Yıllardır verilen ‘GERİ DÖNÜŞ’ sözünün yerine getirilmesini beklediklerini belirten Gürpınar (Ayia Marina)  muhtarı Bartelis Hadjifessa, kendilerine verilen sözü unutmadıklarının altını çizdi… Gürpınar Dayanışma Derneği Başkanı Mehmet Hoca ise, sürecin büyük bir coşku ile geliştiğini, şimdi ise tamamen durduğunu anlattı.

 

İki sene önce, Cumhurbaşkanlığı’nın öncülüğüyle Kıbrıs’ın güneyinde yaşayan Maronitlerin kuzeydeki mülklerine geri döneceği sözü verilmiş, bütçe ayarlanmış, sorumluluk sonrasında Dışişleri Bakanlığı'na aktarılmıştı. Ancak o zamandan beri, Maronitlerin mülklerine geri dönmesi için bir adım atılmadı…

 

YENİDÜZEN’e bilgi veren Cumhurbaşkanlığı kaynakları Maronitlerle ilgili yürütülen çalışmaların Dışişleri Bakanlığı sorumluluğunda olduğunu belirtirken, Dışişleri Bakanlığı’ndan ise konuyla ilgili herhangi bir açıklama yapılmadı. Hükümetin 100 Günü basın toplantısında konuşan Dışişleri Bakanı Özersay sadece Karpaşa köyü için ihale süreci olduğunu belirtti.

 

Gürpınar (Ayia Marina) Muhtarı Bartelis Hadjifessa: “45 senedir bekliyoruz.”

 

Gürpınar Dayanışma Derneği Başkanı Mehmet Hoca: “Devlet, 300 kişiyi bir köye yerleştirmekten aciz…”

Dila ŞİMŞEK

Maronitler, iki seneyi aşkın bir süredir kendilerine verilen sözün tutulmasını, Kıbrıs’ın kuzeyindeki mülklerine geri dönebilmeyi bekliyor…

YENİDÜZEN’e konuşan Gürpınar Muhtarı Bartelis Hadjifessa, 45 senedir evine kavuşmayı beklediklerini, iki sene önce verilen sözlerle umuda kapıldıklarını, ancak zamanla hayal kırıklığı yaşadıklarını anlattı.

Maronitler ile Kıbrıslı Türkler arasındaki ilişkilerin yakınlaşması ve Maronitlerin köylerine dönebilmesine destek olmak için kurulan Gürpınar Dayanışma Derneğinin Başkanı Mehmet Hoca, “800 Maronitin, sadece 300’ü köylere geri taşınacaktı, ancak devlet 300 kişiyi bile bir köye yerleştirmekten aciz…” dedi.

Cumhurbaşkanlığı Maronitlerle ilgili yürütülen çalışmaların Dışişleri Bakanlığı sorumluluğunda olduğunu belirterek, herhangi bir açıklamada bulunmadı.

Dışişleri Bakanlığı’ndan ise cevap alınamadı.

Hoca, Maronitlerin zamanla devlete olan güvenini yitirdiğini vurgulayarak, sürecin çok olumlu başladığına, Cumhurbaşkanlığı’nın çalışmaları çok iyi idare ettiğine de işaret etti.

“Yapacağız’ dendi ancak tek adım atılmadı”

“Bu sorumluluk Dışişleri Bakanlığı’na verildi ve Cumhurbaşkanlığı yürütmeyi bıraktı. Kudret Özersay bölgeye giderek incelemelerde bulundu, ‘yapacağız’ dendi ancak tek adım atılmadı” şeklinde konuştu.

Kıbrıs’ın güneyinde yaşayan Maronitler adına konuşan Hadjifessa, “Eşimin yakını,  Maronitlerin simgesi olarak tanınan Vasilou, 106 yaşında, Ayia Marina’ya dönemeden hayata gözlerini yumdu. Tüm yaşamı boyunca tek dileği buydu” dedi.

17 yaşındayken, evinden ayrılmak zorunda bırakıldığını söyledi.

7,5 Milyon TL bütçe ayarlanmıştı…

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı katkılarıyla, Maronitlerin köylerine dönebilmesi için 7,5 Milyon TL’lik bütçe ayrılmıştı. Ancak Başkan Hoca, bu bütçenin ‘başka yerlere aktarıldığını ve derneğin de, Maronitlerin de bir bilgilendirilmediğini’ ileri sürdü.

