Ertuğrul SENOVA

Mali çöküş nedeniyle hammadde tedarik edemeyen ve iflasın eşiğine gelen Binboğa Yem Sanayi’de, Kooperatif Merkez Bankası tarafından gerçekleştirilen denetim sonucu ortaya çıkan rapor, bir kamu kuruluşu olan şirketin neden faaliyetlerinin durma noktasına geldiğini gözler önüne seriyor...

2017 yılından bu yana Demokrat Parti (DP) yönetiminde olan ve yaklaşık 12 gündür hammade tedarik edemediği için faaliyetleri duran kurumla ilgili ortaya konan rapor, geçtiğimiz hafta polise iletildi, soruşturma talep edildi.

Banka denetmenlerinin 2023 yılına ilişkin hazırladığı 28 sayfalık raporuna ulaşan YENİDÜZEN, ‘usulsüzlükleri’ ikiye bölerek kamuoyunun gündemine taşıdı.

İlk bölümde, kurumun 9 ihalede, toplam 620 bin Dolara yakın kayıp yaşadığını belgelerle sunuldu.

İkinci bölümde ise, adeta bir “aile şirketi” gibi yönetilen kurumda, kamu kaynaklarının kötüye kullanıldığına dair bulgular yer alıyor.

Demokrat Parti ve Binboğa Yönetim Kurulu tarafından yapılan yüksek tutarlı alımlar, akraba indirimleri, usulsüz bağışlar ve siyasi baskılar sonucu izahatı olmayan ödemeler, denetim raporuna yansıyor…

Eski başkanın balık lokantasında “5 kişinin 16 kilo balık yediği” iddiasıyla kuruma 25 bin 504 TL fatura kesiliyor, yine aynı restoranda 8 bin 750 TL’ye yönetimden “habersiz” iftar veriliyor. İşe gelmeden maaş alan çalışan, “siyasilerce korunduğu” gerekçesiyle disipline verilmiyor, Başbakan Yardımcısı ve Demokrat Parti Genel Başkanı Fikri Ataoğlu’nun talimatıyla, hayvanı olmayan işletmeye 375 bin TL'lik bağış yapılıyor.

Hurdacıya, ‘Hasan Tosunoğlu’nun talimatıyla silo veriliyor, Yönetim Kurulu üyesine “indirimli” harup satışı yapılıyor, iki başkan ve bir mukayyide Iphone 11 telefon satın alınıyor…

Sadece 2023 yılındaki ‘usulsüzlüklerin’ belgelendiği raporda, kamu kaynaklarının adaletten yoksun şekilde nasıl dağıtıldığı aktarılıyor…

Yönetim Kurulu onayı olmadan 172 bin TL’lik branda alımı yapıldı

Denetmenlerin tespitlerine göre, Binboğa’da kamyonlar için 4 Ekim 2023 tarihinde yapılan branda alımı, satın alma tüzüğüne aykırı şekilde gerçekleştirildi. Aydın Oto Cam ve Döşeme’den 172 bin 840 TL bedelle yapılan alımda, dosyada sadece tek bir teklif yer aldı. Satın alma formunda ikinci bir fiyat bilgisi bulunmasına karşın, yazılı bir teklif sunulmadı.

3 bin USD üzerindeki harcamaların Yönetim Kurulu onayına sunulması gerekirken, bu onayın alınmadığı tespit edildi.

Sekreter Orhan Kürşad, denetmenlere “Yönetim Kurulu onayını sunmayı unuttuğunu” beyan etti.

Bu durum, kurumun satın alma süreçlerinde şeffaflık ve denetim ilkesine zarar verirken, mali risk oluşturdu.

“Son gün” gerekçesiyle teklif alınmadan 6 lastik alındı

27 Nisan 2023’te NY 438 plakalı araç için 1,620 USD tutarında 6 adet lastik, teklif alınmadan Hüseyin Yönlüer Oto Lastik ve Satışı’ndan alındı.

Lastiklerin kötü durumda olduğu ve aracın muayenesinin son gününde olduğu gerekçesi sunulsa da, Bakanlığın kayıtlarında aracın muayene süresinin ertesi gün sona ereceği görüldü. Böylece teklif alma imkânı varken prosedürlere uyulmadığı ortaya çıktı.

Sekreter ve müdür, usulsüzlüğü kendi içlerinde çözeceklerini belirtmekle yetindi. Bu ihmal, kurumun mali şeffaflığına ve harcamaların gerekçelendirilmesine zarar verdi.

Eski başkanın balık lokantasında “5 kişiye 16 kilo balık”

Binboğa’da, eski Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şahkudeler’in işletmecisi olduğu Derya Aligüllü Balıkçılık Ltd.’den mal alımı yapılması etik ihlali olarak kayda geçti.

Özellikle 14 Eylül 2023 tarihli faturada, 5 kişinin katıldığı bir Yönetim Kurulu toplantısında yaklaşık 16 kilogram balık tüketildiğine dair belge düzenlenmesi, denetmenlerce, faturaların gerçekliğine dair ciddi şüpheler doğurdu.

