Didem MENTEŞ

Ormanlık arazilerde bulunan çam ağaçlarının baş belası olarak bilinen çam kese böceği derdi sürüyor. Çam ağaçların büyük çoğunluğu çam kese böcekleri ile doldu taştı. Her yıl çam kese böceklerine karşı mücadele yapılsa da  koruluk içerisindeki çam ağaçları kese böceğine büründü.

Çam ağaçlarındaki çam kese böcekleri, çam ağaçlarına büyük zarar veriyor. Ağaçların üzerinde çok sayıda çam köse böceği yuvası bulunurken, ağaç üzerindeki yapraklar da kuruma noktasına geldi.

YENİDÜZEN’e konuşan Orman Mühendisleri Odası Başkanı Can Conkbayır, Çam Kese Böceği ile tüm Akdeniz bölgelerinde bulunan ülkelerin mücadele ettiğini belirterek, ‘adacık yöntemi’ ile keselerin toplanıp etrafı suyla çevrili bir yere konularak, engellenmeye çalışıldığını söyledi. Bu mücadelenin yeterli olmadığını, toplanan keselerin sayısının artması gerektiğine değinen Conkbayır, bu hastalığın hep var olduğuna işaret etti.

Conkbayır: “Doğal yöntemle mücadele veriliyor”

Çam kese böceğinin en fazla kızılçamların üzerinde görüldüğünü, çam yapraklarının bitmesiyle Fıstık Çam ve Halep Çamını yediğini söyleyen Conkbayır, çam kese böceğiyle ilgili kimyasal, mekanik ve doğal yöntemlerle mücadeleler verildiğini ifade etti. Uzun yıllar boyunca zehirli kimyasal maddeler kullanılarak böceğin büyümeden ölümünün gerçekleştirildiğini aktaran Conkbayır, artık mekanik mücadeleye geçildiğini, tırtılın yumurtadan çıkmadan toplanıp yakıldığını hatırlattı.

“Hastalık yok olmaz, aza indirgenebilir”

Günümüzde artık doğal yöntemlerle çam kese böceğiyle mücadele edildiğini söyleyen Conkbayır, ‘adacık yöntemi’ ile keselerin toplanıp etrafı suyla çevrili bir yere konularak, engellenmeye çalışıldığını söyledi. Bu mücadelenin yeterli olmadığını, toplanan keselerin sayının artması gerektiğine değinen Conkbayır, bu hastalığın hep var olduğuna işaret etti. Yapılan mücadeleyle bu hastalığın yok olamayacağını ama aza indirgene bileceğini söyleyen Conkbayır, doğal yöntemlerden olan ‘seromoni’ tuzağının da gündemde olduğunu dile getirdi. Conkbayır, yumurtadan çıkıp kelebek oluştuğu zaman çiftleşme döneminde, üremenin engellenmesiyle doğal mücadele yapılabileceğini belirtti.

Orman Dairesi: “Orman zararlılarıyla mücadele devam ediyor”

Bu arada geçtiğimiz günlerde çam kese böceği ile ilgili açıklama yapan Orman  Dairesi, ormanda doğal dengenin iyileştirilmesi sonucu önümüzdeki yıl çam kese böceklerinin önemli ölçüde baskılanacağına işaret ederek, gerekmesi halinde, biyolojik mücadele yöntemleri uygulanarak 3 yıl içinde sorunun kontrol edilebilir sınırlar içine çekilmesinin sağlanacağı belirtmişti.  Şubat ayında ülke genelindeki ormanlarda yapılan incelemeler sonrasında çam kese böceğinin evrimini tamamladığı ve artık toprağa inmeye başladığı tespitinde bulunulduğu belirtildi. 

Açıklamada, “Ağaçlarımız, çam kese böceğinden kaynaklı kurumamış olup, Nisan-Mayıs aylarında vejetasyon dönemi başladığında tekrar yeşilleneceklerdir. Çam kese böceğinin şu anki tek zararı insanlar üzerinde gerçekleşmesi muhtemel alerjik etkileridir” denildi. Orman Dairesi açıklamasında, çevreyle ilgili sivil toplum örgütlerinin destek verdiği eylem planı kapsamında, biyolojik ve mekanik mücadele yöntemlerini de kapsayan entegre mücadele yöntemleri uygulandığı ve uygulanmaya devam edildiği kaydedildi.

Mekanik mücadele çalışmaları kapsamında adacıklar hazırlandığı, su anki 33 olan adacık sayısının 50’e çıkarılacağını ve bu sayede tırtıl paraziti çoğaltılması hedeflendiği belirtildi.

Açıklamada, zararlılarla mücadelede yapılan şu şekilde sıralandı: “Çam Kese Böceği ile beslenen kuşların artırılması amacıyla yapılan 400 adet kuş yuvası sayısı Şubat ayı sonuna kadar bin adete çıkarılacaktır. Bu arada geçtiğimiz gün kamuoyumuza duyurduğumuz gibi, Silvikültürel Orman Bakımı ile ormanlarımızdaki zayıf bireyler kesilip çıkarılmaya başlanmıştır. Böylece hem daha sağlıklı ormanlar yaratılacak, hem de orman zararlılarına karşı direnç sağlanacaktır.