Gürpınar Muhtarı Bartelis Hadjifessa:

“45 senedir bekliyoruz”

“Ayia Marina muhtarıyım ve Maronitim. Eşimin yakını,  Maronitlerin simgesi olarak tanınan Vasilou, 107 yaşında, Ayia Marina’ya dönemeden hayata gözlerini yumdu. Tüm yaşamı boyunca tek dileği buydu. Ben 17 yaşındayken, evimden ayrılmak zorunda bırakıldım. O zamandan beri hasretle bekledik. Şimdi 62 yaşındayım… Hayatım boyunca köyümüze dönebilme umuduyla yaşadım ama devlet bizler izin vermiyor. Bize bir söz verildi, köylerinize geri döneceksiniz dendi. Bizler de bir coşkuyla hazırlık yaptık, çok mutluyduk. Ancak neredeyse iki sene oluyor, tek adım atılmadı”

Gürpınar Dayanışma Derneği Başkanı Mehmet Hoca:

“Devlet, 300 kişiyi bir köye yerleştirmekten aciz…”

“Geçtiğimiz sene bütçe görüşülürken, dönemin Maliye Bakanı Denktaş ‘Maronitleri köylerine kavuşturabiliriz’ demişti. Cumhurbaşkanlığı bu sorumluluğu üstlenerek, Gürpınar’da çalışmalara başlamıştı. Mustafa Akıncı öncülüğünde, TC Dışişleri Bakanlığı’nın da katkısıyla hazırlıklar başladı. Festivaller düzenlendi, büyük bir coşkuyla herkes kutlamalar yaptı, yol yapıldı, köy meydanında şarkılar türküler söylendi… Cumhurbaşkanlığı da, asker de buna destek vermişti.

Ancak sonrasında, ne olduysa bu sorumluluk Dışişleri Bakanlığı’na verildi ve Cumhurbaşkanlığı yürütmeyi bıraktı. Kudret Özersay bölgeye giderek incelemelerde bulundu, ‘yapacağız’ dendi ancak tek adım atılmadı. Maronitlerin köylerine dönebilmesi için ayrılan 7,5 Milyon TL’lik bütçe, başka yerlere aktarıldı, derneğimize veya Maronitlere bir bilgi verilmedi. Biz dernek olarak köyde iyi ilişkiler sağlamak ve farkındalık yaratmak adına elimizden geleni yapıyoruz. Ancak Maronitler, ülkeye olan güvenini tamamen yitirmiş durumda. 800 Maronitin, sadece 300’ü köylere geri taşınacaktı, ancak devlet 300 kişiyi bile bir köye yerleştirmekten aciz…”

Neler olmuştu?

2017 yılında, Kıbrıs’ın güneyinde yaşayan Maronitlerin, adanın kuzeyindeki mülklerine geri dönmeleri tartışılarak yeni toplantılar yapılmıştı.

Mesele, 27 Kasım 2017’de Cumhurbaşkanlığı tarafından tüm ilgili bakanlıklar ve kurumların bilgisine getirildi.

Cumhurbaşkanlığı’nın öncülüğünde, Maronitlerin köylerine geri dönmesi için gereken çalışmaların yapılacağı, bunun için Türkiye Cumhuriyeti’nin katkılarıyla bir bütçe ayarlandığı ve yardım sağlanacağı kaydedilmişti.

İlerleyen süreçte ise, Maronitlerin mülklerine geri dönmesi meselesi Dışişleri Bakanlığı sorumluluğuna verilmişti.

Keşif raporları hazırlanmış, altyapı işlerine ilişkin projelere başlanmış, ancak tamamlanamamıştı.

Gerekli yürütmenin yapılmamasından dolayı, 2018’de Kasım’ın son günlerinde Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı Gürdal Hüdaoğlu imzasıyla ilgili bakanlıklara gönderilen yazıda, henüz tamamlanmamış projelerin tamamlanması ve halihazırda son şekli verilmiş projelerle birlikte ilgili birimlere iletilmesi istenmişti.

Müsteşar Gürdal Hüdaoğlu’nun Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve Ekonomi ve Enerji Bakanlığı’na ayrı ayrı iletilen yazısında, Gürpınar, Karpaşa ve Özhan köylerinin altyapı işleri için toplam 9 milyon 820 bin 891 lira, 7 kuruşluk keşif bedeli belirlediğini ve 27 Kasım 2017’de Cumhurbaşkanlığı tarafından tüm ilgili bakanlıkların ve kurumların bilgisine getirildiğini anımsattı.

