Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Genel Yönetim malî durumu, 2024 yılının dördüncü çeyreğinde kayda değer bir iyileşme gösterdi. Malî açık, 2023'ün aynı dönemindeki 117,9 milyon avroluk seviyesine kıyasla sadece 6,0 milyon avroya geriledi. Açığın Gayrisafi Yurt İçi Hasılaya (GSYH) oranı ise bir önceki yıl kaydedilen -%0,4'ten %0'a düştü.

Kıbrıs İstatistik Servisinin cuma günü açıkladığı verilere göre, bu iyileşmenin temel nedeni, toplam devlet gelirlerindeki artışın harcamalardaki artışı geride bırakması oldu. Toplam gelirler, 2023'ün 4. çeyreğindeki 3,83 milyar avro seviyesinden %6,6 artışla 4,09 milyar avroya yükseldi. Aynı dönemde toplam harcamalar ise %3,6'lık daha sınırlı bir artışla 4,1 milyar avroya ulaştı.

Gelirlerdeki yükselişte, %14,6'lık artışla 1.287,1 milyon avroya ulaşan sosyal güvenlik katkıları ile %16,8'lik artışla 1.094,0 milyon avroya çıkan gelir ve servet üzerinden alınan carî vergilerdeki önemli artışlar etkili oldu.

Mal ve hizmet satışlarından elde edilen gelirler de olumlu bir performans sergiledi ve %7,6 (21,7 milyon avro) artarak 308,2 milyon avroya yükseldi. Sermaye transferleri ise 2023'ün aynı çeyreğindeki 173,4 milyon avroya kıyasla %1,6 artarak 176,2 milyon avroya ulaştı.

Diğer yandan, bazı gelir kalemlerinde düşüş gözlendi. Net Katma Değer Vergisi (KDV) gelirinin %1,9 artışla 806,0 milyon avroya yükselmesine rağmen, üretim ve ithalat vergileri %2,0 (23,7 milyon avro) azalarak 1.158,6 milyon avroya geriledi. Carî transferlerde %76,9'luk keskin bir düşüş yaşanarak bu kalem 17,4 milyon avroya indi. Alınan mülk gelirleri de %16,8 azalışla 48,9 milyon avro olarak gerçekleşti.

Diğer carî harcamalarda %29'luk düşüş

Malî açıktaki azalmaya katkıda bulunan bir diğer önemli faktör, diğer carî harcamalardaki yaklaşık %29'luk düşüş oldu. Bu harcamalar, 2023'ün 4. çeyreğindeki 355,2 milyon avrodan 252,5 milyon avroya geriledi.

Genel harcamalara bakıldığında, bir önceki yılın aynı dönemindeki 3.953,2 milyon avroya kıyasla %3,6'lık (143,1 milyon avro) bir artışla toplam harcama 4.096,4 milyon avroya ulaştı. Bu artışın ana kaynakları; %6,3 artışla 1.500,4 milyon avroya yükselen sosyal yardımlar, %4,8 artışla 1.173,9 milyon avroya ulaşan çalışanlara yapılan ödemeler (personel giderleri) ve %23,0'luk dikkat çekici bir artışla 524,6 milyon avroya çıkan ara tüketim oldu.

Sübvansiyonlar da %15,2 artarak 57,7 milyon avroya, ödenecek mülk gelirleri ise %6,6 artışla 100,7 milyon avroya yükseldi. Sermaye hesabı %1,9'luk sınırlı bir düşüşle 486,6 milyon avro seviyesinde gerçekleşti. Bu tutarın 425,4 milyon avrosunu gayrisafi sabit sermaye oluşumu, 61,2 milyon avrosunu ise sermaye transferleri oluşturdu.

Son olarak, alt sektörler bazında incelendiğinde, Merkezî Hükûmet 444,5 milyon avro, Yerel Yönetimler ise 36,1 milyon avro açık verdi. Ancak Sosyal Güvenlik Fonları'nın kaydettiği 474,6 milyon avroluk fazla, bu açıkları dengeleyerek genel malî pozisyonun neredeyse sıfır açıkla kapanmasını sağladı.