Serap ŞAHİN

Kıbrıs Türk Orta Eğitim Öğretmenler Sendikası (KTOEÖS) ve Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası’nın  (KTÖS) “başörtüsü tüzüğü” ile ilgili Anayasa Mahkemesi’ne açtığı davada karar açıklandı.

Ortaokullar ile Ortaöğretim Kurumları İçinde ve Dışında Uyulacak Kurallar ve Disiplin (Değişiklik) Tüzüğü, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi.

Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme Başkanı Bertan Özerdağ başkanlığında gerçekleştirilen karar duruşmasında, Başsavcı Yardımcısı Cemaliye Usanmaz ile öğretmen sendikalarını temsilen Avukatı Öncel Polili hazır bulundu.

Özerdağ ve Anayasa Mahkemesi Yargıçlarının dava hakkındaki değerlendirmelerini okumasının ardından karar açıklandı.  

Anayasa Mahkemesi, laiklik, eğitim hakkı ve eşitlik yönünden yaptığı değerlendirmede, Disiplin (Değişiklik) Tüzüğü’nün; oy çokluğu ile Anayasaya aykırı olmadığına karar verdi. 

Yürütmenin yetkisi ile temel hak ve özgürlüklerin yasayla sınırlandırılması yetkisi açısından ise Anayasa’ya aykırı olduğu oy çokluğuyla karar verilen tüzük, bu gerekçeyle iptal edildi.

Mahkeme Disiplin (Değişiklik) Tüzüğü’nün içeriğini laikliğe, din ve vicdan özgürlüğü ile eğitim ve öğrenim haklarına aykırı bulmadı ancak düzenlemenin meclis yoluyla yasa aracılığıyla yapılması gerektiğine hükmetti.

Anayasa Mahkemesi kararında şu ifadelere yer verildi:

“Dava konusu değişiklik tüzüğünün 3, 4, ve 5’inci maddelerinin 1, 8, 19, 23, 59 ve 60’ıncı maddelerine oyçokluğuyla aykırı olmadığına ve değişiklik tüzüğünün 1, 2, 3, 4, 5,6 ve 7’inci maddelerinin Anayasa’nın 3(4), 5 ve 11’inci maddelerine ise oyçokluğuyla aykırı olduğundan iptaline karar verdi”.

Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme Başkanı Bertan Özerdağ:

“Temel Hak ve Özgürlüklerin Özü ve Sınırlandırılması” kapsamında Bakanlar Kurulu’nun tüzük yapma yetkisi yok”

Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme Başkanı Bertan Özerdağ dava hakkındaki değerlendirmesinde, değişiklik tüzüğünün anayasanın laiklik, vicdan ve din özgürlüğü ile eğitim hakkına ilişkin düzenlemelerine aykırı olmadığına karar verdi. Özerdağ bu karara varırken Avrupa Birliği İnsan Hakları Sözleşmesine, Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesine ve TC Anayasa Mahkemesi kararlarına atıfta bulundu.

Özerdağ, okullarda uygulanacak bu düzenlemeler hakkında öncelikle yasa yolu ile ilke, esas ve sınırlarının belirlenmesi gerektiğine karar verdi. Özerdağ, yasa ile bu ilke ve esaslar belirlenmeden “Temel Hak ve Özgürlüklerin Özü ve Sınırlandırılması” kapsamında Bakanlar Kurulu’nun tüzük yapma yetkisi bulunmadığını söyledi.

Anayasa Mahkemesi Başkan Yardımcısı Gülden Çiftçioğlu:

“Bakanlar Kurulu, Anayasal yetki sınırını aştı”

Anayasa Mahkemesi Başkan Yardımcısı Gülden Çiftçioğlu da tüzüğün Bakanlar Kurulu tarafından Anayasal yetki sınırı aşılarak yapıldığını ifade etti.

KTOEÖS Başkanı Selma Eylem:

“Kız çocuklarımıza sahip çıkan halkımıza teşekkür ederiz”

KTOEÖS Başkanı Selma Eylem, mahkeme kararının ardından yaptığı açıklamada öncelikle basın emekçilerine teşekkürlerini dile getirdi. Eylem, “Mahkemeye teşekkür ediyoruz tüzüğü anayasaya aykırı buldu. Özellikle tüm baskı tehditlere rağmen mücadele veren öğretmenlerimize, bu süreçte yanımızda olan tüm sivil toplum örgütü, sendikalar, siyasi parti temsilcilerimize ve sokağa çıkarak kız çocuklarımıza sahip çıkan tüm halkımıza çok teşekkür ederim.” dedi.

Eylem, “Özellikle İrsen Küçük Ortaokulu, Bekirpaşa Lisesi ve Atatürk Meslek Lisesi’ndeki öğretmenlerimize ayrıca teşekkür ederim” diye konuştu.

Bu kararın ülkeyi yönettiğini iddia edenlere bir mesaj niteliğinde olduğunu vurgulayan Eylem, “Yasa tanımaz, Anayasa tanımaz bir anlayışla kararlar üretirseniz bunun karşısında halkı bulursunuz. Tüm dayatmalara tüm halkımız kenetlenip mücadele etmeye devam edecektir. Anayasa tanımaz kararlar ve rüşvet, torpil, peşkeşle sürdürdüğünüz bu bataklık düzeninde bizler karşınızdayız ve karşınızda olmaya devam edeceğiz mesajımız budur.” ifadelerini kullandı.