Müsteşar Hüdaoğlu’nun bakanlıklara gönderilen yazısında şu ifadelere yer vermişti:

“Cumhurbaşkanlığı'nda 26 Temmuz 2017’de gerçekleştirilen üst düzey toplantıda karara bağlanan ve kamuoyuna duyurulan Maronit Açılımı çerçevesinde Gürpınar, Karpaşa ve Özhan köylerinin yerleşime hazır hale getirilmesi için, planlanan çalışmaların tamamlanması gerekmektedir.

Maronitlerin dönüşüne ilişkin olarak oluşturulan komiteye iletilen ve komitenin 27 Kasım 2017 tarihli Bilgi Notu’nun ekinde ilgili tüm makamlara dağıtımı yapılan Değerlendirme Raporu'nda, arazide yapılan çalışmalar sonucunda söz konusu köyler için altyapı kapsamında keşif raporları ve haritaların hazırlandığı ifade edilmişti.

Gerek Sayın Başbakan gerekse Sayın Maliye Bakanı, mali sebepler yüzünden 2018 yılı içinde Maronit Açılımı çerçevesinde herhangi bir proje için kaynak ayrılmasının mümkün görülmediği bilgisini yıl içinde değişik toplantılarda Sayın Cumhurbaşkanı'na aktarmışlardı. Fakat Sayın Maliye Bakanı 14 Kasım 2017’de Cumhurbaşkanlığı bütçesinin Meclis komitesinde görüşülmesi sırasında milletvekillerinin sorusu üzerine, proje sunulması halinde açılım çerçevesinde kaynak yaratılabileceğini dile getirmiş ve bu konuda teminat vermiştir. Sayın Bakan benzer açıklamayı daha sonra kamuoyuna da tekrarlamıştır.

Mali kaynak yaratılmasına imkân sağladığı anlaşılan yeni koşullarda gerekli projelerin ivedilikle tamamlanması büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede bakanlığınıza bağlı Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun üç köyün yerleşime açılmasına ilişkin olarak projelerini ilgili yerlere iletmesi gerekmektedir.”

Arazi çalışmaları da yapılmıştı…

Açılım kararı çerçevesinde Karayolları Dairesi, Telekomünikasyon Dairesi, Su İşleri Dairesi ve Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu arazide çalışma yapmış ve bu çalışma sonucunda belirlenen keşif bedellerine Planlama ve İnşaat Dairesi tarafından hazırlanan raporda yer verilmişti. Bu rapor 27 Kasım 2017’de Cumhurbaşkanlığı tarafından tüm ilgili bakanlıkların ve kurumların bilgisine getirilmişti.

Rapora göre köylerin yerleşime hazır hale gelmesine yönelik gerekli altyapı işleri için Karayolları Dairesi 7 milyon 107 bin 158 lira 20 kuruşluk; Su İşleri Dairesi 1 milyon 7 bin 364 lira 61 kuruşluk; Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu 1 milyon 640 bin 811 lira 68 kuruşluk ve Telekomünikasyon Dairesi 24 bin 347 lira 94 kuruşluk keşif bedeli belirlemişti. Ayrıca 41 bin 208 lira 64 kuruşluk kamulaştırma bedeli saptanmıştı.

2018’in Aralık ayında, Maliye Bakanı Serdar Denktaş BRT’de yayınlanan Birinci Boyut'ta Maronit açılımına ilişkin soruları yanıtlamıştı.

Denktaş,  Cumhurbaşkanlığı makamının siyasi karar alınması konusunda üstüne düşen görevi yerine getirdiğini bundan sonraki görevin yürütmede olduğunu söylemişti.

Bakan Denktaş, “Cumhurbaşkanı elbette devletin başı olarak her tarafa bakabilir ilgilenebilir ama bu yürütmenin meselesidir. Cumhurbaşkanı yürütmenin bir parçası değildir. Dolayısıyla yarın Sayın Başbakan bu konuyu Cumhurbaşkanı ile ele alacaktır. Benim talebim olayı artık hükümet  devralsın siyasi karar cumhurbaşkanlığı makamına verilmiştir. O siyasi kararın gereğini yapmıştır. Dün Kudret beyle görüştük bu sabah da Başbakan ile görüştüm. Sanırım sayın başbakan yarın Cumhurbaşkanı ile konuyu ele alacak” demişti.