Avrupa Birliği hayvancılıktan ortaya çıkan kontrolsüz hayvan dışkılarının azaltılmasına ve bu dışkılardan yararlanılmasına katkı koymak için destek sunuyor. Bu desteğin amacı dışkıları değerlendirerek belirli bir takım süreçlerden geçirdikten sonra elektrik enerjisine dönüştürmek için yakılan Biyogaz üretimi yapmak.

Kıbrıs Cumhuriyeti Çevre Dairesinin verilerine göre; Kıbrıs’ın güneyinde büyük oranda domuz, tavuk ve kuş çiftlikleri, inek ve keçi-koyun çiftlikleri aktif olarak kullanılmaktadır. Bunlara ilaveten faaliyet gösteren tavşan ve at çiftlikleri de mevcuttur. Bu çiftliklerden sıvı ve katı atıklar açığa çıkmaktadır.
Avrupa Birliği hayvancılığın artmasının sebep olacağı çevresel problemlerin farkına vararak bu problemlerin göğüslenmesi için birbirinden farklı politikalar uygulamaya başladı.

Konunun ne kadar önemli olduğunun bir ispatı olarak su kaynaklarının tarım ve hayvancılıktan gelen nitrik tuz ve azot kimyasallarından korunması için uygulanan, Avrupa Birliği’nin eski yönergelerinden biri olan 61/676/ΕΟΚ numaralı yönergesini gösterebiliriz.

Dahası, özellikle büyük ebattaki domuz, inek, kuş ve tavuk çiftlikleri 2010/75/ΕΕ numaralı endüstriyel atık ve salınımlarla ilgili kirliliğin tamamen kontrol edilip önüne geçilmesi için hazırlanan düzenlemelere dahil edilmiştirler. Bu alanlar, kirlilik yaratan potansiyel tesisler olarak kabul görmektedirler.

Tek bir bölgede toplanan büyük orandaki hayvan dışkıları problem yaratmaktadır.

Bir bölgeye yığılmış olan hayvan dışkıları:

- Meskûn mahallere de sirayet edecek kadar geniş bir bölgeye yaydıkları pis koku,

- Patojen, mikro-organizma ve hastalık taşıyıcı böcekleri bölgeye çekmeleri,

- Bölgeyi su ile veya başka bir yöntem ile temizlerken yakın çevrede bulunan yer altı ve yer üstü su kaynaklarını kirletmeleri gibi sebeplerden ötürü kirlilik sayılmaktadır.
Belirli bölgelerde toplanan büyük miktardaki hayvan dışkılarının bir kirlilik oluşturduğu ama bu dışkıların da durdurulmasının mükün olmadığı aşikârdır. Ancak bu dışkılardan bir şekilde yararlanılması gereken bir yol bulunmalıdır (Nikolaos Vgenopουlοs, 2018).

Hayvan Dışkılarının Kullanım Değeri

Bugün hayvan dışkılarından yararlanılması, direkt olarak tarımda kullanılması ile sınırlı değildir. Tabii ki, belirli bir takım süreçlerden geçirildikten sonra elde edilecek olan ürünlerin daha iyi ekonomik ve çevresel etkileri ve yansımaları olacaktır.

Ekonomik sayılabilecek ve basit bir aerobik süreç olan kompostlama ile toprağı geliştiren ve biyolojik olarak da istikrarlı ve yüksek kalitede bir kompost elde ederken; daha büyük bir yatırımla anaerobik sindirim/arıtım birimleri kurarak yenilenebilir bir enerji kaynağı olan, ısı ve elektrik üretiminde de kullanılabilen Biyogaz üretebiliriz.

Avrupa Birliği hayvancılıktan ortaya çıkan kontrolsüz hayvan dışkılarının azaltılmasına ve bu dışkılardan yararlanılmasına katkı koymak için destek sunuyor. Bu desteğin amacı dışkıları değerlendirerek belirli bir takım süreçlerden geçirdikten sonra elektrik enerjisine dönüştürmek için yakılan Biyogaz üretimi yapmak. (Nikolaos Vgenopoulos, 2018).

Biyogaz Üretimi

Anaerobik Sindirim veya Anaerobik Arıtım; katı organik atık oranlarının azaltılması amacıyla oksijensiz bir ortamda gerçekleşen mikrobiyolojik bir süreçtir. Anaerobik Sindirim süreci ile Biyogaz üretimi yapılır (Biyogaz El Kitabı, 2010)

Anaerobik Sindirim sürecinin tamamlanmasıyla katı maddeler sıvılardan ayrılır. Bu süreçte açığa çıkan ve depolanan Biyogaz, çiftliklerde yakacak olarak kullanılabileceğinden ve eğer doğru bir şekilde işlenirse doğal gaz olarak da kullanılabileceğinden dolayı hayvancılar için yaralı olabilir.

Anaerobik Sindirimin Avantajları

Organik atıkların anaerobik işlemleri sürecinde gerçekleşen Biyogaz üretimi değerlidir. Çünkü hayvancıların pek çok ihtiyacını karşılayarak kurulum için gereken yatırım maliyetlerini düşürüp elektrik üretimi için kullanılabilir (Limperatos G., 2004) (Ward et al., 2008).

