Yarım asır önce başlayan Kıbrıs müzakerelerinde, taraflar arasında diyalogun ve barışın sağlanabilmesi amacıyla köprü kuran Birleşmiş Milletler’de, 7 Genel Sekreter’in yanı sıra, 22 de ‘Kıbrıs Özel Temsilcisi’ ve ‘danışman’ bürokrat görev aldı.

Yarım asır önce başlayan ve hala süren Kıbrıs müzakerelerinde taraflar arasında kurulacak olan diyalogun ve barışın sağlanabilmesi amacıyla köprü kuran BM’de, 7 Genel Sekreterin yanı sıra, 22 de ‘Kıbrıs Özel Temsilcisi’ ve ‘danışman’ bürokrat görev aldı.

50 yıldan bu yana yedinci Genel Sekreter olan Antonio Guterres, Kıbrıs'taki taraflarla görüşmelerde bulunması için üst düzey BM yetkilisi Amerikalı Jane Holl Lute'u görevlendirdiğini açıkladı. Süreç içerisinde BM Genel Sekreterlerinin görevlendirdiği, tarafların bir araya gelmesini sağlayacak son isim Amerikalı Jane Holl Lute'u oldu.  BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs'taki taraflarla görüşmelerde bulunması için üst düzey BM yetkilisi Amerikalı Jane Holl Lute'u görevlendirdiğini açıklarken, açıklamada resmi olarak ‘Kıbrıs Özel Temsilcisi’ olup olmadığına ilişkin net bir bilgi verilmedi.

1968 yılından beridir süren Kıbrıs müzakerelerinde görev alan birçok lider, BM Genel Sekreteri, danışman ve özel temsilci yarım asırdan fazladır çözülemeyen soruna tanıklık etti…

50 yılda 7 Genel Sekreter, 22 bürokrat

Görüşmelerin başladığı günden bu yana görev yapan 7 Genel sekreter yanında, 22 de ‘Kıbrıs Özel Temsilcisi’ ve ‘danışman’ bürokrat atandığı kayıtlara geçti.  

Genel Sekreter’lerden ilki olan Myanmarlı U Thant, 1961-1971 yılları arasında görev yaparken bu görevi en son üstlenen Antonio Guterres oldu.

İlk olarak Genel Sekreter’lik görevine getirilen U Thant’ın ardından, Kurt Waldheim,  Perez de Cuellar,  Butros Gali, Kofi Annan, Ban Ki-moon ve son olarak Antonio Guterres isimleri sırasıyla görüşmelere tanıklık etti.

Bunun yanında, BM’nin adada görevlendirdiği 22 ‘Kıbrıs Özel Temsilcisi’ ve ‘danışman’ bürokrat oldu.

Adada görevlendirilen BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Temsilcisi ve danışmanları arasında şu isimler yer aldı: İlk olarak Sakari Severi Tuomioja, ardından ise sırasıyla; Galo Plaza Lasso, Carlos Bernardes, Pier P. Spinelli, Bibiano Osorio Taffal, Cyrus Vance, Luis Weckmann-Munoz, avier Perez de Cuellar, Hugo Gobbi, James Holger, Oscar Camilion, Joe Clark, Gustave Feissel, Han Sung-Joo, Diego Cordovez, Dame Ann Hercus, Alvardo De Soto, Zbigniew Wlosowich, Michael Moller, Elizabeth Spehar, Alexander Downer  ve en son ise 2014’te Downer’den bu görevde yer alan Norveçli diplomat Espen Barth Eide oldu.

Kıbrıs Görüşmelerinin başladığı günden bu yana görev yapan 7 Genel Sekreter:

1961-1971 Myanmarlı U Thant,

1972-1981 Avusturyalı Kurt Waldheim,

1981-1992 Perulu Perez de Cuellar,

1992-1996 Mısırlı Butros Gali,

1997-2006 Ganalı Kofi Annan,

2007-2016 Güney Koreli Ban Ki-moon,

1 Ocak 2017 - Portekizli Antonio Guterres

Bugüne dek görev alan BM Kıbrıs Özel Temsilcisi ve danışmanları:

Sakari Severi Tuomioja,

Galo Plaza Lasso,

Carlos Bernardes,

Pier P. Spinelli,

Bibiano Osorio Taffal,

Cyrus Vance,

Luis Weckmann-Munoz,

Avier Perez de Cuellar,

Hugo Gobbi,

James Holger,

Oscar Camilion,

Joe Clark,

Gustave Feissel,

Han Sung-Joo,

Diego Cordovez,

Dame Ann Hercus,

Alvardo De Soto,

Zbigniew Wlosowich,

Michael Moller,

Elizabeth Spehar,

Alexander Downer ve

Espen Barth Eide.

50 yıllık sürede onca lider…

50 yıl süren müzakerelerin 36 yılında, Kıbrıs Türk tarafını dört, Kıbrıs Rum tarafını ise 6 lider temsil etti.

Kıbrıs Türk toplumu adına masaya oturan isim Kıbrıslı Türk lider Rauf Denktaş olurken, Denktaş’ın karşısına sırayla, Klerides, Makarios, Kiprianu, Vasiliu ve son olarak yeniden Klerides oturdu. 

Denktaş’ın ardından halefi Mehmet Ali Talat, önce Papadopulos ve Hristofyas’la, Kıbrıslı Türk lider Eroğlu Hristofyas ve Anastasiadis’le görüşmeleri sürdürdü.

Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı da yine Anastasiadis’le pazarlık yürüttü. 

Son olarak İsviçre'nin Crans-Montana kasabasında Haziran ayında başlayıp Temmuz ayında son bulan görüşmelerde Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı ile Anastasiadis temaslarda bulunsa da sonuç yine değişmedi…  

Kıbrıs’a kadın eli değecek: Lute görevde

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs'taki taraflarla görüşmelerde bulunması için üst düzey BM yetkilisi Amerikalı Jane Holl Lute'u görevlendirdi.
BM Genel Sekreteri'nin Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, günlük basın toplantısında Guterres'in son raporunda da yinelediği 'adaya bir yetkiliyi yollayacağı' yönündeki sözlerinin hatırlatılması üzerine, Lute'un görevlendirildiğini açıkladı.
BM Genel Sekreteri'nin Jane Holl Lute'dan Kıbrıs Konferansı'nın taraflarıyla temasa geçmesini ve görüşlerini almasını istediğini söyleyen Haq, "Lute şu an bir sonraki adımın hazırlığını yapıyor" dedi.
BM Genel Sekreteri, Kıbrıs Konferansı'nın kapanışında ve raporlarında vurguladığı gibi, taraflardan, koşulların anlamlı bir süreç için yeterince olgunlaşıp olgunlaşmadığı konusunda emin oldukları zaman bunu yansıtmalarını istemişti.
Guterres, Kıbrıs sorununun çözüm süreciyle ilgili BM Güvenlik Konseyi'ne sunduğu son raporunda, İsviçre’nin Crans Montana kentindeki görüşmelerden bu yana anlamlı bir sürecin başlamasına imkan sağlayacak koşulların oluşup oluşmadığını belirlemek üzere yakın zamanda Ada’ya üst düzey bir BM yetkilisi göndereceğini belirtmişti.
Bu arada, BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Elizabeth Spehar'ın gelecek hafta gerçekleştireceği New York ziyareti öncesinde Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiadis ile görüşmesi bekleniyor.