkiye’ye gitti görüştü. Sizin öneri sunduğunuz şekilde bir durumlar yapıldı. Bakanlar Kurulu’nda görüşüldü. CTP’li bakanlar ‘bu hükümet kararıdır’ diyerek noktayı koydu. Ancak tekrar başa dönüldü. Politika ve siyaset bu olmamalı. Bazı konularda olumlu ya da olumsuz net olunmalı. Bu durum partinin kendisini de çok ciddi kargaşaya sürer. CTP’nin yönetim kadrosunun kararsızlığı büyük bir hayal kırıklığıdır. Soldaki büyük bir partinin sürekli kararlarının değişmesine gerçekten üzülüyorum” dedi.

Töre: “Referanduma götürülemez”

UBP Lefkoşa milletvekili Zorlu Töre ise CTP-BG Genel Başkanı Mehmet Ali Talat'a tepki göstererek su konusunun referanduma götürülemeyeceğini söyledi. Töre'nin sosyal medyada paylaştığı görüşleri şöyle: "Su konusu referanduma götürülemez, bu durum karşısında Türkiye düşmanlığını bazı çevreler doruğa çıkarır. Sayın Talat, hükümetin koalisyon olduğunu göz ardı ediyor, artık yeter demenin zamanı gelmiştir."

--------------------------------------------------------------------------------------------

Partilerin görüşleri… Partilerin görüşleri.. Partilerin görüşleri

CTP: Kamu kontrolü ve belediyeleri katılımı şart
UBP: Özel şirket dağıtsın
DP: Daha önceki metinlerden daha geride bir metin
TDP: Su Üst Kurulu ve BESKİ

Hatırlanacağı üzere siyasal partiler suyun işletilmesi ve yönetimi konusunda görüşlerini ortaya koymuştu. CTP-BG, suyun işletilmesi ve yönetilmesiyle konusunda "kamu" kontrolünde "yap-işlet-devret" modeline belediyelerin iradesinin süreçte olması kaydıyla destek veriyor. CTP'nin üzerinde çalıştığı  ‘Su Temini ve Yönetimine İlişkin Hükümetler arası Anlaşma’ taslağna göre suyun etkin ve verimli bir şekilde yönetimi ve işletmesinin sağlanarak, Kuzey Kıbrıs’ın içme-kullanma suyu, zirai sulama suyu ve atık su arıtma ihtiyacının, uluslararası standartlar ve çevreye saygı esasları temelinde karşılanmasını sağlayacak, hukuki bir çerçeve oluşturma amacı belirtilen anlaşma, temin edilen su ile gerektiğinde yerel suların yönetimine dair her türlü iş ve işlemleri kapsıyor.  Anlaşmada, Türkiye’den gelen su üzerinden üçüncü ülkelere su satış hakkının Türkiye Cumhuriyeti’ne ait olmasının öngörüldüğü, Türkiye Cumhuriyeti’ne ait tesislerin işletme hakkının, uygulama sözleşmesinin imzalanmasını müteakip İşletmeciye devredileceği dikkat çekiyor.

Anlaşmaya göre, temin edilen suyun işletilmesinin Su İşleri Dairesi denetim ve gözetiminde yapılması öngörülüyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin mülkiyetinde olan tesislerde de Su İşleri Dairesi’nin, DSİ’nin işletme, bakım-onarım ve diğer teknik konularda uyarılarını dikkate alacağı da yazıldı.

Anlaşmaya göre, içme-kullanma suyu, atık su ve yağmur suyu işletmesi ile zirai sulama işletmesi hakları, KKTC mevzuatı çerçevesinde ayrı ayrı yapılacak iki Yap- İşlet- Devret ihalesiyle işletmecilere devredilecek.

