Dev-İş ve PEO/İNEK'in projesinin beşinci ayağı kapsamında Tüm Kıbrıs Sendikal Forumu(All Cyprus Trade Unions Forum)'nun, KTAMS, PASYDY, DEVİŞ, PEO, TÜRKSEN ve SEK'in ve  KTÖS, POED, KTOEÖS, OLTEK, DAÜSEN ve OELMEK'in organize ettiği “Kamusal Eğitim ve Sağlık Konferansı”  gerçekleşti. 26 Haziran Cuma günü OELMEK Quarters'de gerçekleşen konferansta, açılışı OELMEK’ten Sotiris Papamoiseos, sunumu ise ETUCE Eğitim Politikası Koordinatörü Agnes Roman ve ETUCE Genel Sekreteri Martin Romer yaptı.

Eğitime erişim bölümünde KTÖS Başkanı Semen Saygun ve OLTEK konferansa başkanlık ederken, konuşmacı olarak KTOEÖS’ndan Ahmet Billuroğlu ve POED’ Constantinos Constantinou katkı koydu.
Konferansın ikinci bölümünde sağlığa erişim tartışıldı. Koordinatörlüğünü Dev-İş'ten Hasan Yıkıcı ve PEO'dan Soterula Charalambus oturumda, WHO'dan  İan Pett, KTAMS'dan Ülfet Kral ve Sağlık Sigortası Uzmanı Thomas Antoniou sunum gerçekleştirdi.

1.Oturum: Eğitim Hakına Erişim
İlk oturum olan 'Eğitime Erişim' koordinatörlüğünü OLTek'den Michael Charlistos ve KTÖS'den Semen Saygun yaparken, Eğitimin Erişiminin Geliştirilmesi ETUCE eğitim politikası koordinatörlüğüne de Agnes Roman yaptı. ETUCE' nin faaliyetleri hakkında geniş bilgi veren Roman, Avrupa'da gençler arasındaki işsizliğin arttığını belirtti. Avrupa’da 25 milyon işsiz belirten Roman,  7 milyonunun 25 yaş altında olduğunu söyledi.  En çok işsizliğin Akdeniz ülkelerinde olduğunu söyleyen Roman, bu sayının daha çok olabileceğini söyledi. İyi bir mesleki eğitimi olan ülkelerde işsizlik oranının daha düşük olduğunu söyleyen Roman, bunun nitelikli eğitimle doğru orantılı olduğunu belirtti. 

Roman, Avrupa’da okul öncesi eğitime olan erişimde ve öğretmen maaşlarında eşitsizlik olduğunu söyledi. Öğretmenlerin % 80'nin kadın olduğunu ve maaşlarının da düşük olduğunu belirtti. AB yasalarına göre okul öncesi eğitime erişimin %95 ve ücretsiz olmasını önemli olduğunu ama ücretli eğitimin yaygınlaştığını söyledi.  Roman, Çıraklık eğitimi ile ilgili bilgi verirken, mesleki eğitime yönlendirmenin bazı ülkelerde olumsuz sonuçlar verdiğini de ifade etti. Roman, yüksek öğrenimde öğretmenin niteliğini artırmak için hizmet içi eğitimlerin adil, eşit ve ücretsiz bir şekilde devlet tarafından desteklenmesinin önemli olduğunu ifade etti.

Roman, Kıbrıs’ta ekonomik programın uygulanması ile öğretmen sayısının azaltılması, ek ödeneklerin kaldırılması ve birden fazla okulda çalıştırılmasının hedeflendiğini söyleyerek, bu gibi önerilerin olumsuz sonuçlar doğuracağını söyledi.

Romer: “Yoksulluk oranı %27,8”
Açılış sunumunun ikinci konuşmasını ise ETUCE direktörü Martin Romer yaptı. Romer, birleşik bir Kıbrıs için umutların gerçeğe dönüşebileceğini ifade etti. Romer, Kıbrıs’ın gelecek perspektifine bakarken, Kıbrıs'ta geçmişte yaşanan olayların zor bir süreç olduğunu, bununla beraber doğal kaynakların ve stratejik konumunun güçlü bir ekonomi yaratabileceğini söyledi.

Eğitime ayrılan bütçenin AB ortalamasının üstünde olduğunu ifade eden Romer, önümüzdeki yıllarda bunun biraz düşeceğini ama bu düşüşün büyük oranlar olmayacağını söyledi. Romer, Kıbrısta işsizlik oranının 2014'de %16,2, genç nüfus arasında ise %35,5'e ulaştığını söyledi. Ayrıca Romer, yoksulluk oranının %27,8 olduğunu ve bunun çok yüksek olduğunu söyledi.

Avrupa Birliği’nin istihdam hedefinin % 75 olduğunu söyleyen Romer, Avrupa Birliği ortalamasında bu hedefe  %68,9 ‘la yakın olduklarını, Kıbrıs’ın ise %67,6 ile hedefe yakın nolduğunu söyledi.

AB'nin gelecekteki yatırımlarından bahseden Romer, bununla beraber eğitime yatırımların adanın her iki tarafından doğru orantılı olması gerektiğini söyledi.  Romer, bunun dengeli bir gelişmeyi tetikleyeceğini belirtti. Eğitime yatırımı muhafaza edip, geliştirmek ana hedefin olması gerektiğini söyleyen Romer, birleşik bir Kıbrıs'ta eğitimin nasıl olacağını da tartışmamız gerektiğini söyledi.

