Gözaltındaki kayıplar... Pek çoğu 1990'lı yıllarda en son bir polis ya da jandarma karakoluna götürüldüğü bilinen ya da "beyaz Renault'a telsizli kişilerce bindirilirken" görülen ve bir daha haber alınamayan kişiler... Bazılarının akıbeti; varlığı inkar da edilse, faaliyetleri bilinen JİTEM'de çalışmış itirafçıların ifadelerinden öğrenildiği kadarıyla kimsesizler mezarlığına gömülmek ya da ıssız bir yere terk edilmek ile son bulan yüzlerce kişi.

Saldırıların hedefi oldular, travmalarına travmalar eklendi

İşte, gözaltında kaybedilen ve kimilerine göre sayısı 17 bini bulan, kimilerine göre de birkaç bini aşmayan bu kişilerin yakınları 1995'in 27 Mayıs'ından bugüne kadar her Cumartesi saat 12.00'da Galatasaray Meydanı'nda bir araya gelip, oturdular ve yakınlarının, eşlerinin, oğullarının, kardeşlerinin akıbetini bıkmadan usanmadan sordular. 15 Ağustos 1998'den Cumartesi Anneleri, devlete bir soru yönelttikleri için polisin acımasız saldırılarına hedef oldu. Her hafta polis şiddetine maruz kaldılar. Her cumartesi dayak yediler, gözaltına alındılar, travmalarına travmalar eklendi. Toplumda ve medyada hedef gösterildiler, "onlar teröristlerin yakınlarıydı, hatta onlar da teröristti"... Cumartesi Anneleri 200. haftada ara vermek zorunda kaldılar. 31 Ocak 2009'da tekrar oturdular. Geride kalan 19 yıl boyunca Cumartesi Anneleri'nin yanında duranlar, onlara destek veren, dayanışma gösterenler de vardı.

Adalet arayışları dünyada duyuldu ama...

Süreç içinde siyasi iklim değişti; Ergenekon ve benzeri davalarda akıbetini sordukları yakınlarının isimleri geçti; 12 Eylül'de kaybedilen Cemil Kırbayır için TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu bir araştırma yürüttü... Dünyaca ünlü İrlandalı rock müzik grubu U2 albümlerinden birinin kapağında bu kayıplardan biri olan Fehmi Tosun'u andı ve ona adadı. Grubun solisti Bono da İstanbul'a geldiğinde Cumartesi Anneleri'nden Tosun'un eşi Hanım Tosun ile görüştü. O sırada hala Başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan da Cumartesi Anneleri ile görüştü ve onları dinledi.

Başında yas tutacakları bir mezar yok

Ama... Bütün gelişmelere ve aradan geçen onca zamana ve devam eden yargılamalara rağmen Cumartesi Anneleri, yakınlarının akıbetini sormaya devam ediyor. Pek çok kayıp olayı dava dosyalarına yansımış, ne şekilde ve kimler tarafından öldürüldüklerine ilişkin tanıklar bulunsa da Cumartesi Anneleri'nin hala başlarında yas tutacağı bir mezarları yok.

500. haftada bir araya geldiler

Cumartesi Anneleri bu hafta da, yani 500. haftada da yakınlarının akıbetini sormak için Galatasaray Meydanı'ndaydı. Gözaltında kaybedilenlerin ya da doğrudan ifadesiyle öldürülenlerin yakınları, 500'ncü kez "Kayıplarımızı bulun", "Sorumluları yargılayın" dediler. Ellerinde kaybedilen yakınlarının fotoğraflarıyla yeniden sessizce oturdular ve açıklamalarını yaptılar.

Fehmi Tosun için toplandılar

Cumartesi Anneleri 500. haftada 19 Ekim 1995'te Avcılar'daki evinin önünden silahlı, telsizli sivil polislerce 34 UD 597 plakalı beyaz Renault marka araca zorla bindirilerek götürülen ve bir daha da haber alınamayan Fehmi Tosun için toplandılar. Önce Gözaltında Kayıplar Komisyonu'nun açıklaması okundu, şu ifadelere yer verildi: "Bizler, devletin güvenlik güçlerince gözaltına alınarak kaybedilenlerin aileleri ve insan hakları savunucuları olarak 27 Mayıs 1995'ten beri her Cumartesi saat 12.00'da Galatasaray 'da gözaltına kaybetme gerçeğini gündemde tutmak için ülkenin en uzun erimli sivil itaatsizlik eylemini gerçekleştiriyoruz. Bu hafta kaybedilişinin 19. Yılında çocukları Galatasaray'da büyüyen torunları Galatasaray'a doğan Fehmi Tosun'u unutmadık demek için buluştuk. Fehmi Tosun hala kayıp. Yıllardır Galatasaray'dan kimliklerini açıkladığımız Fehmi Tosun'un failleri ve sorumluları hala korunmaya devam ediliyor. "

"İyi, doğru ve güzel olanı yapmak için..."

Daha sonra kayıp yakınlarından Mikail Kırbayır konuştu ve "Oturma amacımız dünyaca belli. Ellerdeki fotoğraflar bulunan kimisinin eşi kimisinin anası Kimisinin babası kimisinin kardeşi kimisinin torunu ve bunlar bu coğrafya da iyiyi doğruyu güzel olanı yapmak için mücadele ederken 12 Eylül darbesi sonucu yaşamlarına son verilenlerdir" dedi.

"Bu devlet 20 yıldır hiçbir adım atmadı"

Kayıp Fehmi Tosun'un eşi Hanım Tosun da Kürtçe başladığı konuşmasına Türkçe olarak devam etti. Tosun "Evet yine Galatasaray'dayız. 500 hafta nasıl geçti. Bazıları soruyor, rüya gibi. Yani 20 yıl önce biz otururken, çocuk olan ve bizim çocuklarımız şu an, 20 yaşın üzerinde. Maalesef bu devlet 20 yıldır hiçbir adım atmadı" diye konuştu.

Plaza de Mayo Annelerinden mesaj

500. haftada binlerce kişi Cumartesi Annelerine destek vermek için Galatasaray meydanındaydı. Aralarında siyasi parti temsilcileri, sanatçılar da vardı. Türkiye'nin çeşitli illerinin yanı sıra Kanada, İngiltere, İsveç gibi ülkelerde de Cumartesi Anneleri'ne oturarak destek eylemi yapıldı. Cumartesi Annelerine Arjantin'deki Plaza de Mayo Annelerinden de destek mesajı geldi, "Adalet adaletsizliğin saltanatını elinden alacak" denildi.

Binlerce kişi destek verdi

Cumartesi Annelerine destek vermek amacıyla CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu bir kırmızı karanfil gönderdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Ercan Karakaş, Kılıçdaroğlu'nun kırmızı karanfilini kayıp annelerine sundu. Ayrıca, "Benim Annem Cumartesi" kampanyası çerçevesinde CHP'li gençler Ankara'da Adalet Bakanlığı'na yürüdü ve burada polislerin engelleme gayretlerine rağmen Bakanlık Binası önünde oturma eylemi yaptı. CHP Gençlik Kolları Genel Başkanı İrfan İnanç Yıldız, "Onların acısını yüreklerimizde hissediyoruz. Faili meçhullerin hesabı sorulsun, kayıp bir tek kişi kalmasın" dedi.

(CNNTÜRK)