8 farklı tarihte toplam 25 bin 504 TL tutarında fatura kesildiği görüldü.

Denetmenler, bu örneklerin çoğaltılabileceğine işaret etti.

Sekreter, yapılan alımların etik olmadığını kabul etti.

Başkanın gezisi için fazladan 20 bin TL ödeme

Binboğa'nın eski Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şahkudeler’in İstanbul ve Londra ziyaretlerinde, ‘Yurtdışı Seyahat Genelgesi’nde belirtilen sınırların dışında, işletme bütçesinden 20 bin TL fazladan ödeme yapıldığı ortaya çıktı.

Ayrıca, İstanbul seyahati için Temmuz 2023’te alınan 10 bin TL'lik avansa ilişkin olarak sonradan Murat Örge isimli kişiden kesilen fatura, İzmir’de yemek bedeli açıklamasıyla düzenlendi. Ancak, Yönetim Kurulu kararlarında böyle bir İzmir ziyareti onayı bulunmadı.

Faturada da restoran işletmeciliğine dair bir bilgi yer almadı. Bu uygulamalar, kurum bütçesinden usulsüz şekilde kaynak aktarımına yol açtı.

Başkanın restoranında 8 bin 750 TL’ye “habersiz” iftar

13 Nisan 2023’te Binboğa personeline verilen 8,750 TL tutarındaki iftar yemeği, eski Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şahkudeler’in işletmecisi olduğu restoranda gerçekleştirildi.

Yemeğin harcaması için herhangi bir Yönetim Kurulu kararı alınmadığı gibi, alımın doğrudan Yönetim Kurulu başkanının işlettiği mekânda yapılması da ciddi bir etik ihlal olarak rapora yansıdı.

Sekreter ve müdür, iftar organizasyonundan haberleri olmadığını denetmenlere iletti.

Bu uygulama, kurum kaynaklarının şeffaf ve tarafsız kullanım ilkesine açık şekilde zarar verdi.

Başkanın “şaibeli” yurtdışı seyahatleri

Binboğa Ltd. Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şahkudeler’in yurtdışı seyahatlerinin hiçbirinde kimlerle görüşüldüğüne ve temasların sonuçlarına ilişkin bir rapor hazırlanmadığı ortaya çıktı.

Şirketin karar defterine göre Şahkudeler, 10 Nisan 2023’te Kayseri’ye, 12 Temmuz 2023’te İstanbul’a ve 26-31 Ekim 2023 tarihleri arasında İngiltere’ye tek başına seyahat etti. Ancak bu ziyaretlerde hangi firmalarla temas kurulduğu, ne tür anlaşmalar yapıldığı ya da ne gibi kazanımlar sağlandığına dair hiçbir bilgi veya belgeye rastlanmadı.

Sekreter ve müdür ile yapılan görüşmelerde, seyahatlerden haberdar olmadıklarını belirttiler. Dönemin Kooperatif Şirketler Mukayyidi Çelebi Ilık’ın Hasan Şahkudeler’den rapor talep ettiği, ancak Şahkudeler'in görevden alınmasıyla raporun alınamadığı öğrenildi.

Bu durum, şirket kaynaklarının nasıl kullanıldığına dair ciddi soru işaretleri yaratırken, kurumsal şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin ağır şekilde ihlal edildiğini ortaya koydu.

İşe gelmeden maaş alan çalışan, “siyasilerce korunduğu” gerekçesiyle disipline verilmedi

Binboğa Ltd. çalışanı İ.D.’nin, defalarca izinsiz olarak işe gelmemesine rağmen hakkında disiplin işlemi başlatılmadığı tespit edilerek rapora işlendi.

24 Şubat 2023 tarihli Yönetim Kurulu kararına göre, İ.D.’nin 31 Ocak-17 Şubat 2023 arasındaki devamsızlığı yıllık izinden düşülmüş ve izinsiz devam etmesi durumunda iş akdinin feshedileceği belirtilmişti. Ancak daha sonra İ.D.'nin, Mart, Nisan, Ağustos, Eylül, Kasım ve Aralık 2023 dönemlerinde toplamda yaklaşık 60 gün daha izinsiz işe gelmediği, buna karşın maaşının ödenmeye devam ettiği belirlendi.

Denetmenler tarafınca sekreter ve müdürle yapılan mülakatta, İ.D.’nin “siyasiler tarafından korunduğu ve bu nedenle süreçlerin ağır ilerlediği” ifade edildi.

Disiplin süreci ancak 31 Ocak 2024'te, yani bir yıl sonra tamamlanabildi ve personel 2024/01 sayılı karar ile ihraç edildi.

Kuruma hem mali hem de kurumsal anlamda ciddi zarar verildi.

Öte yandan konuyla ilgili YENİDÜZEN'e ulaşan İ.D. işe gitmediği tarihlerde adına çıkarıldığı ifade edilen 4 maaştan sadece birinin kendi hesabına yattığını iddia etti. 

