7 yıl önce bir asgari ücretli brüt bin 415 TL maaşı ile 61 kilo dana kıyma alabiliyordu.  Asgari ücretli 2019 yılında brüt 3 bin 400 TL maaşı ile artık 56 kilo dana kıyma alabiliyor.

Fehime ALASYA

Yıllar tüketicinin alım gücünü ileriye taşımadı. Özellikle asgari ücretli yoksullar ve güvencesiz çalışanların hayat standardı geriledi.
2013 yılında bir asgari ücretli brüt bin 415 TL maaşı ile mutfağına 61 kilo dana kıyma koyabiliyordu. Bu rakam 2019 yılı brüt 3 bin 400 TL rakam ile 56 kiloya düştü.

Son yedi yıllık sürede birçok üründe neredeyse tamamında 2,3 katı fiyat farkları oluştu.  Buna karşın söz konusu süreçte değişen asgari ücrette aynı oranda fark gerçekleşmedi. Dörtlü Koalisyon Hükümeti döneminde asgari ücrete yapılan artışlar göreceli de olsa özellikle akaryakıt, iletişim gibi başlıklarda bu kesimin pozisyonunu korusa da, özellikle Türk Lirası’nın değer kaybı kriz yarattı.
Türk Lirası’ndan kaynaklanan yüksek enflasyon da gözden kaçmadı. 7 sene önce alışveriş sepetine giren bazı benzer ürünler 141,29 TL’ye alınabiliyorken, bu rakam 2020’ye girerken 365,30 TL oldu.

Sofralarda en ciddi pahalılık kırmızı ette yaşanırken, tavuk ise tüm ürünler arasında neredeyse tüketicinin tek dostu olan ürün olarak öne çıktı.

Son 7 senede sepete giren et miktarı 5 kilo azalırken, tavuk ise 52 kilo arttı.   

2013 yılında bir asgari ücretli brüt maaşı ile 61 kilo dana kıyma alabiliyorken, bu rakam 2020 yılı brüt maaşı ile 56 kiloya düştü.

Yedi yıllık süreç içinde tavuk ise 157 kilodan 209 kiloya çıktı.

2013 / Asgari ücret 1415 TL

[Bu ücrete o günkü fiyatla ne alınırdı?]

- 61 kilo dana kıyma (Kilo fiyatı: 23 TL)
- 33 kilo kuzu pirzola (Kilo fiyatı: 43 TL)
- 157 kilo tavuk (Kilo fiyatı: 9,02 TL)
- 78 kutu (200gr.) Nescafe (Kutusu 18,15 TL)
- 566 adet ekmek (Tanesi 2,50 TL)
- 566 kutu süt (1Lt.) (Kutusu 2,50 TL)
- 372 kase yoğurt (Kasesi 3,80 TL)
- 1,132 kilo patates (Kilosu 1,25 TL)
- 333 kilo domates (Kilosu 4,25 TL)
- 566 kilo pirinç (Kilosu 2,50 TL)
- 615 kilo bulgur (Kilosu 2,30 TL)

2020 / Asgari ücret 3400 TL

[Bu ücrete bu günkü fiyatla ne alınır?]

- 56 kilo dana kıyma (Kilo fiyatı: 60 TL)
- 37 kilo kuzu pirzola (Kilo fiyatı: 90 TL)
- 209 kilo tavuk (Kilo fiyatı: 16,25 TL)
- 41 kutu (200gr.) neskafe (Kutusu 82,75 TL)
- 566 adet ekmek (Tanesi 6 TL)
- 535 kutu süt (1Lt.) (Kutusu 6,35 TL)
- 388 kâse yoğurt (Kâsesi 14,00 TL)
- 944 kilo patates (Kilosu 3,60 TL)
- 284 kilo domates (Kilosu 11,95 TL)
- 358 kilo pirinç (Kilosu 9,50 TL)
- 489 kilo bulgur (Kilosu 6,95 TL)

Nescafe yarı yarıya düştü

Alışveriş sepetinde son 7 yılda kimi ürünlerin, aynı yılların asgari ücretine kıyasla alım gücü anlamında başa baş gittiği görüldü. Türk Lirası’nın Avrupa para birimleri karşısında değer kaybederek tam anlamıyla erimesi, özellikle ithal ürünlerde olağanüstü bir fark ortaya çıkardı. 7 yıl önce asgari ücretle 78 kutu 200 gramlık nescafe alınırken, bugün bu rakam 41 kutuya geriledi.

Asgari ücrete 566 ekmek

Dönemin asgari ücreti ile yapılan alışverişlerde dikkat çeken bir diğer ayrıntı da ekmek fiyatları oldu. Vatandaş, 78 yıl önce brüt bin 415 TL maaş ile 566 adet ekmek alıyorken, bu rakam 2019 yılında da değişmedi. Tüketiciler, 2019 yılı brüt 3 bin 400 TL maaş ile 566 adet ekmek alabiliyor.

Bunun yanında mutfaktaki büyük gidere sahip süt de geçip giden yıllarda tüketicinin cebinden çaldı. Aynı yıllarda, söz konusu maaşlarla 2013yılında 533 litre süt alınabiliyorken, 2019’da bu rakam 535 oldu.

7 yıl önce, sonra

2013 – 2020

Dana Kıyma (Kg.): 23 TL- 60,00 TL
Kuzu Pirzola (Kg.): 43 TL- 90 TL
Bulgur (800 Gr.): 2,30 TL- 6,95 TL
Pirinç (800 Gr.): 2,80 TL- 9,50 TL
Süt (1 Lt.): 2,50 TL- 6,35 TL
Tavuk (Kg.): 9,02 TL- 16,25 TL
Maydanoz (Ad.): 0,95 TL- 1,95 TL
Ananas (Ad.): 5,85 TL- 16,95
Biber(Kg.): 2,60 TL- 12,50 TL
Patates(Kg.): 1,25 TL- 3,60 TL
Domates(Kg.): 4,25 TL- 11,95 TL
Salatalık(Kg.): 0,95 TL- 8,40 TL
Limon(Kg.): 4,95 TL- 2,75 TL
Elma(Kg.): 5,45 TL- 2,75 TL
Armut(Kg.): 4,25 TL- 8,75 TL
Yoğurt: 3,80 TL- 14,00 TL
Meyve Suyu (1 Lt.): 3,72 TL- 3,90 TL
Nescafe (200 gr.): 18,15 TL- 82,75 TL
Ekmek: 2,50 TL- 6,00 TL
TOPLAM: 141,29 TL- 365,30 TL

---

70’lik Yeni Rakı: 57 lira - 150 lira
70’lik Red Label Viski: 105 TL - 185 TL
5 şişe Efes bira: 25 TL - 55 TL
1,5 kg lüks kuruyemiş: 35 TL - 110 TL
2 adet 1 litre Schweppes tonik: 3,5 TL - 9 TL
2 adet 1 litre Dimes portakal suyu: 7 TL - 12 TL
5 adet Red Bull enerji içeceği: 15 TL - 35 TL
Nestle gofret 5’li paketi: 2,5 TL - 5 TL
3 paket Ruffle’s cips: 10 TL - 18 TL
TOPLAM: 261 TL - 579 TL