Devrim DEMİR

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faiz Sucuoğlu, ülkede ortaya çıkan Covid-19 salgını sonrası altı aylık süreci değerlendirdi, Mart ayından bu yana Bakanlar Kurulu kararı ile 7 bin 524 iş yerinin faaliyetlerine ‘ara verildiğini’ açıkladı.

Mart ayında ülke genelinde ortaya çıkan bulaş sonrası bir kriz başladığına işaret eden Bakan Sucuoğlu, kapatılan sektörlere bin 500 TL’lik katkı yapıldığını anımsattı, casinolar da dâhil yirmi gün öncesine kadar kapalı sektörler için de 83 bin 389 ödeme ile bunun karşılığında toplamda 116 Milyon TL’lik katkı verildiğini kaydetti.

Bakanlık olarak hem devlet, hem de özel sektöre ciddi meblağlarda ödemeler yapıldığını ifade eden Sucuoğlu, özel sektör çalışanlara ihtiyat sandığı birikimlerinden 2 bin TL çekme hakkını ekim ve kasım için de uzattıklarını belirtti.
Küçük esnaf desteğinin de 30 Eylül tarihine kadar uzatıldığını söyleyen Sucuoğlu, “Yapılan katkıya ciddi bir talep geldi, bu yüzden özel sektöre yönelik iki bin TL’lik destek ödemelerini iki ay daha uzattık” dedi.

İşçi 2 ay daha kendi birikiminden alacak

Sucuoğlu, İhtiyat Sandığı yatırımı olanların kendi paralarından 2 bin TL almaları için bir takım çalışmalar yaptıklarını ilk üç ay hem devlet kamuda hem de özel sektörde çalışan herkese kolaylık sağlandığını hatırlattı.

Sucuoğlu, İhtiyat Sandığına kayıtlı yaklaşık 50 bin hesap bulunduğunu ifade ederek, “Bakanlar Kurulu’nun ürettiği kararlar arasında geçtiğimiz zor süreçte hem devlet, hem de özelde çalışanlara bir nebze de olsa katkı yaparak can suyu olmaya çalıştık. Üç ay devlet kurumlarında çalışanlarda bu destekten faydalandı. Daha sonra üretilen yeni kararlarda devlet çalışanlarının kesintilerinin geri ödenmesi ile özel sektörde çalışanlar için Ağustos ve Eylül ayı içinde destek kararını uzattık. Bu süreçte 28 bin hesaba on gün öncesine kadar bin 939 ödeme yapılarak 91 Milyon 246 bin TL rakam ortaya çıktı” dedi.

Sucuoğlu, özel sektör çalışanlara ihtiyat sandığı birikimlerinden 2 bin TL çekme hakkını ekim ve kasım için de uzattıklarını belirtti.

“Akmazsa damlar katkı bir damla can suyu oldu”

Bakan, ayrıca küçük esnaf için de destek ödemelerinin başladığını ve ödemelerin devam ettiğini kaydetti. Toplam 3 bin 66 kişiye ödeme yapıldığını,  yaklaşık 3 bin kişiye daha ödeme yapılacağını kaydeden Sucuoğlu, desteğin 30 Eylül’e kadar uzatıldığını söyledi.

Destek ödemelerinin İhtiyat Sandığı’na en ufak bir sıkıntı yaratmadığını da belirten bakan, beş aylık süreçte mevduatın 1 Milyar 50 Milyon TL’den 1 Milyar 87 Milyon TL’ye yükseldiğini söyledi, yapılan katkı akmazsa damlar ancak bir nebze de olsa can suyu oldu” şeklinde konuştu.

“Bütçenin onda birini bakanlık üstlenmiş durumda”

Bu süreçte rakamsal olarak verilerin çok büyük bir krizi göstermediğini ifade eden Bakan Faiz Sucuoğlu, istihdamın devamı için bütçenin onda birini bakanlığın üstlendiğini kaydetti.

2020 yılı Ağustos ayı itibarı ile işsizlik parası alan kişi sayısının bin 60 olduğuna dikkati çeken Sucuoğlu, geriye dönük aylara bakıldığında Şubat ayında 600, Mart ayında 955, Nisan 507, Mayıs 568, Haziran 741, Temmuz’da ise 741 kişinin işsizlik parası aldığını ifade etti.

“95 iş yeri tamamen kapandı…”

Geride bıraktığımız yıla oranla, bu yıl ilk sekiz ayda ciddi bir işsizlik krizi yaşanmadığına da değinen bakan Sucuoğlu, ülkede yaşanan pandemi nedeniyle kapanan iş yerlerine ilişkin de ciddi bir kargaşa yaşandığını dile getirdi.

