El-Sen, Yenilenebilir Enerji (Uygulama ve Denetim) Tüzüğü’nde bakanlık tarafından yaptırılmaya çalışılan değişikliklerin geçerli olması halinde, iletişim şebekesinin çökerek, Kıb-Tek’in batmasına neden olacağını dile getirdi.

Enerji politikalarının yap-boz türünden günü birlik kararlarla oluşturulamayacağını vurgulayan El-Sen, bu politikaların, Kıb-Tek dışarıda bırakılarak hiçbir uzmanlığı olmayan siyasetçinin iki dudağı arasından çıkacak kararlara terk edilemeyeceğini ifade etti.

EL-SEN yaptığı yazılı açıklamada, Güneş Enerjisi Santrallerinin yaygınlaşmasını, ülkenin enerji ölçeği ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak desteklediğini ancak, hizmet verdikleri alanda toplumun zararına olacak gelişmelere ne pahasına olursa olsun meşru her yöntemle karşı durmayı toplumsal sorumluluk olarak görmeye devam edeceklerini açıkladı.

GES

El-Sen’in yaptığı yazılı açıklama şöyle: “Ülkemizde yenilenebilir enerji alanındaki faaliyetler, 47/2011 Sayılı Yenilenebilir Enerji Yasası ve 761/2015 Sayılı Yenilenebilir Enerji (Uygulama ve Denetim) Tüzüğü kapsamında enerjiden sorumlu bakanlığa bağlı Yenilenebilir Enerji Kurulu tarafından yönetilmektedir. Özellikle Uygulama ve Denetim Tüzüğü’nün yürürlüğe girmesi ile birlikte ülkemizde yenilenebilir enerji türü olarak Güneş Enerjisi Santrallerinin (GES’ler) izinlendirilmesi ve kurulumu hız kazanmıştır. Yenilenebilir Enerji Kurulu’nun (YEK), ülkemizdeki elektrik üretim-tüketim dengesi ile şebeke yapısını dikkate alarak GES’ler için koymuş olduğu toplamdaki 30 MW’lık kota sınırı (pik üretimin yüzde onu), bize göre yerinde bir karardır. Önceleri bu kotanın 20 MW’lık kısmı; bireysel kurulum ve işletmeler için ayrılmışken, 10 MW’lık kısmı ise Kıb-Tek için rezerv edilmişti. Daha sonra yine yerinde bir karar ile Kıb-Tek kendisine ayrılmış 10 MW’lık kotadan, bireyler ve işletmeler lehine feragat etmiştir. Bu güne kadar YEK tarafından izinlendirilmiş GES’lerin toplam gücü 15 MW’ı geçmiş durumdadır.

GES’lerin yaygınlığı

Yürürlükte bulunan Uygulama ve Denetim Tüzüğü gereği, konutlarda kurulan GES’lerden, Kıb-Tek’in elektrik şebekesine verilen ihtiyaç fazlası elektrik miktarı, uzaktan erişimli elektronik sayaçlar tarafından ölçülmekte ve abonenin hesabına ay sonu kredi olarak yazılmaktadır. Bu şekilde biriken kredi tüketilip, şebekeden elektrik çekilmediği sürece abone kullandığı elektrik için bedel ödememekte sadece; şebekeye verdiği enerjinin yeniden kullanılabilmesi için gerekli iletim-dağıtım maliyetine, iletim bedeli adı altında katkıda bulunmaktadır. Konut aboneler dışında kalan abonelerin kurdukları GES’ler için herhangi bir mahsuplaşma yapılmamaktadır. Gelinen aşamada; enerjiden sorumlu bakanlığın talimatı ile Yenilenebilir Enerji (Uygulama ve Denetim) Tüzüğü’nde değişikliğe gidilmek istendiği basına da haber olarak yansımıştır. Yapılmak istenen tüzük değişikliğinde özellikle iki konu dikkatimizi çekmiştir. Bunlardan birisi; GES’ler için öngörülen toplamda 30 MW’lık kurulu güç kotasının 50 MW olarak artırılmak istenmesi, diğeri ise GES’lerin ihtiyaç fazlası olarak şebekeye vereceği elektriğin en düşük konut tarifesinden (bugün için 40 Krş/kWs) Kıb-Tek tarafından satın alma zorunluluğu getirilmek istenmesidir.

Öncelikle bilinmesini isteriz ki; GES’lerin çevre ve insan sağlığı açısından değeri yadsınamaz ve mümkün olduğunca yaygın kullanımı, Sendikamız tarafından da desteklenmektedir. Ancak, bilindiği üzere GES’lerden elde edilen elektrik enerjisini henüz ekonomik olarak depolamak mümkün olamamıştır ve arz sürekliliği sorunu bu nedenle de aşılamamıştır. Yine bilindiği üzere zaman zaman özellikle AKSA Enerji Üretim AŞ’ne ait Kalecik’deki santrallerden 17 MW gücünde bir ünite devre dışı kaldığı zaman, diğer devrede olan santraller bu açığı kapatamadığı koşullarda, ülkemizde bölgesel elektrik kesintiler yaşanmaktadır. GES’ler için de benzer durum söz konusudur ve toplam 30 MW’lık kota böyle bir sorun yaşanmaması için konmuştur. Kotanın 50 MW’a çıkarılması, arz güvenliğini tehlikeye sokacak ve sıklıkla şebeke çökmelerine neden olacaktır. Bu nedenle böyle bir değişiklik kararı bizim açımızdan kabul edilemezdir.

“Kıb-tek’i batırmaya yönelik”

Yapılmak istenen bir diğer değişiklik ise direk Kıb-Tek’i batırmaya yöneliktir. Bilindiği gibi Kıb-Tek, Elektrik İnkişaf Yasası ile kurulmuş; elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tahsilatından sorumlu bir kamu kurumudur. Devlet’ den tek kuruşluk mali kaynak almadan, tamamen kendi faaliyetleri ile kâr amacı gütmeden yaptığı işi uygulamaya koyduğu tarifeler yolu ile finanse etmektedir. Elektrik satış tarifesi yasal olarak bu amaca uygun düzenlenmek zorundadır. Kıb-Tek’in 1 kWs elektrik maliyeti sadece üretim maliyetinden oluşmamakta buna, iletim, dağıtım ve diğer giderler de eklenmektedir. Durum bu iken, yine imzalatılan sözleşme ile pahalı alım yapmaya zorlandığı AKSA Enerji Üretim AŞ’den bile 28 Krş/kWs’inden elektrik alırken, GES’lerden 40 Krş/kWs fiyatla elektrik almaya zorlanması, Kıb-Tek’in temellerine dinamit koymakla eş anlamlıdır ve bu girişim de bizim tarafımızdan kabul edilemezdir!

Enerji politikaları yap-boz türünden günü birlik kararlarla oluşturulamaz. 15-20 yıllık planlamayı gerektirir. Bu politikalar, Kıb-Tek dışarda bırakılarak hiçbir uzmanlığı olmayan siyasetçinin iki dudağı arasından çıkacak kararlara terkedilemez. Hele de; Türkiye’den getirilen su örneğinde olduğu gibi “önce gelsin fiyatına sonra bakarız” yaklaşımına sahip politikacılarla bu iş hiç yürütülemez!