Erdinç Gündüz

Dünya bir ‘Noel’ daha kutlamaya hazırlanıyor. 

“Noel” dendiği zaman tüyleri diken diken olanlar var. Dini inancı fazla olan Müslümanlara  göre Müslümanların Noel’i kutlaması ve Noel Baba’yı kabul etmesi İslam’a ters. Ama öte yanda bazı Müslümanlar ise,  ne olduğuna aldırmaksızın ‘Noel’i  ve Noel Baba’yı da bir kutlama, bir eğlence vesilesi olarak görmekte.  

Geçtiğimiz günlerde  Amerika Birleşik Devletleri’nde bir ilkokulda ‘Noel Baba Ziyareti Programı’ yapılmış. Programa göre Noel Baba okulu ziyaret edecek, öğrencilere hediyeler dağıtacakmış. Sanırım Müslüman velilerden biri okul müdürlüğüne şikayette bulunarak, böyle bir etkinliğin  Amerikan Anayasası’ndaki laiklik ilkesine ters olduğunu bu nedenle etkinliğin iptalini istemiş.  Okul müdürlüğü itirazı incelemiş, haklı görmüş ve Noel Baba’nın okul ziyareti programını iptal etmiş.  Benzeri bir itirazın Fransa’da da olduğu haberi de çıkmıştı bir süre önce.

Bunlar olurken bazı Müslüman ülkelerde –Türkiye de dahil-  Noel’de ‘Jingle Bells’ şarkısını çalanlar, evlerine, dükkanlarına, iş yerlerine süslü çam ağacı koyanlar, kapılarına Noel çelenkleri asanlar, hatta ve hatta Noel Baba kıyafetleri giyenler ve giydirenler çok.

Noel nedir ? Noel Baba kimdir, nedir ? Jingle Bells şarkısı nedir ?

Peşinen belirtilmesi gerekir ki, Noel aslında Hristiyan aleminin önemli en önemli dini günlerinden biridir. Müslümanlarla, İslam dünyasıyla  bir ilgisi yoktur. Buna rağmen bazı Müslümanlar da bir şekilde kutluyorlar Noel’i. Neyin ne olduğunu, nereden geldiğini v.s. hiç bilmeden. Veya umursamadan.

NOEL NEDİR ?

Noel veya diğer adıyla Christmas, İsa’nın doğum yıldönümü olarak kabul ediliyor. Tuhaf  ama, bazılarına göre bu tarih 25 Aralık, bazılarına göre 6 Ocak’tır. Bu iki tarih arasında değişik tarihler verenler de yok değil. Ama sonuçta, çoğunluk tarafından kabul edilen tarih 25 Aralık’tır.

Bu önemli tarihle bağlantılı olarak “Noel” sözcüğünü ilk kez Fransızlar kullanmış.  Fransıca’da ‘Nowell’ sözcüğü ‘Haber’ demektir.

Fransızlardan sonra Noel sözcüğünü Almanlar kullanmaya başlamış... Almanca’da  ‘Noel’, ‘Kutsal Gece” demektir.

İngilizler Noel yerine bu özel güne Christmas demeyi tercih ediyor. Eski İngilizce’de “Christes Maesse”, yeni İngilizce’de “Christ’s Mass”, İsa’nın Ayini anlamına geliyor.

Hristiyan aleminde Noel için, “Doğuş Bayramı” ; “Kutsal Doğuş” veya “Milat Yortusu” isimleri de kullanılır.

NOEL AĞACI NEDİR ?

‘Süslenmiş Ağaç’ geleneği Pagan’lardan kalma bir gelenektir. Paganlarda ağaçlar, ‘Tanrı’  kabul ediliyormuş. Bu nedenle de avcılar avladıkları hayvanları bir şükran göstergesi olarak ağaçlara asıyorlarmış. Paganlar’dan kalma bu gelenek daha sonraları  Noel’de ilk kez, ağaç-süsleme olarak 1600’lü yılların hemen başlarında Almanya’da ortaya çıkmış. Bu dönemde Almanya’da, sadece çam ağacı değil yapraklarını dökmeyen diğer ağaçlar da aynı amaçla kullanılmaktaymış.  “Cennet Ağacı” olarak da isimlendirilen ‘Noel Ağacı’ alışkanlığı 19’uncu  yüzyılda Almanya’dan sonra Fransa’ya, oradan da yavaş yavaş diğer ülkelere yayılmış.

