Ayşe GÜLER

Bankacılık sektörünün en önemli fon kaynağı olan mevduatın Haziran ayı sonunda 11 milyar 37 milyon 300 bin TL, kredilerin ise 8 milyar 208 milyon 900 bin TL olduğu belirlendi.
Merkez Bankası Nisan ve Haziran ayını kapsayan raporunda, mevduatla ve kredilerle ilgili rakamlar açıklandı.
Rapora göre 2014 yılının Ocak ve Mart aylarını kapsayan dönemine göre mevduatta yüzde 3,07 oranında artış yaşandı.
Haziran ayı sonu itibariyle mevduat içerisindeki en büyük payın 8 milyar 544 milyon 200 bin TL ile tasarruf mevduatına ait olduğu belirlendi.
Söz konusu dönem içerisinde tasarruf mevduatının toplam mevduatın yüzde 77,41’lik paya sahip olduğu tespit edildi.
Öte yandan toplam mevduatın yüzde 13,24’lük payına sahip olan ticari mevduatın 1 milyar 461 milyon 200 bin TL olduğu görüldü. Resmi mevduatın ise yüzde 5,8’lik payı ile 760 milyon 600 bin TL olduğu kaydedildi.
Rapora göre Haziran 2013 ile Haziran 2014 döneminde tasarruf mevduatında yüzde 16,96, ticari mevduatta yüzde 16,14, resmi mevduatta ise yüzde 26, 34 oranında artış gerçekleşti.
Bunun yanı sıra sektör mevduatındaki vade yoğunluğuna bakıldığında, ilk sırada yüzde 57, 92’lik oranla ‘bir ay vadeli’ mevduat başı çekti. Bir ay vadeli mevduatı yüzde 15,58 oranla ‘3 ay vadeli’, yüzde 12,56 oranla ‘vadesiz’, yüzde 10,45 oranla ‘bir yıl’ ve yüzde 3,49’luk oranla ‘6 ay vadeli’  mevduat izledi.
YENİDÜZEN’e konuşan ekonomist Mehmet Saydam ise hem mevduatta hem de toplam kredi rakamlarında artış yaşandığını, ancak mevduattaki artışın ‘göreceli’ olduğunu ifade etti.
Saydam, kredilerde yaşanan artışın %26’sının devlet bütçesine ait olduğunu dile getirerek, yan bütçenin her geçen yıl daha çok yardım ve bağış almasına karşın borçlanmaya devam ettiğine vurgu yaptı.
Kredi yükünün artmasına rağmen, piyasalara sıcak para düşmediğini ifade eden Saydam, söz konusu durum nedeniyle yeni yatırımların ve alım satımların durma noktasına geldiğini kaydetti.

İşletme kredileri ilk sırada…
8 milyar 208 milyon 900 bin TL olan kredilerde ilk sırada işletme kredisi yer aldı. Söz konusu dönemde  işletme kredilerinin 4 milyar 317 milyon 300 bin TL olduğu belirlendi.
İşletme kredilerinin ardından en fazla kredinin , tüketici kredilerine verildiği görüldü. Söz konusu dönemde 2 milyar 686 milyon bin TL’lik tüketici kredisi verildi.
Haziran 2013 ile Haziran 2014 döneminde işletme kredileri 3 milyar 290 milyon 800 bin TL’den 4 milyar 317 milyon TL’ye, tüketici kredileri ise 2 milyar 254 milyon 800 bin TL’den 2 milyar 686 milyon 100 bin TL’ye yükseldi.

Brüt kredilerde yüzde 9,26 oranında artış…
Sektördeki brüt kredilerin 2013 yılı Haziran sonu itibariyle yüzde 7,25, Eylül 2013 itibariyle yüzde 6,8, Aralık sonu itibariyle ise yüzde 9,26 oranında arttığı kaydedildi.
Brüt kredilerin Mart ayı itibariyle bir önceki döneme göre binde 6, Haziran 2014 itibariyle yüzde 3,86 oranında arttığı görüldü.

En fazla kredi TL cinsinden
Raporda, verilen sektör kredilerinin Türk Lirası (TL) ve yabancı paraya göre ayrımı da irdelendi. Buna göre 2014 yılının ikinci çeyreğinde kredilerin 5 milyar 404 milyon 300 bin TL’si TL cinsinden, 2 milyar 804 milyon 600 bin TL’si yabancı para biriminden verildi. 
Söz konusu dönemde bir önceki çeyrek döneme göre TL cinsinden kredilerde yüzde 4,27, yabancı para cinsinden kredilere ise yüzde 3,54 oranında artış yaşandı.

Brüt kredilerin banka gruplarına dağılımı…
Sektördeki brüt kredilerin banka gruplarına göre dağılımı da yayınlanan raporda ele alındı. Buna göre 2014’ün ikinci çeyreğinde kamu bankaları brüt kredilerinde, bir önceki döneme göre Türk Lirası cinsinde binde 7,7 artış, yabancı para cinsinde ise binde 1,6 oranında azalma görüldü.
Özel sermayeli bankaların brüt kredilerinin Türk Lirası cinsinde yüzde 5,91, yabancı para cinsinde ise yüzde 6,28 oranında artış görüldüğü kaydedildi.
Şube bankalarında ise TL cinsinden yüzde 5,98, yabancı para cinsinde yüzde 1,21 oranında yükselme yaşandı.

