PROGRAMDAN:

• Ek mesai sistemi yeniden düzenlenecek, vardiyalı çalışma sistemine geçilecek
• Ekonomi 2015 yılında %4.9 oranında büyüyecek,
• İthalat, program dönemi sonuna kadar cari fiyatlarla yıllık ortalama %5.5 artacak,
• 2015 yılında net turizm gelirleri 703.4 milyon dolara ulaşması, bu rakamın 2018 yılında 788.5 milyon dolara ulaşması amaçlanıyor,
• Çalışma hayatında iş sağlığı ve güvenliği kültürü geliştirilecek
•  Denetim ve teşvik uygulamaları ile iş sağlığı ve güvenliği standartlarına uyum artırılacak, yeterli sayı ve nitelikte uzman personel yetiştirilecek
• Mali Yönetim Yasası çıkartılacak
• Kamu İç Mali Kontrol Yasası çıkartılacak

Ayşe GÜLER

2016-2018 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program Taslağı’nda, ekonominin 2015 yılı içerisinde %4.9 oranında büyüyeceği öngörülüyor.

Bununla birlikte 2015 yılında net turizm gelirlerinin 703.4 milyon dolara ulaşması, ithalatın ise 2018 sonuna kadar yıllık ortalama 5.5 artması planlanıyor.

3 yıllık programda, Mali Yönetim Yasası, Kamu İç Mali Kontrol Yasası gibi önemli yasaların çıkartılması, ayrıca ek mesai sisteminin yeniden düzenlenerek, vardiyalı çalışma sistemine geçilmesi hedefleniyor.

Ayrıca program boyunca;  iş ortamı, finansal sistemin geliştirilmesi, ekonomide kayıt dışılığın azaltılması hedefleniyor. Bununla birlikte enerji alt yapısı, çevrenin korunması ve yerleşim bölgelerinin altyapılarının geliştirilmesi, Ar-Ge çalışmalarının yaygınlaştırılması, bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaştırılması da hedefler arasında yer alıyor.

----------------------------------------------------

BÜYÜME VE İSTİHDAM…

Ekonomi 2015 yılında %4.9 oranında büyüyecek

Ekim 2015 makroekonomik tahmin çalışmalarına göre; ekonominin 2015 yılında %4.9 oranında büyüyeceği tahmin ediliyor.
2016-2018 yıllarında ise yıllık ortalama büyümenin ise %3.5 seviyesinde gerçekleşmesi hedefleniyor.
2015 yılında reel olarak %0.9 daralma kaydedileceği tahmin edilen özel tüketim harcamalarının program döneminde yıllık ortalama olarak %5.7 büyümesi öngörülüyor.
Özel sabit sermaye yatırımlarının 2015 yılında %7.5 olan büyüme tahmininin program dönemi boyunca ortalama olarak yıllık %5.0 büyümesi amaçlanıyor.
Kamu sektöründe program dönemi içerisinde tüketim harcamalarının yıllık ortalama olarak reel bazda %1.1, kamu sabit sermaye yatırımlarının ise %2.6 oranında büyüme kaydedeceği planlanıyor.
Öte yandan 2015 yılında 105,770 kişinin istihdam olanaklarından yararlandığı tahmin edilirken, program dönemi sonunda bu sayının 114,132 kişiye ulaşması, istihdam oranının %45.0, işsizlik oranının ise %6.2 düzeyinde gerçekleşmesi hedefleniyor.

İşsizlik 2018’e kadar %6.2 seviyesine gerileyecek
Program’da işsizlik ile ilgili ‘tahminlere’ de yer verildi.
DPÖ uzmanları tarafından; Kuzey Kıbrıs’ta 2014 yılında %8.3 olarak belirlenen ‘işsizlik oranının’, 2015’te %7.8, 2016’da %7.3, 2017’de 6.7, 2018’te ise 6.2 seviyesine gerileyeceği tahmin ediliyor.

Kamu maliyesi
Kamu kesimi açığının GSYİH içindeki payının, 2015 yılında %4.1 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmesine rağmen, program dönemi sonunda yani 2018’te bu rakamın %2.9’a gerileyerek cari fiyatlarla 366.6 milyon TL düzeyinde gerçekleşeceği öngörülüyor.
2015 yılında %40.1 olarak gerçekleşeceği tahmin edilen devlet bütçe giderlerinin GSYİH’ya oranının, 2018 yılında %37.2 seviyesine düşeceği ve cari fiyatlarla 4,670.8 milyon TL olarak gerçekleşmesi hedefleniyor.
Devlet bütçe gelirlerinin 2015 yılında cari fiyatlarla 3,484.4 milyon TL olarak gerçekleşeceği öngörülürken, 2018 yılında 4,304.2 milyon TL’ye ulaşarak GSYİH içerisindeki oranının %34.3 olması amaçlanıyor.

İthalatta hedef %5.5 artış
Öte yandan program dönemi sonuna kadar ithalatın cari fiyatlarla yıllık ortalama %5.5 artarak 1,938.0 milyon dolara, ihracatın ise cari fiyatlarla yıllık ortalama %5.0 artarak 152.6 milyon dolara ulaşması hedefleniyor.
Bunun yanı sıra 2015 yılında net turizm gelirlerinin 703.4 milyon dolar olarak gerçekleşmesi bekleniyor, bu rakamın 2018 yılında 788.5 milyon dolara ulaşması amaçlanıyor.

