Niyazi Kızılyürek

niyazi@ucy.ac.cy

Geçtiğimiz günlerde yaşanan “yemin krizi” vesilesiyle ülkemizin yeminlerinden derlediğim bir “demet yemini” okuyucuya yorumsuz olarak sunmanın yararlı olacağını düşündüm. Kıbrıs ülkesinde savaşa çağıran veya savaşı çağrıştıran “sözlü muskalarla” Doğuş Derya’nın barışa ve toplumsal adalete çağıran yeminini bir arada okuyunca, fazla söze gerek kalmıyor…

1953 yılında Enosis için silahlı mücadeleyi başlatmak üzere Atina’da kurulan Komitenin Yemini:
“Aynı öz ve bölünmez Kutsal Üçlü (Baba, Oğul ve Kutsal Ruh. N.K.) adına yemin ederim ki, Kıbrıs’ın Yunanistan’la birleşmesi davası hakkında bildiğim her şeyi hayatımı feda etme pahasına ve en ağır işkenceler altında bile gizli tutacağım. Verilen emirlere körü körüne uyacağım.”

28 Ağustos 1954 tarihinde Makarios’un Faneromeni Kilisesi’nde yaptığı ve tarihe “Faneromeni Yemini” olarak geçen yemini:
“Bu kutsal kubbelerin altında, milli davaya ölünceye kadar sadık kalacağız. Hiç gerilemeden, hiçbir taviz vermeden, hiç uzlaşmadan. Şiddete ve tiranlığa karşı çıkacağız. Cesurca ayağa kalkacağız ve tek bir hedef gözeteceğiz: “Enosis” ve sadece “Enosis”.
1955-1959 yılları arasında Enosis için silahlı mücadele veren EOKA’nın Yemini:

“1.Kıbrıs’ın İngiliz Zulmünden kurtulması için bütün gücümle mücadele edeceğime, gerekirse hayatımı feda edeceğime,

2.Teşkilatın liderinin emri ve mücadelenin amacına ulaşmasından başka hiç bir mazeretle Mücadeleyi terk etmeyeceğime,

3.Örgüt liderinin emirlerine ve sadece onun emirlerine mutlak surette itaat edeceğime,

4.Konuşturulmak için işkenceden geçirilsem bile örgütün sırları ve mücadele arkadaşlarımın kim olduğu konusunda mutlak surette gizliliği koruyacağıma,

5.Örgüt Liderinin talimatı dışında, örgütün hiçbir emrini veya bilgime gelen sırını açıklamayacağıma,

6.Eylemlerimi sadece mücadelenin çıkarları yönlendireceğine ve özel veya parti çıkarlarından muaf olacağıma,

7.Yeminimi çiğnersem ALÇAK’ın biri olduğuma ve her türlü cezayı hak ettiğime yemin ederim.

Katılımcının İmzası

Not:  Katılımcının özellikle aşağıdakilere dikkati çekilir:

Yukarıdakileri yerine getirmeyen veya Örgütün sırlarını açıklayan veya emirlere uymayan öldürülecektir.

Her kim ki korkak olduğunu düşünüyor, yemin etmemeli ve üye olmamalıdır.”

1955-57 yılları arasında kurulan ve öldürülen her Kıbrıslı Türk’e karşılık beş Kıbrıslı Rum öldüreceğini açıklayan gizli örgüt VOLKAN’ın andı: 

“Dinle Kardeş, milli vaazı dinle, Toplanın erenler Allah aşkına, Kıbrıs’ın aşkına, Türklük aşkına, Ağlamak acizdir, bize yaraşmaz, Yurt için ölmeyen hakka ulaşmaz, Şevk ile vuruşup candan geçelim, Yurdumuz bizlerden halas gözlüyor, Ecel, poyrazında odun közlüyor, Vatanı düşmana aktarmak olmaz, Kıbrıs Türkleri Yunan’a kul olmaz, Hürriyet andını birlikte içelim, Vatandan geçmeyip candan geçelim, İmanı bütünler yolundan şaşmaz, Atamız cennette bizi özlüyor, Şehitlik dileyip candan geçelim, Şehidin anası saçını yolmaz, İstiklal uğruna candan geçelim.”