Anaerobik Sindirim yöntemi ile tarım alanları ve korozyona uğramış alanlar için faydalı ve yardımcı olarak tanımlanan pek çok besin içeriğinin bulunduğu üst kalitede bir kompost üretilir.

Az miktarda oluşan dengelenmiş çamur ve sıvı atık nedeni ile bu atıkların yönetimi için gereken maliyet düşüktür. (Ward et al., 2008)

Tüketilen elektrik miktarı çok düşüktür çünkü Anaerobik Sindirim işlemi oksijene ihtiyaç duyulmadan gerçekleştirilir.

Düşük besin elementine ve içeriğine ihtiyaç duyulur çünkü asetojenik ve metanojenik mikro organizmaların verimliliği düşüktür.

Büyük miktarda organik atık yükü işlemden geçirilir.

Anaerobik Sindirimin Dezavantajlar

Mezofil mikro-organizmaları sebebi ile sürecin başlaması için gereken sıcaklık 35 °C dir. Yani yeterli miktarda termik enerji harcanması gerekir.

Organik yükün alçalıp yükselmesine karşı hassastır. (Kornaros Μ., 2013)

Patojen mikro organizmaların yok edilmesi için daha fazla işlem gerekmektedir.

Biyogaz üretimi sırasında patlamalar meydana gelebileceğinden süreç büyük bir dikkati gerektirmektedir.

Doğal Döngü Ekonomisi

Athienou Belediyesi’nin uyguladığı; geri dönüştürülmüş suyun hayvan yetiştiriciliğinde kullanıldığı, bir taraftan nihai ürünler insanların besin zincirine yönlendirilirken diğer taraftan da hayvan gübrelerinin işletilmesi ile Yenilenebilir Enerji Kaynağı (YEK) olarak sınıflandırılan elektrik enerjisinin üretildiği doğal döngü ekonomisi şu şekilde analiz edilebilir:

1^. Seviye:
Deniz suyundan içilebilir su üretilmesi – Evlerde kullanılması – Evsel sıvı atık üretimi

2^. Seviye:
Evsel sıvı atığın toplanması – Taşıma – İşlemden geçirme – Suyun geri dönüşümü

3^. Seviye:
Geri dönüştürülen suyun tarım ve hayvan yetiştiriciliğinde kullanılması – İnek yemi üretilmesi (Örneğin: Dirifil = τρυφίλλι)

4. Seviye:

Süt ve süt ürünleri üretimi (Örneğin: Hellim = χαλλούμι) – Ürünlerin besin zincirine eklenmesi
5^. Seviye:
Hayvansal sıvı atık üretimi

6^. Seviye:
Hayvansal sıvı atıkların toplanması – Taşıma – İşlemden geçirme- CO₂ gazı salınımını azaltarak Elektrik enerjisi üretme (Yenilenebilir Enerji Kaynağı)

Tüm Kıbrıs’ta Yeşil Enerji’ye Geçişin Hızlandırılması

Teknoloji bugün yurdumuza, bir taraftan evsel sıvı atıkları ve deniz suyunu birtakım işlemlerden geçirdikten sonra zahmetsizce ulaşabileceğimiz içilebilir su ve sulama suyu verirken, diğer taraftan da bize; güneş, rüzgar ve evsel katı atıklarının kullanıldığı Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) kurulumları aracılığı ile zahmetsiz bir enerji kaynağı sunuyor.

Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) kurulumu ile sera gazı salınımları en aza indirgeniyor, mevcut salınım için ödenen ceza ücreti otomatik olarak azalıyor ve AB’ nin pazarlıksız 2050 yılına kadar sera gazı salınımlarını sıfır düzeyine indirmeyi amaçlayan stratejik hedeflerine de en kısa yoldan ulaşılmış olunuyor.

Ekosistemin Hemen Yeniden Birleşmesi isimli yeni bir platformun, elektrik enerjisinin tüm Kıbrıs’ ta Rüzgâr ve Fotovoltaik Parkların kurulumu ile sağlandığı bir enerji politikasına entegrasyonunun gerekliliği yurdumuzdaki biyoçeşitliliğin ve NATURA 2000 olarak belirlenen alanların korunması için de ön koşuldur.  

Bir sonraki makalemizde Kıbrıs’ın güneyinde bulunan, sıvı atıkların işletilip sulu tarımda kullanılmak üzere geri dönüştürülerek değerlendirildiği ve kullanım değeri kazandırıldığı; işlenmiş çamurun da Biyogaz, enerji ve doğal libazma üretimi için kullanıldığı Biyolojik İstasyonlardan bahsedeceğiz.   

* Bu makale 23/08/2021 tarihinde Politis gazetesinde de yayınlanacaktır.

** Avrupa Parlamentosu Kıbrıs Ofisi Avrupa Yeşil Mutabakatı’ nın tüm Kıbrıs’ ta tanıtılmasını ve uygulanmasını destekliyor.
 

--------

Kompost nedir?

Hemen her türlü organik atığın bir araya getirilerek çürütülmesi sonucu elde edilen doğal bir gübredir.

--------