Murat OBENLER

Kıbrıs Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı’na bağlı Eski Eserler Dairesi yapımı olan, Danae Stylianou'nun yönettiği 87 dakikalık Skammata (Kazı-Kazmak) adlı belgeselin prömiyeri 15 Temmuz Salı akşamı Konstantia Açık Hava Sineması’nda sinemaseverlerle buluştu.  Yunanistan’daki ABD destekli Albaylar cuntasının Kıbrıs'ta Cumhurbaşkanı Makarios’u devirme ve Kıbrıs adasında yönetime asker zoruyla el koyma girişimi olan 15 Temmuz Darbesi ile başlayan ve 20 Temmuz ile 15 Ağustos tarihlerinde Türkiye’nin askeri müdahalesi ile devam eden olayların yıldönümü anısına yapılan belgeselin İngilizce ve Yunanca altyazılı olarak hazırlanan özel gösterimine adanın güney ve kuzeyinden sinemaseverler katıldı.

1974 adanın bütün olarak tarihi mirasının araştırılmasının da sonunu getirir

Yunanistan merkezli Darbe ve Türkiye merkezli müdahaleden 50 yıl sonra dönemin Eski Eserler Dairesi yönetici ve personelleri, 1960’ların ortasından başlayarak adanın farklı bölgelerindeki dünya mirası niteliğindeki tarihi alanlarda kazı yapan farklı ülkelerden uluslararası kazı ekiplerinde  çalışmalar yapan arkeologları bir araya getiren belgesel bir yandan savaşın kolektif travmasını ve Kıbrıs arkeolojisi üzerindeki sonuçlarını konunun uzmanlarının ağzından düşünürken kişisel anılara da nostaljik ve hüzünlü bir yolculuk sunuyor. Kazılardan elde edilen arşiv materyallerini büyüleyici kişisel tanıklıklarla iç içe geçiren Skammata, 1974'ün trajik yazından önce ve sonra Kıbrıs arkeolojisine damga vuran önemli olayları sinemaseverlere sunuyor.

Gösterim sonrasında Fransız arkeolojist Odile Daune-Le Brun’un katılımıyla bir soru cevap da yapıldı. Le Brun yakın zaman önce Kıbrıslı Türk arkeolojist arkadaşlarının eşlik etmesi ile ziyaret ettiği Kuzey Kıbrıs’la ilgili arkeolojik ve sosyo-kültürel gözlemlerini de seyircilerle paylaştı.

Ortak bir bilinç yaratan belgeselin Dayanışma Evi’nde (H4C) de gösterilmeli

Belgeseli merak edenler için fragmanına https://youtu.be/BJGNA5194zQ adresinden ulaşılabilir. Özellikle kültürel ve tarihi mirasın korunması ve genç kuşaklara anlatılması adına ortak bir bilinç yaratan belgeselin kuzeyde yaşayan meslek insanlarının, arkeolojiye meraklı insanların ve sinemaseverlerin izlemesi için filmin Dayanışma Evi’nde (H4C) de gösterilmesi talep edildi.

Belgesel Eski Eserler Dairesi Yapımları adına M.P.L’ye yaptırılmıştır

Yapımcılığını Eski Eserler Dairesi Yapımları için M.P.L’nin yaptığı, Yönetmen - Yapımcılığı Danae Stylianou, Görüntü Yönetmenliğini George Stylianou, Kamera Operatörlüklerini George Stylianou, Konstantinos Kepolas, Renos Gavris, Charalambos Varelias, Kurgusunu Danae Stylianou’nun üstlendiği belgeselin içerikleri ise Eski Eserler Dairesi’nden

Küratör Eftychia Zachariou, Arkeoloji Görevlisi A’: Efthymia Alphas ve Arkeoloji görevlisi Anna Satraki tarafından üretildi.

Arkeolojistler ve Eski Eserler Müzesi Arşivine ait dönemin birçok siyah beyaz fotoğrafıyla da desteklenen belgeselin ses tasarımını Miksajını Marco Lopez,renk derecelendirmesini Marios Stylianou,grafik tasarımını Artemis Psathas ve çeviri-altyazıyı Diamanto Stylianou yaptı.

Filmde hem kişisel hem de mesleki bilgileriyle yer alan uzmanlar şöyle:

-Dr. Sophocles Hadjisavvas, Eski Eserler Dairesi Müdürü

-Odile Daune-Le Brun, Fransız Arkeolojik Görevi üyesi- Apostolos Andreas-Kastros Arkeoloji Misyonu Eş Direktörü, Khirokitia Arkeoloji Misyonu, Fransadaki Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS) çalışanı

-Prof. Marguerite Yon, Salamis ve Kition Fransız Arkeoloji Misyonu Direktörü

Lyon Üniversitesi, La Maison de l'Orient et de la Méditerranée – Jean Pouilloux

-Alison South, Agios Epiktitos-Vrysi İngiliz Arkeoloji Misyonu Üyesi

Kalavasos-Agios Dimitrios Kazı Direktörü

- Prof. Jennifer Webb, La Trobe Üniversitesi, Melborn

- Maria Hadjinicolaou, Eski Teknik Müfettiş, Eski Eserler Dairesi

- Yiannis Hadjisavvas, Eski Teknik Müfettiş, Eski Eserler Dairesi