Pınar Barlas
pin.barlas@gmail.com

Bir şarkı var bilir misiniz?

 “Bir kadın çizeceksin/ O’nun gibi bırakıp gitmeyecek/

Saklayıp gömeceksin(ki senden başka)/ Kimseler sevemeyecek”

Şiddet dilin basbas bağırdığı, sevgisini şiddetle ifade eden, kadını saklayıp gömmekten, bahseden bu şarkı sözleri çok da beğeniliyor aslında. Hem şiddeti hem de kalıplara sokarak kısıtlamayı aynı dörtlükte yaşatıyor. Fabrikada ayarı yapılıp kullanıma çıkarılan tek tip robotlar gibi değil ki insan. Hele kadınlar, erkeğin beğeneceği tip ve şekle girmek zorunda bırakılıyor yıllardır toplumsal baskı ve yönlendirmelerle. Bu psikolojik baskının sürüklediği birçok kadın, istemediği halde sırf onaylanmak ya da sevgilisinin beğenisini kazanmak için o kalıplara girmek zorunda kalıyor.

Peki neden bu kadar kalıplara sokmaya çalışıyorlar kadınları? Çünkü baskı ile zayıflatıp kendi hakimiyetlerinde tutmayı istiyorlar. Kalıplara girmeyen, kendine güvenli, onaylanma telaşı olmayan güçlü kadınlar zordur, tehlikelidir, idare edilemezdir. Onları dışlamak lazım ki kuralları bozamasınlar, genel çizgiden çıkamasınlar.

Bir Kadın Düşünün Arkadaşıyla sokağın bir ucundan diğerine doğru yürüyor. Belki daha önce görmüşsünüzdür ikisinden birini; aklınıza geldi mi? Bir kadın düşünün. Ne giyiyor? Belki bir elbise, belki de etekle dekolteli bir üst. Vücuduna yapışıp hatlarını öne çıkaran, “kadın reyonu”ndan alınan giysiler. Altına da topuklu ayakkabı. Ama onun en yakın kız arkadaşı, etek veya elbise öldürsen giymez. Topuklu ayakkabıyı giyse yürüyemez. En sevdiği giysiler, üzerine biraz bol gelen,  “erkek reyonu”nda bulabildiği kıyafetler. Kadın mıdır? Evet, kadındır.

Bir kadın düşünün. Makyajı var mı? Olmaz mı hiç! Kontür için gereken, fondoten dahil 4 tondaki malzemelerle istediği gibi elmacık kemiklerini öne çıkarır. Siyah göz kalemi ile kedi gözü yapıp, dudaklarını uzun tırnaklarıyla uyumlu bir kırmızıya boyar her sabah. Güzel mi güzel. Peki arkadaşı? Yok, topuklu ayakkabıyla düştüğü gibi, eline ne zaman makyaj malzemesi alsa bir sakarlık çıkar ortaya. Tırnakları uzadığı anda rahatsız olur keser, oje de sürme gereksinimi görmez. Kadın mıdır?  Evet, kadındır.

Bir kadın düşünün. Saçları nasıl? Omuzlarının da altında, her iki haftada bir itinayla boyadığı sarı saçları var. Pek yakışır, hele de durup saçlarını bukle yaptığında veya öyle güzel bir örgülü topuz modeli yaptığında. Ama en yakın arkadaşı, beraber çıkacakları gecelerde, saçlarıyla ondan kırk dört dakika daha az uğraşır - öyle ki, kısacık saçlarından bir tarak geçirince hazırdır zaten. Çok da değişik modellerle uğraşmaz. Kadın mıdır? Evet,kadındır.

Bir kadın düşünün. Tüyleri var mı? Insan bu, tabii var! Ama başının üzerindekilerle, kaşlarının özellikle şekillendirilmiş kısımları dışında, neresinde tüy görürse aldırır. Hele de eğer etek giyecekse, bacaklarında tüy olması onu çok rahatsız eder. Arkadaşı arada kaşlarının arasındakileri alsa da, genel olarak hiç bir yerindeki tüylerine dokunmaz. Yazın mayo giyse de, yüzündeki tüyler biraz bıyık/sakal görünümüne girse de, vücudunun doğal olarak yarattığı tüylerle barışıktır. Kadın mıdır?  Evet, kadındır.

Bir kadın düşünün. Göğsü ne kadar büyük? Bacaklarının arasındaki nasıl bir şey? Hormon seviyeleri, genleri nasıl? Hamile kalabilecek bir vücudu var mı? A-a, çok ayıp, nasıl soru bunlar? Onun da, arkadaşının da vücudunun nasıl olduğu, onlar dışındaki hiç kimseyi ilgilendirmez. Kadın mıdırlar? Kadındırlar. Göğsü küçücük, hatta dümdüz olan bir kadın, göğüsleri kocaman olan birine kıyaslayınca, yine kadın mıdır? Kadındır. Vücut tipi nasıl olursa olsun, göğüslerini aldırmış olsun veya olmasın, silikon taktırmış olsun veya olmasın. Kadındır. Belki doğuştan, belki başka nedenlerle, hamile kalamayan bir kadın, kadın mıdır? Kadındır. Yumurtalıkları çalışmıyor, rahimi aldırılmış veya doğuştan gelişmemiş, menopoza girmiş olsa da. Kadındır. Hormonlarından testosteron biraz ‘fazla,’ östrojen biraz ‘az’ olsa da, kadın mıdır? Kadındır.

23. kromozomları X, XX, XY, XXY, veya ne olursa olsun, kadın mıdır? Ya, işte şimdi biraz tökezledik. Siz 23. kromozomlarınızın ne olduğunu biliyor musunuz? Öyle kafadan “XX” veya “XY” demekle olmaz - test yaptırdınız mı? Araştırmalara göre, bedeni “dişi” dediğimiz herkes XX değildir - XX olanların hepsinin de bedeni dişi değildir. Yani belki de siz de bu ‘intersex’ dedikleri, her 100 bebekten birinde görülen, bedeni ‘dişi’ ve ‘eril’ kalıplarına tam olarak girmeyen insanlardan birisiniz. Bunun için bacaklarınızın arasında “beklenenin dışında” bir durum olmasına da gerek yok, sadece hormon. Vücudunuz “tipik bir dişi bedeni”ne uysa da uymasa da, kadın olduğunuza inanıyorsanız, kadın mısınız? Kadınsınız.

Peki bizim karakterlerimiz - etekli, makyajlı kadınımız ve tüylü, kısa saçlı kadınımız - günlük hayatınızda gördüğünüz kadınlara benzemez mi? Hayatın güzel kısmı, kadınların sadece bu iki “uç noktada” olmaması  hatta  aynı kadının iki uç noktanın arasında gidip gelebilmesidir.Davranış veya görünüşüyle ilgili hiç bir seçimi, ve bedeninin durumu, kadın olmasını iptal etmez. Kadınlar tek bir kalıptan çıkmaz.

Peki bir kadın doğduğunda ailesi ona erkek demekte ısrar etmişse, fakat bu onun kadın olduğunu sonuçta değiştirmeyecekse, niye onu da istediği gibi yaşaması için rahat bırakmayalım? Trans kadınlar da kadındır; bazen benden daha “tipik” bir şekilde feminen, bazense daha maskülen bir şekilde. Ama her zaman, kadındırlar. Kadınlığını ne şekilde yaşamak isterse istesin!

Kalıplara girmeden de kabul edebiliriz birbirimizi. Her kadın olduğu gibi güzeldir. Cesur olun, kalıplara sıkışmayın.