Constantinou: “Kıbrıs’ta eğitim bütünsel olarak düşünülmeli!”
POED'den Contantinos Constantinou eğitime herkesin din, dil, ırk, cinsiyet fark etmeksizin erişmesi gerektiğini söyledi. Yabancı öğrenci sayısının % 16’ya ulaştığını belirten Constantinou, çok kültürlülükle ilgili adımlar atıldığını da belirtti. Eğitim ile ilgili reform sürecinde öğretmenin gelişimi ve eğitimin niteliği ile ilgili değişimler yaşandığını söyleyen Constantinou,  kemer sıkma politikası ile birlikte bazı gerilemelerin yaşandığını ve reformun yavaşladığını ifade etti.

Bir özeleştiri olarak iki toplumun eğitim sisteminin ayrı olmasının toplumların birbirini tanımasına yardımcı olmadığını ve birleşik bir Kıbrıs’ta eğitimin bütünsel olarak düşünülmesinin önemli olduğunu söyledi.

Billuroğlu: “Ders kitapları iki toplumlu yazılmalı!”
KTOEÖS'den Ahmet Billuroğlu Kıbrısta’ki eğitimin politik tarihsel süreci ile ilgili bilgi verirken, iki toplumun eğitim üzerinden ayrıştırıldığını belirtti. Eğitimin toplumları birbirine yakınlaştırmadığını, hoşgörü ve barış kültürü aşılamadığını aksine milliyetçi ırkçı söylemlerle ötekileştirdiğini söyleyen Billuroğlu, 2004 yılında kuzeyde özellikle tarih kitapları ile ilgili olumlu adımlar atıldığını fakat devlet mekanizmasının politik nedenlerle devamını getirmediğini söyledi. Özel okulların ve kamusal okullara bütçe ayrılmamasının eşitsizlik yarattığını, göç yasası ile kamusal alandaki öğretmenlerin yoksulluğa terk edildiğini, özel sektörde ise eğitim emekçilerinin emeklerinin sömürüldüğü tespitini paylaştı. Çözüm önerileri de sunan Billuroğlu, eğitimin bütünsel olarak ele alınması gerektiğini, eğitim programların, ders kitaplarının iki toplumlu olarak birlikte yazılması gerektiğini belirtti, Billuroğlu ortak okulların oluşması gerektiğini, Yunanistan ve Türkiye'nin boyunduruğundan eğitimin kurtarılması gerektiğini söyledi. 

II. Oturum: Sağlık Hakkına Erişim
Konferansın ikinci bölümünde sağlığa erişim tartışıldı. Koordinatörlüğünü Dev-İş'ten Hasan Yıkıcı ve PEO'dan Soterula Charalambus oturumda, WHO’dan İan Pett, KTAMS'dan Ülfet Kral ve Sağlık Sigortası Uzmanı Thomas Antoniou sunum gerçekleştirdi.

Dünya Sağlık Örgütü’nün kıdemli strateji danışmanı Ian Pett, sağlık ve mutluluğun iki önemli değer olduğunu kaydederek, sağlıklı olmanın yanında artık mutlu olmanın da temel bir olgu olduğunu ifade etti. Orta gelirli ülkelerde ve Asya ile Afrika’da daha sağlıkla ilgili ciddi sıkıntılar yaşandığına dikkat çeken Pett, “Hiçbir ülke yaşanan sorunları tek başına çözmez. Artık dünya böyle bir duruma geldi” diyerek buna örnek olarak da Lefkoşa’nın kanalizasyon sorununun iki kesim tarafından çözüldüğünü gösterdi.
Herkes için sağlık sloganıyla yola çıktıklarını kaydeden Pett, Avrupa’nın 2020 yılına kadar bir hedefi olduğunu ve herkese eşit, yüksek kalitede ve sürdürülebilir sağlık hizmeti vermek istendiğini ifade etti.
Ian Pett, dünyada ve Avrupa’da mevcut kaynaklarla sağlık hizmeti vermenin zorlaştığını ve özel sektöre bir kayma olduğunu da belirtti.

Kral: “Kamusal sağlık özele teşvik edilmektedir”
KTAMS’tan uzman hemşire Ülfet Kral Kıbrıs’ın kuzeyinde sağlığın tarihsel gelişimini anlattığı sunumunda, “Ülkemizde uygulanan neoliberal politikalar sonucu kamusal alanalar sermaye kesimine pazarlanmaktadır. Kamusal alanlarımızdan olan sağlığa gerekli kaynak ve altyapı yapılmadığından bu alanlar özele teşvik edilmektedir” dedi.

Thomas Antoniou: “Kıbrıs Cumhuriyeti AB içinde sağlığa en az harcamayı yapıyor”
Sağlık Sigortası Uzmanı Thomas Antoniou ise yaptığı sunumda Kıbrıs’ın güneyindeki sağlık sisteminin sıkıntılarını ifade etti. Kıbrıs’ın sağlığa diğer AB ülkelerine göre en az harcamayı yaptığını kaydeden Antoniou, ekonomik krizin hem kamuda hem de özel sektörde ciddi sıkıntılar yarattığının altını çizdi.

Kıbrıs Cumhuriyeti’nin tüm vatandaşlara sağlık hizmetlerine eşit erişim sağlayan Evrensel ve Kapsamlı bir Ulusal Sağlık Sistemi olmayan tek AB ülkesi olduğunu da kaydeden Antoniou, artık sağlık sisteminin sınırlara ulaştığını vurguladı.