Mert Özdağ

KANAL SİM program yapımcısı- Eğitim Yazarı Barış Uzunahmet…
3 haftadır devam eden “Askerlik tartışmasına” görüşlerini gönderdi, kendi açısından durumu yorumladı…
Çok ilginç bir askerlik hikayesi var.
Askerlik yapmamış!..
Ancak seferberliğe çağrılmış!..
Okumaya değer…

İşte Barış Uzunahmet’in penceresinden askerlik:

• Askerlik konusunu gençliğin bir sorunu olarak görüyor musunuz? Neden?
• Benim bur soruya “evet” veya “hayır” dememin pek bir önemi yok. Zaten gençler bu konuyu bir sorun olarak gördüğü için bu konuyu tartışıyoruz. Bugün Kıbrıs Türk toplumu içerisinde çocuklarını istekli ve gönüllü olarak askere gönderen anne baba sayısı azınlıkta olduğu bir gerçeklik olarak önümüzde durmaktadır. Kanımca bunun çeşitli nedenleri vardır. En önemli nedenlerinde biri de, 1955-74 arası çeşitli zamanlarda toplumlararası çatışmalar yaşamış bir neslin kendi çocukları ve torunlarının savaşı çağrıştıran bir ortamda bulunmasını istememesidir.

Yıllarca Kıbrıs Türk geçliği anne-babalarının savaş anılarıyla büyüdüğü ve birçok ailede şehit ve kayıp olmasından kaynaklanan nedenlerden dolayı birçok genç askerlik yapma konusunda pek istekli olmadı, olamadı. Askerliği sorun olarak gören gençler de çareyi ya eğitimlerini uzatabildiği kadar uzattı ya da bu ülkeden göç ederek, yıllarca ülkeye geri dönemedi, dönmedi.

Hakkını yememek gerekir ki son 20 yılda bu konuda çok ciddi iyileştirmeler yapıldı. Askerlik süreleri kısaltıldı. Bedelli Askerlik konusu birçok gencin yararlanabilecek duruma getirildi. Bu iyileştirmelerin gençlerin ülkeye erken geri dönmelerine neden olduğunu düşünüyorum. Belki bugün ülkedeki işsizlik nedeniyle birçok genç üniversite eğitim sonrasında ülkeye gelme konusunda sıkıntı yaşıyor olabilir. Ancak askerlikten dolayı ülkeye gelemeyen sayısı eskiye oranla azaldığını düşünüyorum.

Kendimden örnek verecek olursam. 1993 yılında üniversite eğitimimi tamamladıktan sonra iki yıllık askerliği pek düşünmedim. Birçok genç gibi “belki Kıbrıs sorunu çözülür ve askerlik kalkar” beklentisi ile yüksek lisans yapmaya karar verdim. Yüksek lisansı da uzatabildiğim kadar uzattım.

