Cenk Paşa
(c.pasa@auc.edu.tr)

En son hangi Facebook düzenbazlığına inandınız söyleyin. Yok mu? Bir daha düşünün mutlaka bulacaksınız. Banka hesaplarınızı çalmak için hesap numaranızı soranlar veya “ Facebook’ta profilini kim gezmiş” uygulamalarının kötü amaçlı olduklarını hepimiz biliyoruz.

Bunlar popülaritesini kaybettikten sonra karşımıza yeni istilalar çıkıyor. Örneğin, kolay soruları yanıtlamanızı isteyen ancak size yüzde 90 kişi bu soruyu yanlış yanıtladı diye yem atan, tuhaf oyun ve bulmacalardan bahsediyorum.

Adını bile duymadığımız profillerden paylaşılan bu içerikler bizim kişisel duvarımıza kadar geliyor. Bir arkadaşınız sözde kimsenin başaramadığı bu bulmacayı çözmüş ve üstün zekası ile övünüyor.

Zaman zaman bu  içerikler basitleşiyor ve karşımıza bir bulmacayla değil de “ hayvan severler beğensin” yazılı bir ördek resmi çıkıyor. “ırkçı değilseniz beğenin” yada “ böbrek hastalarına destek olmak için beğenin” gibi mesajlar da karşınıza çıkmıştır.

Tamam da bunlar ne işe yarıyor diye düşündünüz mü? Tamam bazen eğleniyorsunuz ya da karşınızdakilerin ne kadar saf olduğunu merak edip bu iletinin ne kadar çok kişiye ulaşacağını görmek istiyorsunuz. Ancak çoğu zaman işin içinde daha kurnaz bir şeyler olabiliyor.

KEDİCİK EKİP BEĞENİ BİÇMEK

Dikkatinizi çekmiştir, firmalar sayfalarına beğeni ve etkileşim çekebilmek için küçük yarışmalar düzenliyor. “beğen&paylaş”, “beğen&yorum yaz” gibi yarışmalarda soru olarak sizin ödül kazanma güdünüzü harekete geçirip etkileşime girmeniz sağlanıyor. Bu tür etkileşimler ileride yapacakları satışlarda tüm paylaşımları sizin göreceğiniz anlamına geliyor.

Ancak beğenilerinizn peşinde koşanlar bu kadar masum değil. Kedi yavrusu sevip sevmediğinizi önemsemiyorlar. Sadece sayfalarının popüleritesini arttırmaya bu sayede sayfanın maddi değerini arttırmaya ve onu başkasına satmayı planlıyorlar. Sayfayı satın alanda hemen  kendi reklamlarını yapmaya başlıyor. Bir gönderiyi yada sayfayı beğenmek o sayfayı ileride satın alacak firmanın reklamlarını da görmeyi kabul ediyorsunuz anlamına geliyor.

Tabi bu karaborsacıların müşterileri genelde yasal firmalar değil. Çünkü Facebook böyle bir olayı tesbit ettiği an sayfayı tamamen kapatıyor. Facebookta sayfa satışı kesinlikle yasak. Genelde beğeni toplama ile popüler olan sayfalarda size kaçak ilaç ve sahte teknoloji ürünleri satan firmalar satın alıyor. Bir kısmı paranızı alıp ürün bile göndermiyor.

Geçtiğimiz yıl Facebook “yeni şafak” gazetesinin 10 milyon takipçili sayfasının satın alınan ve birleştirilen sayfalardan meydana geldiğini tesbit edip hemen kapatmıştır, ardından milyonlarca takipçi silerek yeniden açmıştır.

GÖRMEZDEN GELİN

Bir de izniniz olmadan sizin çocuğunuzun resimlerini kullanan dolandırıcıları düşünün. Gazeteci Courtney Westlake’in kızının fotoğrafı böyle bir dolandırıcı tarafından çalınıp facebook’ta 23.000 defadan fazla paylaşılınca olay farkedildi. Westlake’in kızı Brenna’da az rastlanır bir cilt hastalığı vardı. Söz konusu paylaşımda insanlardan sadece yazılan duaya “amin” demeleri isteniyordu. Beğenilerin çoğu iyi niyetliydi ama bir siber suçluya ortaklık ediliyordu aslında.

Bu tarz aptalca içerikleri büyük bir firma bile yapıyorsa onlar ile etkileşime geçip teşvik etmenin hiçbir anlamı yok. İşini bilmeyen  sosyal medya “ uzmanlarını” veya dolandırıcıları cesaretlendirmemek için yapılacak en iyi şey sadece takdir edilecek içerikler ile etkileşim kurmak. Kaç saniyede sekiz (8) lerin arasında dokuzu (9) bulduğunuz yada kedileri sevip sevmediğinizi kimseye kanıtlamanız gerekmiyor. O yüzden bu tarz gönderileri görmezden geliniz. Gönderilerin aptalca yada dolandırıcılık olduğunu söyleyen yorumlar bile etkileşim sayılıyor, yani bu bile işlerine geliyor. Görmezden gelmemiz bir süre sonra kaybolacakları anlamına geliyor. Bu tarz içerikleri görmek istemiyorsanız “ gönderiyi gizle” seçeneği iyi bir seçenek.

Keyifli beğeniler.