Avukat Öncel Polili:

"Anayasa Mahkemesi 3 farklı karar okudu, 3 tanesi davacının lehinedir"

Anayasa Mahkemesi’nin Bakanlar Kurulu’nun dava konusu tüzüğü yapma yetkisi olmadığını ve egemenlik hakkını ihlal ettiğine hükmettiğini belirten KTOEÖS avukatı Öncel Polili, “Bakanlar Kurulu KKTC Anayasası’nı tanımamaktadır. Açıkça gösteriyor ki Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya çalışıyorlar” dedi. Polili, Mahkeme’nin üç farklı karar açıkladığını ve üç tanesinin davacı lehine olduğunu vurguladı. Konunun Meclis’te yeniden düzenlenebileceğini belirten Polili, “Biz mücadeleye, sokakta gerekirse mahkemede devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

CTP Milletvekili Ürün Solyalı:

“Öğretmenlerimiz, bugüne kadar doğru yönettikleri gibi, bu süreci de doğru yöneteceklerdir”

CTP Milletvekili Ürün Solyalı, ilk günden beri söylenenlerin bugün bir tekrar olarak duyduklarını dile getirdi, "Anayasal temel hak ve özgürlükler noktasında, çocuk hakları noktasında, din ve vicdan hürriyeti noktasında yaptığımız tüm değerlendirmeler bugün mahkeme tarafından bu meselelerin Bakanlar Kurulu'nun iki dudağı arasında olmaması, bunlarla ilgili toplumun görevlendirdiği Meclis'in görev alanı doğrultusunda net bir karar üretti" dedi. 

Anayasa Mahkemesi'nin bu meselelerin Meclis'te tartışılması konusunda uyarılarda bulunduğunu da aktaran Solyalı, "Umarım bir ders çıkartılmıştır. Bu konuda iddia ortaya koyanlar, ortak aklı ve doğru yolu bir şekilde görmüştür. Tüzük iptal edilmiştir. Öğretmenlere ve okul yönetimlerine verilen yetkiler aynen devam edecektir. Bu konuda hiçbir çocuğumuzun zarar görmemesi hepimizin temel hedefi olacaktır. Öğretmenlerimiz, bugüne kadar doğru yönettikleri gibi, bu süreci de doğru yönetecekleridir" ifadelerini kullandı. 

Avukat Cansu Nazlı:

“Süreç içerisinde de defalarca vurgulandığı gibi siyasi iradeyle ilgili bir konudur”

Avukat Cansu Nazlı, mahkeme kararının ardından yaptığı açıklamada, Bakanlar Kurulu’nun Anayasa’nın ‘Egemenlik’ ilkesine aykırı bir şekilde hareket ettiğine dikkat çekti. Nazlı, “En temelde Bakanlar Kurulu’nun Anayasa’nın ‘Egemenlik’ ilkesine, yasama yetkisini düzenleyen ve aslında yasama fonksiyonunu gasp eder bir şekilde bu tüzüğü düzenlediği ile ilgili bir çoğunluk kararı mevcuttur” dedi.

Temel hakların yalnızca yasa ile sınırlanabileceğini hatırlatan Nazlı, Anayasa’nın 11’inci maddesinin de bu noktada belirleyici olduğunu vurguladı. Tüzükle hakların sınırlandırılmasının Anayasa’ya aykırı olduğuna dikkat çeken Nazlı, “Maddeleri Anayasa’ya aykırı bulunduğundan tüzük çoğunluk bir karar ile iptal edilmiştir. Verilen toplumsal mücadelenin de haklı bir sonucudur. Bu meydanları dolduran, laiklik ve çocuk hakları ile ilgili verdiğimiz mücadelenin olumlu bir sonucu olarak da değerlendirebileceğimize inanıyorum” ifadelerini kullandı.

Mahkemenin, yürütmenin din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili takdir yetkisini değerlendirme konusu yapmadığını da aktaran Nazlı, kararın bu kısma girmeden alındığını belirtti. “Süreç içerisinde de defalarca vurgulandığı gibi siyasi iradeyle ilgili bir konudur. Mahkeme ve dava yoluyla değil, toplumsal mücadeleye de devam ederek her türlü hep birlikte sonuna kadar gideceğiz” diye konuştu.

KTOEÖS Genel Sekreteri Tahir Gökçebel:

“Bir gecede Anayasal düzeni ortadan kaldırmak demokrasi olamaz”

KTOEÖS Genel Sekreteri Tahir Gökçebel ise verilen mücadelenin toplum adına önemli bir kazanım olduğunu belirtti. “Mahkememizin topluma sırtını dönmemesi, toplumun duyarlılığı hassasiyetini orada da göstermesi adına yapılan mücadele adına teşekkür ediyoruz” dedi.

Toplumu temsil etmek için yetki alanların halka dayatma yapamayacağını vurgulayan Gökçebel, “Belli bir süre için esas olan, toplumu temsil için yetki alan ister milletvekili ister Bakan. Toplum adına hareket etmesi gerekirken topluma dayatmayı alışkanlık haline getirip, tek taraflı Anayasal düzeni bozabilme hakkını bir gecede ortadan kaldırma hakkını kendinde görüyorsa bunun adı demokrasi olmaz. Toplumsal sözleşmeyi benimsemiş bir yapı ancak Kıbrıs Türk toplumunu yönetebilir” ifadelerini kullandı.

Eğitim Bakanı’na da seslenen Gökçebel, “Bir gecede atılan bu imzayla Bakanlar Kurulu’yla birlikte yürümeye devam ettiniz. 2 yıldır toplumun her kesimini karşı karşıya getirdiniz. Peki bugün çıkıp başta öğretmenlerden olmak üzere yaptığınız itibarsızlaştırma için özür dileyecek ve bu itibarı geri kazandıracak mısınız?” diye sordu.