Euro Bölgesi'nde süregelen borç krizi etkilerini genişleterek sürdürürken, piyasalara Güney Kıbrıs’ta banka mevduatlarından alınması öngörülen vergi konusu damga vurmuştu. Güney Kıbrıs Parlamentosu'nun mevduatlardan alınması planlanan vergiyi reddetmesinin ardından piyasalar şimdi de ülkenin içinde bulunduğu ekonomik belirsizlik ve bunun bölge ülkelerine olası etkilerine odaklanmış durumda.

Bankacılık sektörünün Yunanistan'a yaptığı yüklü yatırımlar nedeniyle sıkıntılı günler yaşayan ve Yunan devlet tahvillerinden uğradığı zararın altından kalkamayan Güney Kıbrıs’ta hükümet, mali yardım için geçen yıl Avrupa Finansal İstikrar Fonu'na (EFSF) resmen başvurmuştu.Böylece AB'ye 2004, Euro Bölgesi'ne ise 2008 yılında üye olan Güney Kıbrıs’ın Yunanistan, İrlanda, Portekiz ve İspanya'nın ardından AB'den finansal yardım talebinde bulunan beşinci ülke olarak kayıtlara geçti.

Ülkenin bankacılık sektörü dışında diğer önemli problemi de yüksek borç oranı. Güney Kıbrıs’ın kamu borç oranının kurtarma paketlerine rağmen yükselme seyrini sürdürdüğü görülüyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, Güney Kıbrıs’ın kamu borcunun Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya (GSYH) oranı, 2012 yılında yüzde 87 iken bu rakamın 2013'te yüzde 93'e, 2015'te ise yüzde 101'e ulaşacağı tahmin ediliyor.

Euro Bölgesi'nin tamamında da durum Güney Kıbrıs’tan farklı değil, bölge ülkelerinin 2010 yılında kamu borçlarının GSYH'ye oranı ortalama yüzde 85 seviyesindeyken, bu rakam 2012 sonu itibariyle yüzde 93'e çıktı. Söz konusu rakamın 2013'te de yaklaşık yüzde 95'e ulaşması bekleniyor.

GÜNEY KIBRIS, TEKRAR EKONOMİK VE SİYASİ BELİRSİZLİK EŞİĞİNDE

Ekonomisinin büyüklüğü 17,3 milyar dolar olan Güney Kıbrıs ile Avrupa Birliği arasında varılan uzlaşmada, 17 milyar Euro’luk kurtarma paketinin 8-10 milyar Euro’sunu bankalara sermaye takviyesinde, kalanını da borç ödemelerinde kullanmayı öngörüyordu ancak kurtarma paketi karşılığında AB ülkelerinin banka mevduatlarından yüzde 10 vergi alınması şartı ile karşı karşıya kalındı.

Euro Bölgesi maliye bakanları, iflastan kurtulmak Güney Kıbrıs’a 10 milyar Euro’luk destek verme kararı aldı ancak açığın kapatılması için mevduat vergilerinin artırılmasını istedi.

AB'nin isteğine göre, 100 bin Euro’nun altında mevduatı olanlara yüzde 6,75 ve bu limitin üzerinde mevduatı bulunanlara yüzde 9,9 kesintinin uygulanması ve bu şekilde toplanacak olan 5,8 milyar Euro’yla Güney Kıbrıs’ın aşırı borçlanmasının önüne geçilmesi planlanıyordu.

Bu durum ülkede büyük tepkilere yol açtı. Piyasalarda ise söz konusu mevduat vergisinin yasalaşması durumunda ülke bankalarında bulunan toplam mevduatın yüzde 10'unun 1-2 gün içerisinde ülkeyi terk edebileceği konuşuluyordu.

Ancak Güney Kıbrıs parlamentosu, AB'nin ''kurtarma paketi'ni kabul etmeyerek, beklentileri boşa çıkardı. Ülkeyi şimdi ekonomik ve belki de siyasi belirsizlikler bekliyor.

KRİZDEKİ ÜLKELER TEDİRGİN

AB, Güney Kıbrıs’ta uygulanmayı planladığı Mevduat Vergisi'nin, AB Mevduat Garanti Yasası'nı ihlal etmediğini savunsa da bu durum Avrupa piyasalarını tedirgin etmeye başladı. Piyasaları tedirginliğe iten esas unsur ise söz konusu yaptırımların krizdeki diğer ülkelere de uygulanabileceği söylentileri olmuştu. Yaptırımların domino etkisi oluşturabileceği endişesi birçok Avrupa borsasında sert düşüşlere yol açmıştı.

Küresel krizin odağındaki Portekiz, Yunanistan, İrlanda ile büyük ekonomileriyle dikkati çeken İtalya ve İspanya'da mevduat vergisi tehlikesini ''ensesinde hisseden'' ülkeler olarak karşımıza çıkmıştı.

RUSYA'NIN TEHLİKEDEKİ PARALARI

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, yaptığı açıklamada, Euro Bölgesi maliye bakanlarının Güney Kıbrıs için hazırladığı kurtarma paketini ''haksız ve tehlikeli'' olarak nitelemesinin ardından, piyasalar Rusya'nın bu konuda atacağı adımları merak ediyordu.

AB ise Güney Kıbrıs’ın anlaşmasını Rusya ile 20-21 Mart 2013 tarihlerinde müzakere edeceklerini açıklamıştı, şimdi piyasalarda antlaşmanın kabul edilmemesine rağmen Kıbrıslı Rum bankalarında bulunan mevduatların ülkeyi terk edip etmeyeceğini tartışılıyor.

Düşük vergi oranları nedeniyle yıllardır yatırımlarını Güney Kıbrıs’taki bankalarda değerlendirmeyi tercih eden Rus şirketlerinin, ülke bankalarında 20-30 milyar dolar arasında mevduatı bulunduğu tahmin ediliyor.

Kaynaklara göre, sadece geçen yıl Rus bankalarının, Kıbrıs bankalarına yaklaşık 12 milyar dolar yatırdığı belirtiliyor.

(AA)