Hüseyin ÖZBARIŞCI

Güzelyurt bölgesinde narenciye ile uğraşan üreticiler, geride kalan sezonda ürünlerini Cypfruvex’e sattıklarını ancak halen kadar paralarını alamadıklarını söyledi. YENİDÜZEN’e konuşan üreticiler, narenciyenin geçim kaynakları olduğunu söylerken, paranın bugüne kadar ödenmemesi nedeniyle büyük sıkıntıya girdiklerini belirtti.

Güzelyurt bölgesindeki üretici birliklerinin başkanları da, üreticilerin büyük mağduriyet yaşadığını aktararak, “Cypfruvex üreticiye destek olacağı yerde köstek oluyor” dedi.

Cypfruvex Yönetim Kurulu Başkanı Erdoğan Şanlıdağ ise ödenmesi gereken miktarın %70’inin bugün hesaplara yatmaya başlayacağını, geriye kalan miktarın da Ağustos sonuna kadar ödeneceğini ifade etti.

Cypfruvex Yönetim Kurulu Başkanı Erdoğan Şanlıdağ:

“Doğrudur, söz vermiştik ve ne yazık ki yaşanan aksaklıklar dolayısıyla üreticilerimize paralarını zamanında ödeyemedik”

Cypfruvex Yönetim Kurulu Başkanı Erdoğan Şanlıdağ ödemelerin tümünün Ağustos ayı içerisinde yapılacağını söyledi.

Şanlıdağ şöyle konuştu: “Cypfruvex olarak bizler bu yıl programlı olarak aldığımız tüm ürünleri ödedik. Doğrudur, söz vermiştik ve ne yazık ki yaşanan aksaklıklar dolayısıyla üreticilerimize paralarını zamanında ödeyemedik. Geçtiğimiz günkü Yönetim Kurulu toplantısında Ağustos ayında bu paraların tümünün ödenmesini kararlaştırdık. %65-70 civarını Cuma günü itibariyle ödemeye başlıyoruz. Geriye kalan miktarlar da Ağustos ayı içerisinde kesinlikle ödenecek. Eylül ayına gelindiğinde üreticilerimizin Cypfruvex’ten alacağı olmayacak, üreticiler daha fazla mağduriyet yaşamayacak.”  

Kıbrıs Türk Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu:

“Cypfruvex’in güven ve itibar tazelemesi gerekirken, güven ve itibarını yerle bir etmiştir”

“2021 narenciye hasat döneminde kimi üreticilerimiz ürünlerini Cypfruvex’e sattı. Cypfruvex her zaman söylediğimiz gibi bu ülkedeki narenciye üreticisinin hem sigortasıdır, hem de bir güven tazelemesi gerekirken, güven tazeleme konusunda sıkıntılar yaşadığını görmekteyiz. Yapılan sözleşmeler gereği Cypfruvex’in üreticilere alacaklarının bir bölümünü Mayıs ayında, diğer bölümünü de Haziran ayı içerisinde vermesi gerekiyordu. Maalesef bugün 2021’in Ağustos ayı içerisindeyiz ve üreticilerimize bu paralar ödenmemiş durumdadır. Birçok üreticimiz Cypfruvex’i tercih etmiş, ancak parasını alamayarak mağdur olmuş ver büyük kayıplara uğramıştır. Cypfruvex sorunları öteliyor. Cypfruvex güven ve itibar tazelemesi gerekirken, güven ve itibarını yerle bir etmiştir. Üretici yüksek girdilerle üretim yapıyor. Bugün, bakım yapmakta zorlanan üretici, kalitede ve rekoltede nasıl bir fark oluştursun, bu ülkeye nasıl faydalı olabilsin?

Cypfruvex’in ileri kademesinde bulunan yetkililerin duyarsızlıkları yüzünden üreticiler bugün mağdur oluyor. Bizler üretici birlikleri olarak, üreticilerimizin yanında olmaya devam edeceğiz. Verilen sözler yerine getirilmeyecekse, oturup değerlendirme yapsınlar ve Cypfruvex’i yıpratmak yerine istifa etmeyi tercih etsinler. Cypfruvex, silkelenip kendi gelmesi ve vizyon sahibi olan kişilerin yetki sahibi olması gerekir. Cypfruvex gelinen aşamada üreticiye destek olacağı yerde köstek oluyor. Şu anda aynı vizyonla devam edersek, önümüzdeki 2021-2022 sezonu hüsranla başlayıp, hüsranla bitecek.”

 Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Turgut Akçın:

“Verilen sözler yerine getirilmedi, üretici mağdur oldu”

“Üreticilerimiz bir yıl boyunca gecesini gündüzüne katarak ve büyük emekler harcayarak üretim yapıyor. Bu yıl Cypfruvex’e ürün veren üreticilerimiz, Ağustos ayında olmamıza rağmen halen alacaklarını alamamıştır. Sezon sonu Cypfruvex yetkilileri bu ürünleri alırken paraların Mayıs ayında yarısını, Haziran ayında da diğer yarısını ödeyeceklerini söylemişlerdi. Şu anda Ağustos ayındayız ve verilen sözlerin hiçbiri yerine getirilmedi. Mayıs ayından 3 ay geçmesine rağmen üreticilerimiz tek kuruş para almadı. Bugün baktığımızda üreticinin parası sıfırlanmış durumdadır. Her şey daha pahalı ve böyle bir dönemde üreticilerimiz mağdur ediliyor. Üreticilerimize bu mağduriyetleri yaşatmasınlar. Sezon sonu yapılan şölen de tamamen gösterişti.”

Cypfruvex’ten alacaklı olan üreticiler ne dedi?

Mustafa Onbaşı: “Şimdiye kadar tek kuruş para almadım”

“Ben Cypfruvex’e bu yıl 250 bin TL civarında ürün verdim. Ancak Ağustos ayının ortasına geldiğimiz bugüne kadar ne yazık ki paramı alamadım. Bu paranın yarısı ilk etapta Mayıs ayında, diğer yarısı da Haziran sonunda ödenecekti. Ben şu anda gelecek sezonun ürününü düşünüyorum. Tüm girdi maliyetleri zaten yüksek, bir de paramızı alamayınca açıkçası şevkimiz kırılıyor. Defalarca gidip söyledim bana dilekçe yapmam söylendi. Kendi paramı alabilmek için dilekçe mi yapayım? Yine de yaptım, yarın, yarın diye diye bugünlere geldik. Şimdiye kadar tek kuruş para almadım.

Bu iş zincirdir. Ben şu anda bahçemi sulamak zorundayım. Bir hafta parasını ödemeyip suyum kesilse, ikinci haftaya verim düşer. Günün sonunda aynı verimi alabilmek için bahçemi gününde sulamak durumundayım.”

Hasan Çuvalcıoğlu: “Cypfruvex, üreticiyi destekleme konusunda hiçbir faaliyet göstermiyor”

“Narenciye üretimi zahmetli bir iştir ve Güzelyurt bölgesinde bir sektördür. Gelinen aşamada ülkeyi yöneten yöneticilerimiz bu sektörü gerekli önemi göstermiyor. Cypfruvex’in üreticiyi desteklemesi gerekiyor. Ancak gelinen aşamada tıpkı bir Eti, Sanayi Holding, Hava Yolları gibi Cypfruvex’te önemini yitirdi. Bugün piyasada alımı yapılan narenciyenin yüzde 80’ini özel teşebbüs alıyor. Ürününü Cypfruvex’e veren üreticiler de mağdur oluyor. Cypfruvex, üreticiyi destekleme konusunda maalesef hiçbir faaliyet göstermiyor. Bu yıl narenciye sezonu iyi başlamıştı ancak özel teşebbüs alım yapmaya başlayınca ‘piyasa bozuk, ürünler satılmıyor’ denilerek fiyatları aşağıya indirdiler. Böyle olunca da, ürününü satamayan birçok üreticimiz, sezon sonunda ürünü dalında kalmasın diye Cypfruvex’e ürününü verdi ve Ağustos ayına geldiğimiz bugünde alacağını alamadı. Bize Mayıs’ta yarısı, Haziran’da da tümü ödeneceği söylendi ancak bugün Ağustos’tayız ve daha ödeme yok. TL’nin bu kadar değer kaybettiği bir dönemde bunun yapılması üreticiyi daha fazla mağdur ediyor.”

Güner Birtan: “Cypfruvex’e ürünümüzü her verdiğimizde bu sıkıntıyı yaşıyoruz”

“Ürünümüzü verirken biz Haziran ayının sonuna kadar tüm paraların ödeneceği söylendi. Bugündeyiz ve tek kuruş almadık. Benim alacağım var ve gelecek sezonunun ürününü de düşünüyorum. Hangi parayla bu işi yürüteceğim bilmiyorum. Geçmiş yıllarda tüccarlara verdiğim için bu konuda sıkıntı yaşamıyordum. Sadece Cypfruvex’e ürünümüzü her verdiğimizde bu sıkıntıyı yaşıyoruz. Hele bu yıl bu çok uzun sürdü.”

Tufan Altay: “Ürünümü dalında bırakım, sıkıp satıyorum ve daha kârlıyım”

“Sezon ilk açıldığında fiyatlar iyiydi ancak sonra her şey tepe taklak oldu. Bundan dolayı ben bu yıl ürünümü satamadım. Eğer sezon sonu Cypfruvex’e verseydim ürünüm 70 kuruştan alınacaktı ve görüyorum ki paramı bile alamayacaktım. Şu anda ben bahçemden ürünümü toplayıp, kendim sıkıp satıyorum ve hem ürünüm, hem de aldığım para açısından daha karlıyım. Bizim üreticiler olarak beklentimiz tüccarlarla işbirliği yapmasınlar. Cypfruvex’in görevi üreticileri korumaktır. Onlar bizlere destek yerine köstek oluyorlar.”