UBP: “Dağıtım özle şirket, denetim kamu”

UBP olarak kamu alanında, devletin bir denetleme düzenleme kurulu oluşturduğu ve Güzelyalı’dan itibaren ihale ile belirlenecek özel şirketin dağıtım ve tahsilatını yapmasını öngördüklerini söyleyen Ekonomi, Sanayi ve Ticaret Bakanı Sunat Atun, “Bu iki konudan UBP geri adım atmaz. Biz altına imza koyacaksak bu ikisi altında olur” demişti.

Atun, “Türkiye Cumhuriyeti tarafından bize gönderilen geniş çaplı bir taslak vardır. Türkiye Cumhuriyeti’nin öngörüleri 2010-2011 yılında yaptığımız görüşmelerde vardığımız mutabakatlarda suyun dağıtımın özel şirket tarafından, denetlemenin de kamu eliyle yapılmasıydı. Anlaşma bu ahvalde şekillenecektir. Gerisi teferruattır" şeklinde konuşmuştu.

DP-UG: “Yetki Su Üst Kurulu’na devredilsin”

Demokrat Parti- Ulusal Güçler (DP) ise hükümetin, su yasasını ele alarak, yetkiyi oluşturulacak Su Üst Kurulu’na devretmesi, su ve tahsilât birimi işleri ile ilgili belediye personel sayılarının her belediye için ayrı ayrı belirlenerek toplam rakamın ek cetvel ile bu yasaya eklenmesini ve bu rakamın, merkezi hükümet tarafından karşılanacağı güvence altına alınması önerisinde bulundu.

DP-UG, belediyelere toplam su gelirinden verilecek pay hesaplanırken her belediyenin alt yapı ihtiyacı kapsamında ele alınmasını ve bu konuda görevini yerine getirmiş belediyelerin bu anlamda ödüllendirilmelerini de önerdi.

DP, şu anda Türkiye ile yapılan müzakerelerle ortaya çıkan metinin, DP'nin hükümette olduğu dönemde yürütülen görüşmelerde konuşulan metinden "çok daha geride bir metin" olduğunu ifade etti.

TDP: “Su Üst Kurulu ve BESKİ’nin dağıtımı ve yönetimi yapabileceğine inanıyoruz”

Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) ise suyun yönetiminin KKTC’nin kendi kurumlarıyla, kendi iradesiyle yapılmasını önerdi. TDP Genel başkanı Cemal Özyiğit, Türkiye'den ülkeye getirilen suyun yönetiminin tamamen KKTC'de olması gerektiğini ifade ederek, Türkiye ile KKTC hükümetleri arasında uzlaşıldığı bahsedilen anlaşma metnini "dayatma" olarak gördüklerini ve reddettiklerini vurgulamıştı.

Suyun ülkeye gelene kadar geçen sürede ev ödevlerini yapmadıkları özeleştirisinde de bulunan Özyiğit, Su Üst Kurulu Yasası’nın çıkarılamadığını ancak belediyelerin BESKİ'yi oluşturduğunu işaret etmişti. Özyiğit, bu yapılara tam destek verdiklerini ve ikisinin birlikte dağıtım tahsilat ve yönetim yapabileceğine inanç belirtmişti.

Cemal Özyiğit, ayrıca belediyelerin bu sürece dahil olmamasını da isteyerek, suyun her şartta belediyelere ulaşılması gerektiğini vurguladı.

----------------------------------------------------------------------------

Özgürgün: “Metin imzalanmalı”

UBP Genel Başkanı Hüseyin Özgürgün su meselesi ile ilgili açıklama yaptı. Özgürgün Twitter hesabından yaptığı açıklamada; Bakanlar Karar verdi, metin imzalanmalıdır" dedi.

Özgürgün Twitter hesabında şu ifadelere yer verdi:
“Sn.Talat:"Kararı Hükümet verecek" dedi. Hükümet kararını zaten vermiştir. Bakanlar K.nun kabul ettiği metin ivedilikle aynen imzalanmalıdır.
— Hüseyin Özgürgün”