bell hooks’un feminizmin kadınların değil aslında hepimizin yararına olan olduğuna inanmamızı sağlayan bir çalışması ‘Feminizm Herkes İçindir’. Feminizmin belli bir terminoloji ekseninde kısıtlı kalmasından ve dar bir çevreye hitap etmesinden rahatsız olan yazar yalın bir dille feminist gailesini aktarıyor okuyana.

Bilinç yükseltme gruplarından kız kardeşliğe, beden politikalarından güzellik algısına dek feminizmin odaklandığı pek çok konuyu ele alan çalışmada cinsiyetçilik ve ırkçılık arasındaki ilişkine, kapitalizmin yarattığı eşitsizliklerin kadınlar üzerindeki etkisine de ayrıca yer veriliyor.

* * *

Cinsellik, aşk, evlilik gibi ilişkilere de feminist bir bakış geliştirmenize yarayacak bu ince kitabın ebadıyla sunduğu dünya görüşünün genişliği ve derinliği arasında fark okuyana hissedilir bir biçimde geçiyor.

Feminizmi birçok orta sınıf kadının yükselmek için kariyerist manada bir basamak gibi görmesinden rahatsız olan yazar, birçok kadının tarihte kendisinden yoksul kız kardeşlerine aslında ihanet ettiği, onların görünürlüğü için çaba sarf etmediği yönünde önemli eleştirilerde bulunuluyor. Dahası üst sınıfa mensup beyaz kadınların siyah ve yoksul kadınların sömürüsüne erkeklerle beraber ortaklık ettikleri yönünde dişe dokunur tenkitlerde bulunuyor kendisi de siyah olan feminist yazar.

Avrupa ve Amerika’da cinsiyet üzerinden ayrımcılığı önleme maksadıyla geliştirilen pozitif ayrımcılık uygulamalarını olumlamakla birlikte bu uygulamaların da yine sadece orta ve üst sınıf kadınlara yarar sağladığına ve yoksul kadınların mağduriyetlerini gidermek konusunda yetersiz ve işlevsiz kaldığına haklı biçimde işaret ediliyor.

* * *

Feminist ebeveynlik konusunda da özellikle çocuğu bulunan okuyucuya ufuk açacak, rehber olacak nitelikte bilgiler sunuluyor. Aile içi şiddet konusunda da oldukça ilginç bulgularda bulunan çalışmada kadınların da aile içerisinde şiddet uygulayabilen olacağına dikkat çekiliyor. Feminist Hareket’in bu gerçeği yadsımasının, göz ardı etmesinin ve bu konuda sükûnet etmesini samimi bulmayan yazar evi içi şiddete karşı verilen mücadelenin bu eşik atlanmadığı sürece bir parça eksik kalacağıyla ilgili ikazda bulunuyor.

* * *

Öte yandan feminist hareketin başarılı olabilmesi için mücadeleye erkeklerin de dâhil edilmesinin hayati bir öneme sahip olduğunu vurgulayan yazar, kadınlarla ilgili erkeklerin konuşmaması gerektiğini savunan ana akım feminizmden farklı olarak, erkeklerin de pekâlâ feminist yoldaş olabileceklerine kitabın bir bölümünde özel olarak yer veriliyor.

Yazarın çehresini özenle betimlediği ataerkil kapitalist sistemin üretmiş olduğu eşitsizliklerin nasıl olup da ortadan kalkacağına dair bütünlüklü bir plan ortaya koymayışı, kitabın sonuna gelen okuyucuya bir yol haritası sunmayışı bir eksiklik gibi kalsa da kitap boyunca dikkatli bir okuyucunun edineceği birçok ipucu mevcut. Feminizmin erkek düşmanlığı olmadığını, eşit bir dünya tahayyülü kurduğunu ve feminizm denilen olgunun tek olmadığı, bu alanda ileri sürülen farklı görüşler olduğunu kavramak için okunması gereken bir kitap Herkes İçin Feminizm. Adı gibi herkese hitap eden ve herkesin feminist olabileceği umudunu okuyucunun kalbine koyan bir kitap.

• bell hooks. Feminizm Herkes İçindir: Tutkulu Politika. Çev. Aysel Yıldırım, Ece Aydın, Berna Kurt, Şirin Özgün. İstanbul: bgst, 2012.