Petrol fiyatları ve döviz kurlarında önemli artış olmayacak
DPÖ uzmanları, program döneminde petrol fiyatlarında ve döviz kurlarında önemli bir artış olmayacağını öngörürken, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)’nin program dönemi boyunca yıllık artış hızının ortalama %4.5 seviyesinde gerçekleşeceğini tahmin ediyor.

Kamuda ve özelde ‘israfı azaltmaya’ yönelik politikalar uygulanacak
Sürdürülebilir bir büyümenin sağlanarak büyümede istikrarın korunması, istihdamın desteklenmesi ve potansiyel hızını yakalaması amacıyla, maliye ve gelir politikaları koordinasyon içerisinde yürütülmesi, DPÖ uzmanları tarafından hedefleniyor.
Bunun yanı sıra tasarruf bilincinin artırılmasına yönelik çalışmaların düzenli biçimde yürütülmesi ile birlikte kamuda ve özel kesimde israfı azaltmaya yönelik politikaların uygulanması amaçlanıyor.

Kayıt dışılıkla etkin mücadele
Programda; istihdamın artırılması ve kayıt dışılığın azaltılmasına yönelik çalışmalara etkinlik kazandırılacağı belirtiliyor.
İşgücü maliyetlerinin düşürülmesinin kayıt dışılıkla mücadele ile birlikte ele alınması vgerektiği de vurgulanırken,  bu kapsamda ‘dikkatli ve özenli’ bir stratejiye de programda dikkat çekiliyor.
Bununla birlikte DPÖ uzmanları, kayıt dışılıkla mücadelenin gündeme getirdiği istihdam kayıpları riskini asgariye indirebilmek için, işgücü maliyetlerinin azaltılarak, kayıt altına alma girişimleri ile eşzamanlı olarak yapılması gerektiğini de savunuyor.

-------------------------------------------------------

KAMU MALİYE POLİTİKASI…

Borç stoku küçülecek

Programda; yurt içi tasarrufların artırılması, fiyat istikrarının sağlanması ve özel sektör öncülüğünde büyüme kapasitesinin yukarılara taşınmasına yardımcı olacak şekilde uygulanması hedefleniyor. Kamu tüketimi ve cari transferlerin denetim altına alınması ile kamu yatırımlarına daha fazla kaynak ayrılabileceği, borç stokunun küçülmesi amaçlanıyor.

Öncelik sağlık ve eğitim
Kamu altyapı yatırımlarında, teşviklerde, eğitim ile sağlık alanlarında ve bölgesel kalkınmada kullanılacak biçimde öncelikleşmesi planlanıyor.
Öte yandan programda; maliye politikasının uygulanmasında mali disiplinden taviz verilmeyeceği de belirtiliyor.

Mali Yönetim Yasası çıkartılacak
Programda ayrıca, Merkezi Devlet Yönetimi ve Sosyal Güvenlik Kurumları ile Yerel Yönetimleri de kapsayacak şekilde diğer tüm bağlı kurum ve kuruluşları ile bütçe dışı fonları da kapsayan bütünlüklü bir Mali Yönetim Yasası çıkarılması öngörülüyor.
Devletin iç kontrol ortamlarını yeniden yapılandırması ve özellikle kamu sektörü kontrol sistemlerini uluslararası standartlar ve AB uygulamaları doğrultusunda güncellenebilmesi amacıyla, Kamu İç Mali Kontrol Yasası’nın çıkarılması da hedefleniyor.

Ek mesai sistemi yeniden düzenlenecek, vardiyalı çalışma sistemine geçilecek
Öte yandan kamudaki çalışma hayatı ile ilgili önemli hedefler de programda dikkat çekiyor.
DPÖ uzmanları hazırladıkları programda; kamu kurum ve kuruluşları arasındaki eşitsizliğin ortadan kaldırılması amacıyla, kamu kurum ve şirketlerinde toplu iş sözleşmeleri ile kamudan yüksek olarak belirlenen ihtiyat sandığı kesintilerini kamu ile eşitlemeyi hedefliyor.
Bununla birlikte gelir dağılımındaki adaletsizliğin ortadan kaldırılması, sosyal adalet ve iş verimliliğinin artırılarak, çalışma disiplininin sağlanması amacıyla ek mesai sisteminin yeniden düzenlenerek vardiyalı çalışma sistemine geçilmesi de amaçlanıyor.

---------------------------------------------------------------------

KAMU HARCAMA POLİTİKASI…

Yerel yönetimlere verilen kaynaklar daha etkili kullanılacak

3 yıllık programda, kamunun tamamını kapsayacak ve bütçenin kapsamını genişletecek, uluslararası bütçe, muhasebe ve denetim standartlarına uygun bir kamu mali yönetim sistemi oluşturularak, uygulanmaya konacağı vurgulanıyor.
Yerel yönetimlere tahsis edilen kaynakların daha etkili ve verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla idari ve mali yönden yeniden yapılandırılması da hedefler arasında yer alıyor.

-------------------------------------------------------

KAMU MALİ YÖNETİMİ VE DENETİM…

Sayıştay’ın uygulama altyapısı güçlendirilecek…

Öte yandan kamu idarelerinde iç ve dış denetimin etkin ve koordineli bir şekilde çalışması sağlanması hedefleniyor.
Kamu mali yönetiminin insani kaynak altyapısı nitelik ve nicelik olarak güçlendirilmesi,  Sayıştay’ın uygulama altyapısının güçlendirilerek kamuda etkin bir dış denetim sağlanması da programdaki hedefler arasında yer alıyor.