NOEL BABA KİMDİR ?

Noel  Baba’nın da ilginç bir hikayesi var.

Noel Baba –yahut Hristiyanların deyimiyle Saint Claus (veya Santa Claus), veya Saint Nicholas,  bir rahipmiş. Yaşadığı bölgede efsanevi bir din adamıymış. Efsanevi olmasının nedeni ise, çocuklara olan özel düşkünlüğü ve sevgisiymiş. Onlara hep yardım eder , karınlarını doyurur, sevinmeleri için hediyeler dağıtırmış.  

Bir iddiaya göre St.Claus –Noel Baba- Türkiye’de, Antalya’da Demre (Myra) bölgesinde 4. yüzyılda yaşamış. Başka iddialara göre ise yaşadığı bölge Kuzey Avrupa. Ren geyikleri ve bu geyiklerin çektikleri kızakla temsil edildiğine göre ikinci iddianın akla daha yakın olduğunu söyleyenler de var.

Kırmızı elbiseli, beyaz sakallı bu sevimli adamı temsilen, kırmızı giysili, çocuklara  hediye dağıtan adamların ortaya çıkışı ilk kez Kuzey Avrupa ülkelerinde olmuş. Daha sonraları bu, bir başka Noel geleneği olarak tüm dünyaya yayılmış.

JİNGLE BELLS ŞARKISI

Noel’lerin ve hatta yılbaşı kutlamalarının değişmez bir de şarkısı var. Şu ünlü Jingle Bells şarkısı...

Dünyada belki de en çok değişik versiyonu bulunan, yüzlercesine her yıl yenileri eklenen bu ünlü şarkı bir beste.  Sahibi de Rahip James Lord Pierpont.

Şarkı, Amerikalı bir rahip ve kilise müzik direktörü olan James Lord Pierpont tarafından 1850 yılında yazılmış. Ama işin en ilginç tarafı, bir Noel şarkısı olarak değil, o zamanlar dağlık bölgelerdeki gençler arasında son derece yaygın olan kızaklı at yarışları için yazılmış olması. Şarkı sonradan, belki kızaklı Noel  Baba ile benzeştirilmiş olmalı ki, Noel’lerde de sıkça söylenmeye başlamış. Zaman içinde de Jingle Bells, Hristiyan dünyasının resmi Noel şarkısı haline gelmiş.

Jingle Bells bugün, Hristiyan olsun Müslüman olsun,  tüm dünya ülkelerinde yoğunlukla bir yılbaşı şarkısı olarak kullanılmakta. Aslına bakarsanız sözlerinde de din veya Hristiyanlığı çağrıştıran birşey yok.

Dashing through the snow (Karlar arasında koşarken)

In a one horse open sleigh (Üstü açık tek atlı kızakta)

O’er the fields we go (Üzerinden geçtiğimiz tarlalarda)

Laughing all the way (Bütün yol gülerek)

Bells on the bob tails ring (Ziller kısa kuyruğunda)

Making spirits bright (Ruhları ışıldatıyor)

What fun it is to laugh and sing (Şarkı söylemek ve gülmek ne güzel)

A sleighing song tonight (Kayan bir şarkı bu gece)

Jingle bells, jingle bells (Zilleri şıngırdat, zilleri şıngırdat)

Jingle all the way (Şıngırdat yol boyunca)

Oh what a fun it is to ride (Sürmek ne kadar eğlenceli)

In one horse open sleigh (Tek atlı üstü açık kızak)

Jingle bells jingle bells (Zilleri şıngırdat, zilleri şıngırdat)

Jingle all the way (Şıngırdat yol boyunca)

v.s. v.s..