• İtimat Otobüs ve Nakliyat Şti. Ltd, Şefket Göçmen Nakliyat Limited, Akandere Otobüs Şirketi Limited, Zekai Cemal İşletmeleri Limited ve Mustafa Debreli Otobüs Minibüs İşletmeleri tarafından 31 Mayıs 2014’te imzalanarak yürürlüğe giren Mağusa Lefkoşa Servisleri sözleşmesinin, sözleşmenin ‘piyasaya potansiyel rakiplerin girişini yasaklayıcı içerikte olduğu’ belirlendi.

• YASA’NIN 4. MADDESİ İHLAL EDİLDİ… Rekabet Kurulu, 5 teşebbüs tarafından kurulan birlikteliğin Rekabet Yasası’nın 4. maddesini ihlal ettiğini tespit etti, 65,804 TL idari para cezası kesti.

• KARAR, YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ’NE TAŞINDI… Kararın ardından 5 teşebbüs, konuyu Yüksek İdare Mahkemesi’ne taşıdı. Söz konusu firmalar Rekabet Kurulu’nun aldığı kararı durdurmak için Yüksek İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Dava, gelecek hafta Yüksek İdare Mahkemesi’nde görüşülecek.

Ayşe GÜLER

Rekabet Kurulu, Mağusa-Lefkoşa, Lefkoşa-Mağusa güzergahında yolcu taşımacılığı piyasasında faaliyet gösteren 5 teşebbüsün bir araya gelerek oluşturduğu Mağusa Lefkoşa Servisleri’nin (MLS) Rekabet Yasası’nın 4. maddesini ihlal ettiğini tespit etti, 65,804 TL idari para cezası kesti.

2014 yılından bu yana faaliyet gösteren ve İtimat Otobüs ve Nakliyat Şti. Ltd, Şefket Göçmen Nakliyat Limited, Akandere Otobüs Şirketi Limited, Zekai Cemal İşletmeleri Limited ve Mustafa Debreli Otobüs Minibüs İşletmeleri’nin bir araya gelmesiyle kurulan birlikteliğe bağlı sözleşmenin ‘piyasaya potansiyel rakiplerin girişini yasaklayıcı içerikte olduğu’ belirlendi.

Söz konusu firmalar Rekabet Kurulu’nun aldığı kararı durdurmak için Yüksek İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Dava, gelecek hafta Yüksek İdare Mahkemesi’nde görüşülecek.

-------------------------------------------------------------------------

REKABET KURULU KARARI NE İÇERİYOR?

‘Sözleşme piyasaya potansiyel rakiplerin girişini engelliyor’

Rekabet Kurulu, 5 firma arasında 31 Mayıs 2014 tarihinde imzalanarak yürürlüğe giren sözleşme hükümlerinin rekabet etmeme yükümlülüğü getirmesi, üretim miktarlarını kısıtlayıcı, piyasaya potansiyel rakiplerin girişini yasaklayıcı içerikte olduğuna karar verdi.

Söz konusu sözleşmenin Rekabet Yasası’nın 4’üncü maddesini ihlal ettiğini belirleyen Kurul, bahse konu teşebbüsler tarafından Mağusa-Lefkoşa güzergah yolcu taşımacılığı piyasasında 1 Haziran 2014’ten bu yana MLS adı altında devam eden fiili uygulamanın da ayni maddeyi ihlal ettiğini tespit etti.

Rekabet Yasası’nın 31. maddesi ihlal edildi

Rekabet Kurulu, bu nedenle sözleşmeye imza koyarak taraf olan ve soruşturmanın tamamlandığı tarihte dahil olmak üzere sözleşme hükümlerini fiilen uygulamaya devam eden 5 teşebbüsün ihlalle ilgili sorumlulukları olduğuna karar verdi.

Rekabet Yasası’nın 31. maddesi kapsamında 5 teşebbüse toplamda 65,804 TL idari para cezası kesilmesini kararlaştıran Kurul, bu cezanın her işletmeye sözleşmedeki payları oranında dağıtılmasını kararlaştırdı.