KKTC’de iki farklı dönemde işsizlik rakamlarının yükseldiğini kaydeden Sucuoğlu, Narenciyenin durması ile Mart ve Nisan aylarında her yıl işsizlik rakamlarının yükseldiğini, Eylül ayında da turizmin kapanması ile rakamların değiştiğini ifade ederek, “Bu tablo hiçbir zaman değişmez. Yılın farklı zamanlarında işsizlik sayısı bir anda yükselir. Mart ayında bin 27 kişi işsizlik parası aldı. Kapanan iş yerleri ile ilgili kavram çok yanlıştır, Haziran ayına kadar toplam 95 iş yeri farklı nedenlerle kapandı” şeklinde konuştu.

“7 bin 524 iş yeri faaliyetlerine ‘ara’ verdi..”

Mart ayında pandemi sürecinin başlamasının ardından Bakanlar Kurulu kararı ile 7 bin 524 iş yerinin faaliyetlerine ara verdiğini kaydeden Sucuoğlu, şu anda sigortaya kayıtlı 21 bin kayıtlı işletme olduğunu söyledi.

Ekim ayında bu süreçte ara veren işletmelerin kaçının açık, kaçının tamamen kapalı olduğu tespitlerini yapılacağını da kaydeden Sucuoğlu, verilerin basınla paylaşılacağını da belirtti.

“Binlerce yatay geçiş, uzatılan çalışma izinleri…”

Kriz sürecinde ve halen toplamda 44 bin 269 kişinin çalışma izninin uzatıldığını ifade eden Sucuoğlu, bu süreçte 12 bin kişinin de yatay geçiş yaptığını söyledi.

15 Temmuz tarih itibarı ile 14 bine yakın kişinin ülkeden çıkış yaptığını, 5 bin kişinin de ülkeye geri dönüş yaptığını belirtti, “Arz ve talebi bu sürede dengede tutmaya çalıştık. Arz azalırken, talep arttı. İşverenler bu süreçte işçi bulmakta zorluk çekiyor, işçi bulma sıkıntısı yaşanıyor” sözlerini kullandı.

 “Gemi su almadan devam ediyor”

Kolay bir süreçten geçilmediğine işaret eden Bakan Sucuoğlu, belli sektörlerde ciddi işçi bulma sıkıntısı yaşandığını, zor günlerden geçerken sosyal patlama yaşanmamsı adına bir takım tedbirler almak zorunda olduklarını ifade etti.

Sucuoğlu, “Gemi su almadan devam ediyor, ancak salgın krizinin devam etmesi beraberinde birçok sıkıntıyı da getirecek. İki büyük sektörümüz bu salgından çok büyük yara aldı, biri turizm biri de Yüksek öğrenim. Bu süreçte ve bu şartlarda 2020 yılı aralık ayına kadar turizm de bir hareketlilik beklemiyoruz. Yüksek öğrenimde ise online kayıtlar mutluluk verici olsa da 15 gün sonra bunun gerçeği ile yüzleşeceğiz. Yüksek Öğrenim içinde henüz net bir şey söylemek mümkün değil, ekonomik anlamda ciddi bir daralma söz konusu yaklaşık 60 sektör bu iki sektörden etkilendi. Bu bir zincirdir, esas toparlayıcı olan bölüm ciddi darbe aldı, büyük bir göç verildi. İnsanlık tarihinde ülke olarak bir ilk yaşıyoruz” şeklinde konuştu.

“Sigortalar son iki aydır artı veriyor”

Sucuoğlu, 01 Mayıs-30 Haziran tarihleri arasında KKTC vatandaşı bin 936 kişinin isten durduğunu, aynı tarihlerde KKTC Vatandaşı bin 732 kişinin iş bulduğunu kaydetti.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı bin 848 kişinin işten durduğunu kaydeden Sucuoğlu, aynı tarihlerde 500 kişinin iş bulduğunu söyleyerek, sigortaların son iki ayda artı verdiğini ifade etti.

Ülkede bulunan üçüncü ülke vatandaşlarının ise durumunu özetleyen Sucuoğlu, 624 kişinin aynı tarihleri kapsayan dönemde işten durduğunu 180 kişinin de aynı dönemde iş bulduğunu belirtti.

 “İkinci dalgaya henüz girmedik”

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak ciddi tedbirler almaya devam ettiklerini ifade eden Sucuoğlu, ülkede henüz ikinci dalganın hissedilmediğini bir şekilde tüm dünya gibi bu virüsle yaşamaya alışmak zorunda olduğumuzu söyledi.

Bakan, dünyadan izole olma lüksümüz olmadığını ifade ederek, dünyanın bir parçası olduğumuzu kabul ederek ayrı bir dünya kuramayacağımızı ifade etti.

Sucuoğlu, “Kapanma lüksümüz yok, elli veya yüz günde kapansak yine açılacağız. Eğer ille bir fedakârlık yapılıp kapanacak dünyadan izole olacaksak o zaman herkes elini taşın altına koyacak. 1974 öncesi gibi özel de devlet çalışanları da eşit maaş alacak hepimiz bunu kabul edeceğiz. Kapanarak çözüm bulacaksak, hepimiz fedakârlık yapmak zorundayız” sözlerini kullandı.