Yine Çevre Örgütlerinin de tam destek verdiği plan kapsamında , 2016-2018 yıllarını kapsayan  mücadele programı hazırlamıştır.  Ormanda doğal dengenin iyileştirilmesi sonucu önümüzdeki yıl Çam kese böcekleri önemli ölçüde baskılanacak ve gerekmesi halinde de yine biyolojik mücadele yöntemleri uygulanarak 3 yıl içinde sorunun kontrol edilebilir sınırlar içine çekilmesi sağlanacaktır”.

Bakanlık ve örgütler arasında deklarasyon imzalandı

Öte yandan Ocak ayı içerinde Bayındırlık Çevre ve Kültür Bakanlığı ile Çevre Örgütleri arasında Çam Kese Böceği ile mücadele konusunda; “Biyolojik ve mekanik mücadele yöntemlerini de kapsayan entegre mücadele yöntemleri uygulanması” konusunda görüş birliğine varılıp, ortak bir deklarasyon yayınlandı. İmzalanan deklarasyona Çevre Örgütlerini temsilen Çevre Mühendisleri Odası, Orman Mühendisleri Odası, Kıbrıs Türk Tabipler Birliği ile Biyologlar Derneği imza koymuştu.

Bakanlık ile Çevre Örgütlerinin imzaladığı deklarasyonun tam metni şöyle:
“Son yıllarda artan kuraklık ve uygulanan yetersiz orman zararlılarıyla mücadele yöntemlerinden dolayı, orman alanlarında zararlı böcek sayısında artış görülmektedir. Özellikle Kızılçam ormanlarında, pamuksu keseler şeklinde kendini gösteren Çam Kese Böceği bunun başında gelmektedir.

Orman zararlılarıyla mücadele konusunda yapılan uygulamaların zamanlama ve yöntem olarak yeterli olmaması ve günümüzde ekolojik dengenin de bozulmasıyla  Çam Kese Böceğiyle beslenen kuşlar, böcekler, parazit ve diğer canlıların sayısında ciddi bir azalma görülmektedir.

Bu amaçla Orman Dairemiz bozulan ekolojik dengeyi yeniden tesis etmek ve orman zararlıları ile mücadele konusunda daha etkili ve doğru mücadele yöntemleri uygulamaya karar vermiştir. Biyolojik ve mekanik mücadele yöntemlerini de kapsayan entegre mücadele yöntemleri uygulanacaktır.

Entegre mücadele yöntemi kapsamında 2016-2017 yılındaki uygulanacak hedeflerimiz aşağıdaki gibidir.

-2015 yılı Ekim – Kasım aylarında 54 deneme alanında yumurta koçanı sayımları yapılmış ormanlarımızdaki zarar seviyesi belirlenmiştir. Orta, Fazla ve şiddetli derecede tespit edilen sahalar 2016 mücadele programında öncelikli bölgeler olarak belirlenmiştir. Bu vesile ile 2015 yılında 2000 adet kullanılan feromon tuzağı 2016 yılında 10.000 adet olarak uygulanacaktır. 1 Feromon tuzağı 2,5 hektar alanda etkili olmaktadır. Bu durumda 2016 yılında 25000 hektar alana hükmetmiş olacağız.

-2015 yılında kullanılan 400 adet kuş yuvası 2016 yılında 1000 adete çıkarılacaktır.

-Kuşlar için yapılan 26 adet can suyu havuzları 56 adet ve üzerine çıkarılacak

-Çam kese böceği parazitlerinin üremelerini sağlayıp çoğaltmak için yapılan 33 adet adacık 50 adete çıkarılacaktır. Bu sayede çam kese böceği parazitlerinin çoğaltılması sağlanacaktır.

-Predatör böcek Calasoma üretimi için Alevkayası Bölgesinde bulunan laboratuvarımız hazır hale getirilmiştir. Mart ayı başında 3000 adet faydalı böcek çoğaltılıp doğaya bırakılacaktır.

-2016 Feromon tuzak uygulamasından sonra Mekanik Mücadele kapsamında ihale yöntemi ile yumurta koçanı ve kese toplama yapılacaktır. Ekim, Kasım, Aralık ve 2017 Ocak aylarında uygulanacak bu yöntem ile 400.000 yumurta koçanı ve 1.000.000 adet kese toplamayı hedefliyoruz.

-Bu arada Silvikültürel orman bakımı ile ormandaki zayıf bireylerin çıkarılıp hem daha sağlıklı ormanlar yaratmak hem de orman zararlılarına karşı direnç sağlamak amacıyla bakım çalışmaları planlanmıştır.

-Biyolojik mücadelenin bir parçası olan biyolojik larvasit (basillus)  ile yerden uygulanmak suretiyle lokal sahalarda mücadele yapılmaya başlanmıştır.

Orman Dairesi Çam kese böceğiyle uzun vadeli (2016-2018) mücadele programını hazırlamıştır. Ormanda doğal dengenin iyileştirilmesi sonucu önümüzdeki yıl Çam kese böcekleri önemli ölçüde baskılanacak ve gerekmesi halinde de yine biyolojik mücadele yöntemleri uygulanarak 3 yıl içinde sorunun kabul edilebilir sınırlar içine çekilmesi sağlanacaktır.

Tüm bu çalışmalar için çevre örgütlerinin destek ve görüşleri alınarak tam bir işbirliği sağlanmıştır”