Buna göre İtimat Otobüs ve Nakliyat Şti Ltd’e 32.902 TL, Şefket Göçmen Nakliyat Limited’e 16.451 TL, Zekai Cemal İşletmeleri Limited’e 8,225.50 TL, Akandere Otobüs Şirketi Limited’e 4,112.75 TL ve Mustafa Debreli Otobüs Minibüs İşletmeleri’ne ise 4.112.50 TL idari para cezası verdi.

Her teşebbüs kendini savundu

Öte yandan karar öncesinde Rekabet Kurulu, ismi geçen 5 teşebbüs yetkilisi ile görüştü.
Yetkililer, Kurul’a yazılı ve sözlü savunmalarını sundu.

Firmalara 30 Eylül’e kadar süre tanınmıştı

Rekabet Kurulu, hem 5 firmaya kesilen cezaların ödenmesi hem de soruşturmaya konu olan sözleşme ve fiili uygulamanın en geç 30 Eylül 2015’e kadar sonlandırılmasına veya uygulamanın Rekabet Yasası hükümleri ile uyumlu hale getirilmesine karar verdi.

Söz konusu şartlara uyulmadığı takdirde 30 Eylül’den sonraki her gün için Kurul, İtimat Otobüs ve Nakliyat Şti. Ltd’e 320 TL, Şefket Göçmen Nakliyat Limited’e 160TL, Zekai Cemal İşletmeleri Limited’e 80 TL, Akandere Otobüs Şirketi Limited'e 40 TL ve Mustafa Debreli Otobüs Minibüs İşletmeleri’ne ise 40 TL ilaveten nispi idari para cezası verilmesini kararlaştırdı.
Oy birliği ile verilen karar, Rekabet Kurulu Başkanı Dr Yenal Süreç, Üye Doç Dr Figen Yeşilada ve Üye Kubilay Sepetcioğlu imzası ile yayınlandı.

---------------------------------------------------------------------------------------------

Rekabet Kurulu Başkanı Yenal Süreç: “Kararımız, Yüksek İdare Mahkemesi’ne taşındı”

Öte yandan Rekabet Kurulu Başkanı Dr Yenal Süreç, 5 teşebbüs ile ilgili verdikleri kararın Yüksek İdare Mahkemesi’ne taşındığını, bu nedenle soruşturma ile ilgili herhangi bir ileri adım atılmadığını kaydederek, mahkemenin bu konuda vereceği kararı beklediklerini söyledi. 

Teşebbüslerin ara emri ile Rekabet Kurulu’nun kararını durdurma yönünde girişimleri olduğunu dile getiren Süreç, davanın önümüzdeki hafta içerisinde Yüksek İdare Mahkemesi’nde görüşüleceğini ifade etti.

Ayrıca Süreç, Rekabet Kurulu’nun bugüne kadar verdiği 4 kararının da Yüksek İdare Mahkemesi’ne taşındığını, şu anda tüm davalarla ilgili yargı sürecinin devam ettiğini dile getirdi.

Soruşturma neyi içeriyor?

Başkan Süreç, 5 otobüs taşımacı teşebbüsleri ile ilgili yürütülen soruşturmaya yönelik bilgi verdi.

Süreç, Rekabat Kurulu’nun ‘Lefkoşa-Mağusa hattında yolcu taşımacılığı yapan 5 teşebbüsün bir araya gelerek, ‘güçlerini birleştirdikleri’ yönünde duyum aldığını anlattı.

Bu konuda gerekli ön araştırmaların yapıldığı sırada söz konusu oluşumun Rekabet Yasası’na aykırı olabileceği yönünde bir takım şüpheler geliştirildiğini ve soruşturma başlatıldığını ifade eden Süreç,  soruşturma kapsamında işbirliğine giren firmalardan belgeler istendiğini ve bu belgeler arasında rekabet hukukuna aykırı bir takım yazışmalar ile sözleşmelerin tespit edildiğini belirtti.

“5 teşebbüs, piyasanın yüzde 95’ini ele geçirdi”

Soruşturmanın ilerletilerek, gerekli piyasa ile ilgili bilgilerin toplatıldığını kaydeden Süreç, ilgili piyasanın 5 teşebbüs tarafından ‘kapatıldığının’ ortaya çıkartıldığını açıkladı.

