Meltem SONAY

Meclis Genel Kurulu’nun çalışma verimliliğini artırmak temel amacıyla hazırlanan ve Meclis’te  ‘oyçokluğuyla’ onaylanan yeni İç Tüzük, 5 Mayıs 2014 Pazartesi tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı yürürlüğe girdi.
Anayasa, Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğü, Siyasal Partiler Yasası ile Seçim ve Halkoylaması Yasası Değişikliklerini  Hazırlamak ve Görüşmek Üzere Oluşturulan Geçici ve Özel Komite’nin çalışmasını ürünü olan İçtüzük, Meclis Genel Kurulu’nun 21 Nisan 2014 tarihli birleşiminde ‘oyçokluğuyla’ onaylanmıştı.

Yeni İÇTÜZÜK’te neler var?

Yasama – Denetim günü ayrımı kalktı…
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni Meclis İçtüzüğü’ne göre, ‘Yasama’ ve ‘Denetim’ günleri ayrı ayrı olmaktan çıktı.
Buna göre; Meclis Genel Kurulu’nun toplanma günleri olan hem Pazartesi, hem de Perşembe günleri, hem yasama, hem de denetim görevleri yerine getirilecek.

Konuşma sürelerine yeni düzenleme…
Yeni İçtüzükle, Milletvekilleri’ne ivedilik ve güncel konularda konuşma istemlerine 5’er, 15’er dakika konuşma süreleri, Hükümet üyelerine 10’ar dakika cevap hakkı, Esas Yasa’ların birinci görüşmeleri ve bütçe görüşmelerinde sınırsız, sataşmalarda 5 dakika, Hükümet Programı, Güven İstemi, Güvensizlik Önergesi, Genel Görüşme, Meclis Araştırması Raporu, Meclis Soruşturması Raporu ve Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması Raporu ile ilgili görüşmelerde söz isteyene 1 saat gibi düzenlemeler getirildi.

‘Söz Söyleme Yasağı’ kalktı
Milletvekilinin birleşim sırasında iki kez uyarı almasından dolayı söz söylemekten yasaklanmasına ilişkin disiplin cezası kuralını düzenlendi. Bu ceza milletvekilinin kürsü serbestliğine aykırı bulunarak İçtüzük’ten çıkarıldı.

“Başkanlık Divanında Boşalma ve Vekalet Yetkisi”ne netlik
“Başkanlık Divanında Boşalma ve Vekalet Yetkisi” yan başlıklı 13’üncü maddesinde yer alan “sürekli boşalma olması halinde” söz dizisi daha anlaşılır olabilmesi amacıyla yeniden ifadelendirilerek “ölüm, istifa veya Sağlık Kurulu Raporu ile görevini yerine getiremeyeceğinin tevsik edilmesi sebebiyle sürekli boşalma olması halinde” diye açıkça yazıldı.

‘Sayıştay Komitesi’ esas Komite!
Kararla kurulan; Sayıştay Denetim Raporlarını İnceleme Komitesinin adı yalınlaştırılarak “Sayıştay Komitesi” olarak değiştirilerek esas Komite yapılmış ve Komitece hazırlanan Raporların görüşülme yöntemine açıklık getirilmiş; ayrıca Sayıştay Başkanlığınca yürürlükteki mevzuata bağlı tespit edilen aykırılıklarla ilgili Raporların da bu Komitenin bilgisine getirilmesi ile ilgili kural eklendi.
Dilekçe Komitesine Ombudsman Raporlarının da görüşme yetkisi verildiğinden Komitenin adı “Dilekçe ve Ombudsman Komitesi” olarak değiştirildi. Siyasal Parti gruplarının Mecliste temsil sayılarının Komitelerdeki üye sayılarının değiştirilmesini gerektirecek biçimde değişmesi halinde, Komite seçimlerinin yenileceğine ilişkin kural eklendi.

Devamsızlık nedeniyle üyeliği düşen milletvekili tekrar üye olamayacak
Komitedeki üyeliği devamsızlık nedeniyle düşen üyenin Siyasal Parti ve grup başkanlıklarınca, aynı Komiteye tekrardan üye olarak verilmeyeceği kuralı getirildi.

Tutanaklar da Meclis Web sayfasında
Komite Tutanakları’nın da, tutanaklara erişebilmeyi kolaylaştırmak amacıyla Meclis web sayfasında da yayınlanacağı kuralı getirildi.

Başbakanlık görüşü 15, ivedilik süresi 7 günde
Yasa önerilerine ilişkin Başbakanlık görüşünün 30 gün içinde verileceği kuralı 15 gün, görüş gelmesi halinde 30 gün geçtikten sonra Komitede görüşüleceği kuralı da paralel olarak 15 gün olarak değiştirilmiş; haklarında ivedilik verilenler için 15 gün olan süre ise 7 gün olarak düzenlendi.

Dokunulmazlık düzenlemesi
Meclis üyesi olmayan Bakanların yasama dokunulmazlığının kaldırılması bildiriminin Başsavcılıkça direk olarak Meclis Başkanlığına iletileceği kuralı getirildi
Yasama dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili komite yapmış olduğu çalışmalarında, istemin kaldırılmasının siyasi amaçlara dayanmadığının hazırlamış olduğu raporunda gerekçeli olarak belirtilmesi kuralı getirildi.

Meclis Çalışmaları’na katılmayan milletvekili komiteye havale
Milletvekilinin Meclis çalışmalarına izinsiz ve özürsüz üç hafta katılmaması durumunda yazılı olarak uyarılması, izinsiz ve özürsüz devamsızlığının bir ay süre devam etmesi halinde ise konunun Başkanlık Divanı kararı ile ilgili komiteye havale edilmesi yönünde düzenleme yapıldı.
Meclis Başkanının otuz güne kadar izin vermesi yetkisi, bu sürenin Meclis çalışmalarına engel olabileceği düşüncesiyle on beş gün olarak indirildi.