Cansu N. Nazlı
cansunazli@yahoo.com

Editör: Onur Yamaner
Yayınevi: Gece Kitaplığı
Sayfa Sayısı: 175
Baskı Yılı: 2017

Latin Amerika’da Devrim ve Kadın, altı genç akademisyen kadının kaleme aldığı, Latin Amerika’nın kadın eksenli bir incelemesini okuyucuya sunuyor. Kapak fotoğrafı oldukça ilgi çeken kitabın kapağında editörü dışında yazarların isimlerine de yer verilmesinin gerekli olduğunu düşünüyorum. Zira ne ön ne arka kapakta, ne de kitap tanıtımında yazarların isimleri geçiyor. Bu yüzden yazı boyunca hangi makalenin kim tarafından kaleme alındığını özellikle belirtme ihtiyacı hissediyorum.

Kitabın önsözü, kitabın yazarı olan akademisyenlerin hocası bir profesöre ait. Profesörün önsöze “Her başarılı erkeğin arkasında bir kadın vardır” deyişiyle girmesi gafletinin yanı sıra Latin Amerika’daki devrim ve gerilla mücadelelerindeki kadın anlatısına Kemalist ideolojiyle bakıp Kurtuluş Savaşı’ndaki kadınları anımsatması tam bir hayal kırıklığı yaratıyor. Profesörün kendince iyi birkaç kelam etmeye çalışırken meseleyi hiç kavrayamadığını gösteren bir önsöz yazması, okuyucunun beklentisini düşürürken kitabın ilerledikçe iyi çıkması okuyucuyu beklenmedik bir mutluluğa sokuyor.

Kitap sırasıyla Edebi Eserlerin Anlatısında Kadın, Devrim ve Gerilla Hareketlerin Kadın, Sembolleşen Kadın Figürleri başlıklarında üç ana bölümden oluşuyor. Latin Amerika’daki kadınların gerçek öyküleri ile kurgu öykülerinin bir harmanı okuyucuya sunuluyor.

Edebi Eserlerin Anlatısında Kadın başlıklı ilk bölümde 3 makale yer almakta, bunlardan ilki “Küba’dan Yükselen Romantik Bir Çığlık” başlığı ile Ceren Kara’ya ait. İlk makalede kadın özgürleşmesi konusunda yaşadığı çağın ilerisinde bir kadın olan yazar Gertrudis Gómez de Avellaneda ile tanışıyoruz. İspanya’da Kraliyet Akademisi’ne kadın için kabul edilmeyen ve eserlerinde kadının toplumsal konumunu sorgulayan Gertrudis Gómez de Avellaneda’nın yaşamı ve romanları okuyucunun merakla bir çırpıda okuyacağı bu makalede işleniyor. Birinci bölümün ikinci alt başlığında edebiyatseverlerin aşina olduğu Kolombiyalı yazar Gabriel Garcia Marquez’in romanları Gülşah Pilpil Yöney tarafından kadın karakterler üzerinden ele alınırken usta yazarın edebi eserleri ile yaşadığı coğrafyaya nasıl ayna tuttuğuna da şahit oluyoruz. İlk bölümün son makalesinde ise Hale Hacıbanoğlu tarafından çağdaş bir Şilili yazar olan Isabel Allende’nin ünlü romanı Ruhlar Evi,  mercek altına alınıyor. Amcası Salvador Allende olan Isabel’in sürgün edilmesine karşılık romanlarının çok okunuyor olması dikkat çekici.

Devrim ve Gerilla Hareketlerin Kadın başlıklı ikinci bölüm ise iki makaleden oluşuyor. Bunlardan ilki “Venezüella’da Feminist Bir Devrim” başlığıyla Ece Adıgüzel’e ait. Hugo Chavez döneminde kadın hakları bağlamında devletin sosyal politikaları ve icraatları inceleniyor. Bunlar arasında en ilgi çekici olanlar ise ev emekçilerine Anayasa tahtında sosyal güvence sağlanması ile kadınların çocuk sahibi oldukları zaman işveren tarafından iş güvencesi sağlanmasını emreden İş Yasası’ndaki düzenleme. Makale, genel olarak Chavez dönemi uygulanan sosyal politikaların hakkı verilirken birkaç konuda eleştiriye de yer veriliyor.

“Nikaragua’da Somoza Dönemi ve Kadın Gerilla Hareketleri” başlıklı diğer makale ise Nihal Kalkan Yağcı tarafından kaleme alınmış. Nikaragua’da diktatörlüğe başkaldırıda kadınların ne kadar aktif rol aldığı ele alınırken arka planda kadınları yaşadığı acılara ve bu acılara rağmen sergiledikleri dik duruşa dikkat çekiliyor.

Kitabın üçüncü ve son bölüm ise “XVII. YY. Amerikası’nda Feminist Bir Rahibe” başlıklı F. Öznur Seçkin’e ait makaleden oluşuyor. 17. yy.da kadınların özgürleşebilmeleri için kendilerini geliştirip eğitim alabilmelerini savunan bir rahibe olan Juana Inés de la Cruz’un yaşamı okuyucunun oldukça ilgisini çekecek nitelikte.

Latin Amerika’da Devrim ve Kadın, gerek anlattıklarıyla mücadele azmi verdiğinden gerekse akademide yüzünü sosyalizme dönen kimselerin halen olduğunu bize gösterdiğinden heyecan ve ilgiyle okuyup umut dolacağınız güzel bir çalışma.