Süreç, söz konusu teşebbüslerin diğer rakiplerine hareket alanı bırakmadığı ve piyasanın yüzde 95’ini ‘ele geçirdiklerinin’ tespit edildiğine dikkat çekerek, bu durumun rekabet edilebilirlik açısından kabul edilebilir bir uygulama olmadığını vurguladı.

“Hem tüketicinin hem de dışarıda kalan diğer firmanın bu konudan rahatsızlıkları tespit edildi, şikayetleri dinlendi” şeklinde konuşan Süreç, yapının ortadan kaldırılması yönünde karar üretildiğini belirtti.

“Soruşturma Haziran ayında başladı”

Süreç, soruşturmanın geçtiğimiz yıl Haziran ayında başladığını ve bu yıl Temmuz ayında sonuçlandırıldığını söyledi.
Kurul soruşturmalarının uzun sürdüğünü, pazarla ilgili bazı araştırmaların yapıldığını belirten Süreç, veri toplanması ve ilgili kamu kuruluşları ile istişare ederek belli noktaların ortaya çıkarılması gerekliliğinden ötürü bunların yaşandığını dile getirdi.

Süreç, yürütülen dosyada Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı Motorlu Araçlar İzin Kurulu’nun ilgili pazarı düzenleyen ve denetleyen ‘idari otorite’ olduğunu belirterek, soruşturma sürecinde söz konusu Kurul’dan da bilgiler aldıklarını ifade etti.

-----------------------------------------------------------------------

“Hukuki olarak birleşme yok, idari para cezası kesildi”

Soruşturma kapsamında yapılan araştırmada söz konusu teşebbüslerin ayrı tüzel bir kişilik olduğunu, hukuki olarak birleşmediklerinin ortaya çıktığını söyleyen Süreç, bu noktada sadece şirketlerin kendi aralarında imzaladıkları sözleşme ile bir araya gelerek, birliktelikleri kurduklarını kaydetti.

Süreç, yapılan inceleme sonrasında 5 farklı teşebbüse toplamda 65,804 TL idari para cezası kesildiğini aktararak, kesilen cezanın 5 teşebbüse farklı oranda yansıtıldığını ifade etti.

“Teşebbüslerin birlikteliklerindeki paylarına göre ceza kesildi. Her teşebbüs, farklı sayıda araç vererek bu birlikteliğe katıldığı için toplam ceza payları oranında bölüştürüldü” diye konuşan Süreç, verilen ceza dışında söz konusu firmalara başka bir cezanın daha verildiğinden bahsetti.

“Karar, Resmi Gazete’de yayınlandı”

Yasa’ya aykırı olan kurulan birlikteliğin 30 Eylül’e kadar sonlandırılmasını emrettiklerini ve alınan kararı 12 Temmuz tarihli Resmi Gazete’de yayınladıklarını anlatan Süreç, ayrıca firmalara belirtilen tarihe kadar birlikteliği bozmamaları halinde her gün için ayrı bir para cezası koyduklarını söyledi.

Süreç,  Kurul’un ilgili firmalara ‘birlikteliğe’ devam etmeleri halinde de yasaya uymaları konusunda şans tanıdığını ancak buna rağmen şirketlerin karar ile ilgili Eylül ayının sonunda Yüksek İdare Mahkemesi’nde dava dosyaladığını dile getirdi.

“Karar, emsal teşkil ediyor”

Süreç, şirketlerle ilgili verilen kararın ‘emsal’ teşkil ettiğini vurguladı.

Soruşturmayı açmalarının ardından Kuzey Kıbrıs’ın farklı noktalarında benzer birlikteliklerin varlığını tespit ettiklerini söyleyen Süreç, rekabet etmeme üstüne bir düzenin olduğunun ortaya çıktığına dikkat çekti.

Süreç, söz konusu birlikteliklerin Rekabet Kurulu’ndan onay almadığını ve Yasa’ya göre de bu birlikteliklerin gayri yasal olduğunu dile getirerek, tespit edilenlerin İzin Kurulu onayı almayan birliktelikler olduğunun belirlendiğini yineledi.

