Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve iki toplumlu bir yaklaşımla yürütülen “Anayasal Konularda Ortak Fikirlerin Geliştirilmesi” projesinin sonuçları, dün Lefkoşa’da düzenlenen bir basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaşıldı.

Proje sorumluları Dr. Nikos Peristianis ve Dr. Yücel Vural, Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik anayasal çerçevede geliştirilen yeni fikir ve önerileri kamuoyuna sundu.

Toplantı, KTÖS merkez binasında gerçekleşti. Basın mensuplarının yanı sıra, Kıbrıs sorunuyla ilgili çalışan akademisyenler ve sivil toplum temsilcileri de katıldı.

Temel mesaj: Federasyon tek çözüm

Projenin temel çıkış noktası, Kıbrıs'ın yeniden birleşmesi için en gerçekçi ve sürdürülebilir çözümün İki Bölgeli, İki Toplumlu Federasyon modeli olduğudur. Proje, bu modeli donuk ve dogmatik bir yapı olarak değil, Avrupa değerleriyle uyumlu, esnek ve geliştirilebilir bir sistem olarak ele alıyor.

Yeni Anayasa için demokratik katılım çağrısı

Projede öne çıkan önerilerden biri, federal anayasanın hazırlanma sürecine toplumun daha geniş ve doğrudan katılımını sağlamak. Bu amaçla, anayasal ilkeleri belirleyecek ve halkın onayına sunacak şekilde demokratik olarak seçilmiş bir Kurucu Meclis oluşturulması öneriliyor.

Federal yürütmeye yeni model: Yarı başkanlık sistemi

Sunulan önerilerden dikkat çeken bir diğeri ise yürütme organına dair. İki toplum arasındaki farklılıkları aşmak amacıyla yarı başkanlık sistemi tavsiye ediliyor. Bu modele göre:

Başkan ve Başkan Yardımcısı halk tarafından seçilecek ve sembolik-stratejik yetkileri üstlenecek.

Günlük yönetim ise Başbakan ve Parlamento’ya karşı sorumlu Bakanlar Kurulu tarafından yürütülecek.

Sistemde ayrıca çapraz ve ağırlıklı oy, özel çoğunluk, yapıcı güvensizlik oyu gibi federal istikrarı artırmaya dönük mekanizmalar öneriliyor.

Karma bölgeler ve ortak yönetim

Öneriler arasında, toplumlar arası iş birliğini teşvik edecek şekilde Mağusa ve Güzelyurt gibi karma bölgelerde ortak yerel yönetimlerin kurulması da yer alıyor. Bu, iki kutuplu yapının yumuşatılması açısından önemli görülüyor.

"Haklar Anayasal güvence altında olmalı"

Proje, bireysel ve kolektif hakların sadece federal yönetim uygulamalarıyla değil, doğrudan anayasal güvenceyle korunması gerektiğini vurguluyor.

"Çıkmaz değil, gelecek inşa edilmeli”

Peristianis ve Vural’a göre, Kıbrıs artık federasyon ve bölünme arasında değil, kapsayıcı bir devlet oluşumu ile siyasi çıkmaz arasında bir tercihle karşı karşıya. Bu nedenle, mevcut siyasi tıkanıklığın aşılması ve yeni bir anayasal diyalog zemininin oluşturulması hayati önem taşıyor.

Bu proje, iki toplum arasında anlamlı bir diyalog kurarak, geçmişin ötesine geçen bir gelecek inşa etme umuduna katkı koymayı amaçlıyor.