Toplam kredilerin yüzde 73,76’sı 100 bin TL’den büyük krediler…
Verilen kredilerin miktarlarına bakıldığında, 100 bin TL’den büyük kredilerde artış yaşandığı tespit edildi.  2014 yılı ikinci çeyreği sonunda 100 bin TL’den büyük kredilerin toplam krediler içindeki payı 0,7 puan artarak yüzde 73,76’ye yükseldi.
Kredi büyüklüklerinde ikinci sırada yüzde 12,09’luk pay ile 11 bin TL ile 50 bin TL arasındaki krediler yer aldı.
Öte yandan 51 bin TL ile 100 bin TL’lik kredilerin yüzde 8,92’sini,  bin TL ile 10 bin TL arasındaki krediler ise toplam kredilerin yüzde 4,88’ini oluşturdu.
Sektördeki en düşük kredi kullanımı ise binde 35 payla bin TL’ye kadar olan krediler oluşturdu. Haziran 2013 ile Haziran 2014 arasındaki dönemde 100 bin TL’den büyük kredilerde ve bin TL’ye kadar olan kredilerde artış, diğer kredilerde ise düşüş yaşandığı belirtildi.

Şube sayısı artıyor, personel sayısı düşüyor
Raporda, ülke genelindeki aktif banka sayısı ve personel bilgilerine de yer verildi. Buna göre Haziran sonu itibariyle bankacılık sektöründe faaliyet gösteren banka sayısı 22, personel sayısı ise 2829 olarak belirlendi.
Sektördeki 22 bankanın 2’si kamu bankası olduğu, geriye kalan 13 bankanın özel sermayeli, 7 bankanın ise şube bankası olduğu kaydedildi.
22 bankanın yılbaşında 224 olan şube sayısının Haziran sonunda 226’a yükselmesine rağmen sektörde çalışan personel sayısı 2 bin 822’den 2 bin 829’a gerilediği kaydedildi.

En fazla eleman özel sermayeli bankalarda…
Bankalardaki personel sayısı irdelendiğinde ise en fazla elemanın özel sermayeli bankalarda bulunduğu tespit edildi. Haziran ayı sonuna kadar olan verilere göre kamu bankalarında 527, özel sermayeli bankalarda bin 746 ve şube bankalarında ise 556 personelin hizmet verdiği görülüyor.

----------

EKONOMİST NE DÜŞÜNÜYOR?

Saydam: “Piyasalara sıcak para düşmüyor”
Ekonomist Mehmet Saydam, hem mevduatta hem de toplam kredi rakamlarında bir önceki dönemin çeyrek verilerine göre ayni oranda artış görüldüğünü söyledi.
Kredilerde yaşanan artışın %26’sının devlet bütçesine ait olduğunu ifade eden Saydam, yan bütçenin her geçen yıl daha çok yardım ve bağış almasına karşın borçlanmaya devam ettiğine vurgu yaptı.
Saydam, geriye kalan kredi artışının temel nedenlerinden biri ise borcunu ödemekte büyük zorluk yaşayan kişi ve şirketlerin, yeniden yapılandırma altında sil baştan borçlanmaya gitmesinden kaynaklandığını savundu.
Kredi yükünün artmasına rağmen, piyasalara sıcak para düşmediğini ifade eden Saydam, söz konusu durum nedeniyle yeni yatırımların ve alım satımların durma noktasına geldiğini kaydetti.

“Mevduattaki artış göreceli”
Saydam, mevduattaki artışın ise ‘göreceli’ bir artış olduğuna dikkat çekerek, bu artışın büyük bir kısmının faiz gelirlerinden oluştuğunu ifade etti.
“Sadece Türk Lirası’nda yıllık %10 mevduat faizi uygulansa, bir önceki dönemdeki toplam mevduatın üç aylık getirisi, mevduat artışının %82 ne denk geliyor” şeklinde konuşan Saydam şöyle devam etti: “dolayısı ile mevduat artışının büyük bir kısmı faiz gelirlerinden oluşuyor” dedi.

“Toplam mevduatın %86’sı 3 aylık vadenin altında”
Raporda, mevduat kısmında ise piyasaların ne kadar ‘kırılgan’ olduğunun görüldüğünü ifade eden Saydam, toplam mevduatın %16’sı vadesiz, %58’i 1 aylık ve %16’sının da 3 aylık vadeli olarak bankalara yatırıldığını söyleyerek, toplam mevduatın %86’sının 3 aylık vadenin altında olduğunu belirtti.
“Bu durum da bizlere neden pahalı kredi kullanmakta olduğumuzu ve ayrıca piyasanın neden kırılgan bir yapı içerisinde olduğunu göstermektedir” diye konuşan Saydam şöyle dedi: “mevduat toplayarak bunu kredi olarak piyasalara satmak arzusunda olan bankalar, mevduatlardaki bu kısa vadeler yüzünden, kredi vadelerini de uzun tutamayıp fiyatlarken de bu riski faiz oranlarına yansıtmak zorunda kalıyorlar”

“ Kredi kartı borçları 219 Milyon TL’ye ulaştı”
Saydam, krediler içerisindeki kredi kartı borçlarının 219 Milyon TL’ye ulaştığına dikkat çekti.
Bununla birlikte tüketici kredilerinde de büyük artışlar gerçekleştiğini ifade eden Saydam, “tabloyu pembe göstermek isteyenler ‘ekonomi toparlanıyor o yüzden harcamalar arttı. Yatırımlar da patladı’ diyeceklerdir. Ancak gerçek bu değildir” dedi.
Saydam, vatandaşların ‘yaşayabilmek ve dayanabilmek’ adına ellerindeki tüm finansal araçları kullanarak borçlandığını veya borçlarını yeniden yapılandırıp hayatlarını idame ettirmeye çalıştıklarını vurguladı.