“Piyasada sürekli denetimler yapılmıyor”

Süreç, buradaki ilgili otoritenin Motorlu Araçlar İzin Kurulu olduğunu ancak piyasada gerekli denetimleri yapamamasından dolayı şu andaki sıkıntıların yaşandığını belirterek, kurulun daha etkin çalıştırılması yönünde Ağustos ayında Başbakanlık, Maliye Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, İçişleri ve Çalışma Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı’na yazı yazıldığını ancak konu ile ilgili şu ana kadar geri dönüş yapılmadığını söyledi.

“Bir takım sıkıntıların, ilgili makamın yeterli denetim yapmaması nedeni ile ve lisanslama yöntemlerinin uygun koşullarda olmadığını tespit ettik” diye konuşan Süreç, “Bu tür kurumlar ne yazık ki bugüne kadar siyasi motivasyonlarla çalıştırılmıştır. Bu nedenle bazı hatlarda gereğinden fazla lisans olabiliyor. Lisanlar doğru şekilde kullanılmıyor” şeklinde konuştu.

“Kırsal kesim ve büyük şehirlerarasındaki taşımacılık ayrıldı”

Süreç, Rekabet Kurulu’nun bu konuda ürettiği karar ile kırsal kesim taşımacılığı ile büyük şehirlerarasında yapılan taşımacılığı bir birinden ayırdığını kaydetti.

Özellikle kırsal kesim bölgelerinde vatandaşların toplu taşımacılığa daha fazla ihtiyaçları olduğu düşünülerek, servise ulaşabilme sıklıklarını artırabilmek adına belli köylerde taşıma izni olan şoförlerin biraya gelerek ortak sefer düzenlemesinin Kurul açısından ‘kabul edilebilir’ birliktelikler olarak ele alındığını dile getirdi

Buna rağmen Lefkoşa-Mağusa, Lefkoşa-Girne, Lefkoşa-Güzelyurt gibi ‘daha büyük hacimli’ hatlarda bu işleri yapanların genellikle ticari işletmelerin olduğuna değinen Süreç, daha ticari gözle ele alarak değerlendirildiğini belirtti.

-----------------------------------------------------------------

“Kamu taşımacılığı tüketici açısından önemli”

Süreç, kamu taşımacılığının özellikle tüketiciler açısından ‘hayati önem’ taşıdığını söyledi.

“Büyük hatlarda böyle yapmazsak batardık, ekonomik zorluk yaşayacaktık denilerek oluşturulan tekelleşmeler,  tek bir firma haline gelindiğinde tüketiciye istenilen koşulları dayatma gücünü ele alıyorsunuz, bu da çok tehlikelidir” diyen Süreç, “Örneğin sefer sayıları istedikleri gibi düzenleniyor, sürüş konforunuz kaliteniz istediğiniz düzeyde belirleniyor.

Denetlenmediğiniz için de bu konuda rahatsınız. Mesela belli bir saatten sonra insanlar toplu taşımacılığa erişemiyor. Yaz aylarında saat 18.30, 19.00’ya kadar gidebilir ama kış aylarında bu 17.00 veya 18.00’de sona eriyor. Arabası olmayan insana biz seyahat etme diyoruz. Aslında birliktelikler bu noktada ortaya çıkabilir. Saat 20.00’da yolcu sayısı az olabilir, ancak firmalar bu saatlerde birleşerek ortak sefer koyabilirler” dedi.

Teşebbüslere çağrı…

Son olarak teşebbüslere çağrıda bulunan Süreç, kendi bünyelerinde yapacakları anlaşmalarda veya alacakları bir takım kararlarda rekabete uyumları davranmalarının önemli olduğunu kaydetti.

Rekabet Yasası’nın ihlal etmeyecek şekilde bu tür kararları ve anlaşmaları imzaları, birleşmeye veya devralma gibi faaliyetleri gerçekleştirmeden önce de Rekabet Kurulu’nun onayını almalarını tavsiye eden Süreç, her kurun istediği zaman Kurul’dan bilgi alabileceğini sözlerine ekledi.