Özel nedenlerle yurt dışına çıkan İ.D. kağıt üzerinde kendi adına 3 maaş çıkarılabileceğini ancak bu paraların kendisine ait olmadığını ifade etti. 

Ataoğlu’nun talimatıyla, hayvanı olmayan işletmeye 375 bin TL'lik yem bağışı

Binboğa tarafından 2023 yılı başlarında toplam 375 bin 80 TL değerinde yem bağışı yapıldı ancak bağışların hangi kriterlere göre yapıldığına dair hiçbir bilimsel veya idari belgeye rastlanmadı.

Denetmenler, özellikle bir süpermarket sahibi adına yapılan bağışlarda ciddi usulsüzlükler tespit edildi.

Muhasebe kayıtlarında O.H.’nin sadece tavuk üreticisi olarak kaydı bulunduğu belirlendi. Buna rağmen büyükbaş hayvan varmış gibi gösterilerek bağış yapıldığı saptandı.

Müdür Nevzat Nevzat, yaklaşık bir hafta süren araştırmanın ardından bağışların dönemin Turizm Bakanı Fikri Ataoğlu'nun talimatıyla yapıldığını itiraf etti.

Denetçiler, siyasi baskıyla yapılan bu tür usulsüz bağışların özel olarak soruşturulması gerektiğini vurguladı.

Bu bağışlar, kurumu hem maddi zarara uğrattı hem de kamu kaynaklarının kötüye kullanımına açık bir örnek teşkil etti.

Başkanın kardeşine “ücretsiz” kurulum 

Binboğa yönetim kurulu 24 Şubat 2023 tarihinde S.E. isimli müşteri için Koopgaz tarafından yapılacak olan küre kurulumuna 2 bin 900 TL’lik işçilik ücreti alınmamasına karar verdi. Ancak denetmenler, alınan kararda konu ile ilgili müşterinin işçilik ücreti alınmamasını belirten talep yazısı tespit edemedi.

Denetçiler tarafından sekreter ve müdür ile yapılan görüşmede, küre kurulumunu dönemim Yönetim Kurulu başkanının kardeşinin evine takıldığı ve Yönetim Kurulu kararı olduğunu ifade edildi.

Denetmenlerin görüşü rapora şöyle yansıdı: “Yönetim kurulu başkan ve üyelerinin aile ve/veya akrabaları lehine almış oldukları bu kararların etik olmadığı görüşündeyiz.”

Hurdacıya, ‘Tosunoğlu’nun talimatıyla silo verildi

Denetmenler tarafından “yem silosu emanet sözleşmeleri” üzerine yapılan incelemede, pek çok sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihlerinin olmaması, pullanmaması, imzasız olması gibi eksiklikler tespit edildi.

Detaylı inceleme gerçekleştiren denetçiler, hurdacı olduğu tespit edilen A.K. isimli şahsa fabrikadan herhangi bir ürün almamasına rağmen 10,000 metre küplük silo verildiğini tespit etti.

Sekreter ve müdürden izahat isteyen denetçiler, müdür Nevzat Nevzat’ın, silonun Hasan Tosunoğlu'nun talimatı ile verildiğini söylediğini rapora yansıttı.

Yönetim Kurulu üyesine “indirimli” harup satışı

Binboğa Yönetim Kurulu 8 Ağustos tarihinde kırık harup fiyatının 7,78 kg/TL olmasına karar verdi.

Ancak rapora göre, 23 Ağustos tarihinde Helvasan firmasına harup ürününü 7.00 kg/TL'den satılmasına karar verildi.

Aradan 1 ay geçmesinin ardından bu kez, 19 Eylül 2023’te, sekreter Orhan Kürşad yazılı ve imzalı verdiği talimatla 2,200 kg. harubun 6.00 kg/TL'den toplam 13,200 TL tutarında dönemim Yönetim Kurulu üyesi Salih Kukural'a satılmasına onay verildi.

Denetçiler, konu ile ilgili Yönetim Kurulu kararı tespit edemedi.

Sekreter Orhan Kürşad, söz konusu işlemlerle ilgili Yönetim Kurulu'ndan sözlü onay alındığını ifade etse de Binboğa, bu satışlarla toplamda 5 bin 672 TL kayıp yaşadı.

İki başkan ve bir mukayyide Iphone 11 telefon

Denetçiler, Binboğa’nın sabit kıymetler listesinde görülen demirbaşların fiziki olarak fabrikada olmadığını tespit etti.

Dönemin Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şahkudeler'e, Kooperatif Şirketler Mukayyidi Çelebi Ilık'a ve dönemin Koopbank Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Tosunoğlu'na Iphone 11 cep telefonu verildiği ancak bu cihazların bulunamadığı rapora yansıdı.

Denetçiler tarafından sekreter ve müdür ile yapılan mülakatta, söz konusu demirbaşların işletmede olmadığı ancak ilgili kişilerden isteneceği ifade edildi.

9 ihalede $620,000 kayıp!