1957 yılında kurulan ve adanın bölünmesi için mücadele eden TMT’nin Yemini:
“Kıbrıs Türkünün yaşayış ve hürriyetine, canına, malına ve her türlü anane ve mukaddesatına, her nereden ve kimden olursa olsun veki olacak tecavüzlere karşı koymak için kendimi Türk Milletine adadım. Ölüm dahi olsa verilen her vazifeyi yapacağım. Bildiğim, gördüğüm, işittiğim ve bana emanet edilen her şeyi, canımdan aziz bilip, sonuna kadar muhafaza edeceğim. Gördüklerimi, işittiklerimi, hissettiklerimi ve bana emanet edilenleri, hiç kimseye ifşa etmeyeceğim. İfşaatın bir ihanet sayılacağını ve cezasının ölüm olacağını biliyorum. Yukarıda sıralanan hususları harfiyen tatbik edeceğime, şerefim, namusum ve bütün mukaddesatım üzerine söz verir ant içerim.”
1960-63 yılları arasında kurulup örgütlenen ve Enosis için mücadele eden, resmi adı Milli Kıbrıs Örgütü (EOK) olan ama AKRİTAS olarak bilinen yeraltı teşkilatına giriş yemini:
Tanrı, Yunanistan ve Kıbrıs üzerine yemin ederim ki, hür iradem ve vatanıma karşı kutsal görevimin tamamen bilinci içinde EOK’a (Milli Kıbrıs Örgütü’ne) katılırım. Örgütün kutsal amacına kesin bağlılık gösterip Liderime körü körüne itaat edeceğime; Örgüt hakkında bildiklerim veya üstlerimin bana aktardıkları hakkında gizliliğe kesin şekilde riayet edeceğime; Her emri tereddütsüz yerine getireceğime; Görevim ve vatanım uğruna gerekirse canımı feda edeceğime yemin ederim. Kutsal yeminimle beyan ederim ki, hürriyetin ve vatanımın hakkını veren biri olacağım. Yeminimi çiğner ve herhangi bir biçimde örgütüme veya sırlarına ihanet edersem, vatanıma ve ülküdaşlarıma ihanet etmiş olacağım ve ölüm cezasını hak edeceğim.”
Kıbrıs’ta görev yapan Yunanlı askerlerin önerisi üzerine 1962 yılında AKRİTAS örgütünün yemini değiştirildi. Yeni AKRİTAS yemini şöyledir: 
“Tek ve bölünmez Helen yurduna inancımı koruyacağıma, Örgütümün tüzüğüne uyacağıma, Üstlerime bağlı kalacağıma, Hiç bir zaman bırakmayacağım mavi-beyaz bayrağımı inançla koruyacağıma, Kanımın son damlasına kadar mücadele edeceğime ve Anavatan Yunanistan’la Enosis için durmadan çalışacağıma, Faydalı bir fert ve kurallara saygılı bir ülkücü olarak yaşayacağıma yemin ederim.”
1971 yılının Ağustos ayında Yorgos Grivas gözaltında bulunduğu Atina’daki evinden kaçarak Makarios’u devirmek veya öldürmek amacıyla Kıbrıs’a geldi. Eylül ayı başlarında Limasol’a yerleşti ve EOKA B adlı örgütü kurdu. Eller yeniden İncil’e ve silah uzandı ve Enosis için yeniden yemin edildi. EOKA B’nin yemini şöyledir:

“1.Fedakârlık, inat ve sabırla Örgütün amacı olan ENOSİS’in gerçekleşmesi için çalışacağıma,
2.Örgüt liderinin bütün emirlerini itirazsız yerine getireceğime,
3.Örgüt Liderinin emri ve sadece onun emri olmadıkça mücadeleyi terk etmeyeceğime
4.Örgüt hakkında bildiğim her şeyi gizli tutacağıma,
5.Örgütün bana verdiği silahların hakkını vereceğime, silahlarımı bırakmayacağıma ve düşmanlarıma teslim etmeyeceğime yemin ederim.
6.Eğer yeminimi çiğnersem, bana verilecek ölüm dâhil, her türlü ceza hakkımdır.”

Kıbrıs Cumhuriyeti’nin 1960 Anayasasıyla belirlenen ve “Yemin” değil ama “Söz Vermek” olarak adlandırılan Milletvekilliği “Beyanı” şöyledir:
"Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasasına ve buna uygun olarak yapılmış kanunlara, bağımsızlığının ve toprak bütünlüğünün korunmasına, iman ve riayet edeceğime söz veririm."

KKTC Milletvekili Yemini
"Devletin varlığını ve bağımsızlığını, yurdun ve halkın bölünmez bütünlüğünü, halkın kayıtsız şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti ve Atatürk ilkelerine bağlı kalacağıma; halkımın refah ve mutluluğu için çalışacağıma; her yurttaşın insan haklarından ve temel hak ve özgürlüklerden yararlanması ülküsünden ve Anayasaya bağlılıktan ayrılmayacağıma; namusum ve şerefim üzerine and içerim.”

Doğuş Derya’nın Yemini
“Kıbrıs ülkesinde yaşayan her bireyin, dili, dini, ırkı, doğum yeri, sınıfı,  yaşı, fiziksel durumu, cinsiyeti veya cinsel yönelimi dolayısıyla ayrımcılığa maruz kalmaması için çalışacağıma, emeğin sömürülmediği adil ve eşit bir düzen yaratmak için uğraşacağıma, çatışma ve şiddet kültürünün yerine barış ve uzlaşı değerlerinin yerleşmesi için çaba göstereceğime, demokrasi, sosyal hukuk devleti ilkeleri ve insan hak ve özgürlüklerine bağlı kalacağıma; federal bir Kıbrıs kurma ülküsünden vazgeçmeyeceğime insanlık onurum üzerine and içerim.”