Cypfruvex bugün ödeme yapıyor

Cypfruvex, Valensiya ürün bedelleri, ürünleri kesen kontraktörler ile nakliye taşımalarının alacaklarının bir bölümü ve iç piyasa borçlarını bugün ödeyeceğini açıkladı.

Cypfruvex, kalan bakiye ödemelerinin ise Ağustos ayı sonuna kadar ödenebilecek şekilde planlamalar yapıldığını kaydetti.

Cypfruvex’ten Yönetim Kurulu Başkanı Erdoğan Şanlıdağ imzasıyla yapılan açıklamada, KKTC ekonomisinde en büyük ihracat kalemlerinden olan narenciyeden gelir sağlayan tüm paydaşların 2020-2021 narenciye sezonunda yaşananları doğru şekilde anlaması adına bilgilendirme ve şirketten alacaklı olan üreticilere ödemeleri ile ilgili duyuru olması amacıyla genel bir durum değerlendirmesi yapıldı.

2020-2021 narenciye sezonunda Cypfruvex’in denge unsuru politikasını, sezona girmeden belirlenen şekilde sezon sonuna kadar sürdürüldüğü belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Bu bağlamda toplam rekoltenin yüzde 20’sini üreticilerden alım yaparak paketleme ve sıkma tesisinde değerlendirdik. Satışları sezon başında yapılmış planlanmış bütçe çerçevesinde 2019-2020 sezonunda olduğu gibi üreticilerden satın aldığımız ürünlerden greyfrut, limon, yafa, mandora ve valensiya ürünlerini alım zamanında yüzde 50 avanslarını ve kesim sonrasında 1 aylık süreler içerisinde üreticilerin, kesim ekiplerinin ve nakliyecilerin ücretleri dahil tamamını ödedik.

Hasat sezonu sonuna gelmeden Ramazan Bayramı öncesi olan Mayıs 2021 başında serbest piyasa alıcıları pandemi dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin tam kapanmaya gidecek olduğunu açıklaması ile beraber üreticilerin mayıs başına kadar değerlendiremediği 3-4 bin ton civarı valensiya ürününün alımını durdurmuşlardı.

Piyasalarda meydana gelmiş ürünün dalında kalma riskini Cypfruvex Ltd şirketimizin misyonu gereği yönetim kurulunun yerinde kararları ve idarenin zamanında doğru müdahalesi ile yapılan değerlendirmelerde, kesim ekiplerinin de  büyük çoğunluğunun adayı terk etmiş olmasından dolayı, oluşan zorlu şartlarda tek çare olarak yerli istihdam imkanları zorlanarak kurduğumuz yerli kesim ekiplerinin özverili çalışmaları sayesinde bir tek ürün dalında bırakılmamıştır.

Buna bağlı olarak narenciye sektörü içinde olan herkesin bildiği gibi planlanmış bütçe dışı ürün alımı, kesimi, taşıması işlenmesi noktalarında ürün bedeli kadar ilave nakit para ihtiyacı çıkmaktadır. Şirketimiz tüm masrafları karşılamış ve ürünleri kapalı olan piyasalarda değerlendirmiş, maliyeti yüksek olmasına rağmen bir kısmını soğuk hava depolarında bekletmek durumunda kalmıştır.”

Açıklamada, pandemiden dolayı uluslararası piyasalarda portakal satış trendinin en düşük dönemine gelmesine rağmen tüm ürünlerin paketleme ve konsantre olarak değerlendirildiği kaydedildi.

Ödeme kararı

Şirket yönetim kurulunun önceki gün yapılan toplantısında alınan ödeme kararı ise şöyle:

“Sezon başında planlanmış bütçe dışında misyonumuz gereği dalında kalma riski olan ve almak durumunda oldukları paketleme ve sıkma kalitesindeki valensiya ürün bedellerini ilave yapılan satış sözleşmeleri karşılığı gelmeye başlayan tahsilatlara göre %65’ini ve aynı ürünleri kesen kontraktörlerimizin alacağının %65’ni, nakliye taşımalarımızın alacaklarını ve iç piyasa borçları 14 Ağustos 2021 Cuma günü ödenecektir. Kalan bakiye  %35 ödemeler ise Ağustos ayı sonuna kadar ödenebilecek şekilde planlamalar yapılmaktadır. 14 Ağustos 2021 Cuma günü itibari ile valensiya paketlemeye, valensiya sıkmaya veren, yafa ve limon üreticileri, iç piyasa alacaklıları, nakliyecilerin banka hesabı olanlar Ziraat Bankasına, hesabı olmayan üreticilerin ise Cypfruvex’e müracaatları ile ödemelerini alacaklardır saygı ile duyurulur.”