Kullanabileceğim bütün zamanı kullandım. Yüksek lisansı bitirdikten sonra önümde üç seçenek vardı. Ya askere gidecektim, ya doktora yapacaktım ya da bedelli askerliği imzalayıp 7 yıl yurt dışında çalışacaktım.  O yıllardaki bedelli askerlik kanunu öğrenim sonrasında 7 yıl yurt dışında çalışmayı öngörüyordu. Bugünkü gibi öğrenim yaparken bedelli askerliğe başvurulamıyordu. Kendimce düşündüm; Doktora yaparsam en az  dört yıl sürer. Yedi yıl da yurt dışında kalmak zorundayım. Böylece toplam 11 yıl daha yurt dışında(Türkiye’de) geçirmem gerekecekti. Kıbrıs’a geri dönme planları yapan ancak askerlik de yapmak istemeyen ben, akademik kariyeri bırakıp o gün için doktora yapmamaya karar verdim(Doktoraya ancak 15 yıl sonra başlayabildim). O günlerde ayni sınıfı paylaştığım veya ayni dönemde yüksek lisans yaptığım Kıbrıslı arkadaşlarım arasında bugün profesör olanlar vardı. Birçok Kıbrıslı Türk’ün de göç ettiği İngiltere’ye göç ederek, bedelli askerliğe başvurdum ve yedi yıllık süreyi geçirmeye çalıştım. İngiltere’de 9 yıl kaldıktan sonra bedelli askerlik parasını ödeyerek “HİÇ” askerlik yapmadım. Ancak 2006’da Kıbrıs’a kesin dönüş yaptıktan sonra bu kez de “seferberlik” görevine çağrıldım. Çok tuhafıma gitmişti. Hiç askerlik yapmamış bir adamı niye seferberlik görevine çağırıyorlar diye? O günlerde sorduk soruşturduk seferberlikte ne yapılıyor diye? Genel kanı “ gel da ağaçların altında yatırık” şeklinde oldu. Dedikleri gibi 3-4 yıl seferberlik adı altında çoğu zaman ağaçların altında diğerleri ile birlikte yattım. Zaten eline hiç silah almamış, 40 yaş civarında seferberlik görevine çağrılmış biri olarak bundan daha fazlasını da yapamazdım herhalde… Zaten 3-4 yıl sonra da yaş hattinden seferberliğe çağırmaktan vazgeçtiler. Geriye dönüp baktığımda askerlik olgusu akademik kariyerimi etkiledi mi? diye bir soruyla karşılaştığımda, buna “evet” demek dışında bir seçenek durmuyor karşımda… Onlarca arkadaşım geçmişte yaşadıkları askerlik sorunu nedeniyle bugün yurt dışında yaşamlarını sürdürüyor. Çünkü birçoğu oralarda iş sahibi oldu, aile kurdu ve kurulu düzenleri var. Kıbrıs onlar için tatile gelinen bir yer oldu. Bunun yanında gerek İngiltere’de gerekse Türkiye’de akademik kariyerlerine veya çalışma hayatına devam eden çok sayıda başarılı Kıbrıslı Türkler bulmak mümkündür.

• Türkiye’de ve güney Kıbrıs’ta gündeme gelen askerlik süresinin kısaltılması konusunda Kıbrıs’ın kuzeyinde de adım atılması konusunda görüşünüz nedir?
• KKTC’de büyük oranda güvenliği Türkiye’nin askeri kuvvetleri sağladığına göre ve Türkiye’de askerliğin kısaltılması gündemdeyse, doğal olarak KKTC’de de bu konunun gündeme gelmesi gerekir. Ayni zamanda teknik bir konu olan askerliğin kısaltılması konusunda askerlikte üst rütbelere kadar yükselmiş, çeşitli önemli görevlerde bulunmuş eski askeri yetkililerin de belirttiğine göre KKTC’de askerliğin kısaltılması da mümkün görünüyor. Hükümetin bu konuda toplumdan gelen sesleri de dikkate alarak, yapılabilecek en uygun kısaltma işlemini gerçekleştirmesi gerekiyor. Bu konuda siyasi irade ortaya konulursa askerlik kısaltılabilir. Ancak sorun askerliğin kısaltılması mı yoksa başka seçenekler de olmalı mı?

Kanımca çağdaş batılı toplumlarda olduğu gibi daha profesyonel bir anlayışın geliştirilmesi kaçınılmazdır. Bu konuda dünyadaki trend “profesyonel askerlik” yönündedir. Teknik olarak ülkemiz bu konuda ne derece esnek olduğunu hükümet ve askeri yetkililerin ele alması ve bu yönde adımlar atması gerekiyor.

• Vicdani ret ve profesyonel askerlik konusunda ne düşünüyorsunuz?
• Birçok çağdaş batılı toplumda “vicdani ret” olgusu  yasal düzenleme ile bir hak olarak kişilere verildiği biliniyor. Eğer çağdaş bir toplum olduğumuz iddiasındaysak, böyle bir hakkın bizde de verilmesi gerekir. Bu vicdani ret konusu genellikle zorunlu askerliğin olduğu ülkelerde daha çok gündeme geliyor. Profesyonel askerliğe geçiş olduğu zaman zorunluluk ortadan kalkacağı için askerlikle ilgili olarak vicdani ret konusu da ortadan kalkmış olacak. Aslında vicdani ret ile profesyonel askerlik birbiri ile bağlantılı görülüyor. Reform iddiasında olan Anayasa değişikliği hazırlığında olan CTP-DP hükümetinin artık bu tür konularda cesur adımlar atması gerekiyor

YARIN DEVAM EDECEK