Ayşe GÜLER

Tarım Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanlığı tarafından hazırlanan Tarımsal Reform Paketi’ndeki çalışmalarda sona gelindi.

Çiftçiler Birliği’nin reddettiği Paket ile Tarım Bakanlığı, sektörde yaşanan veya yaşanması muhtemel problemlere çözüm üretmeyi hedefliyor.

Küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık sektörünün yanı sıra, balıkçılık, aracılık, bitkisel üretim ve organik tarımına çeşitli desteklerin verilmesinin amaçlanıyor.

Bununla birlikte Reform Paketi’nin uygulamaya konulması ile haksız ödemelerin geri alınması ve destek ödemelerinden ‘haksız’ yere yararlandığı tespit edilen üretici ve işletmelerin de 5 yıl süreyle men edilmesi öngörülüyor.

YENİDÜZEN, Tarımsal Reform Paketi’ni inceledi, destek ödemelerini mercek altına aldı.

Hayvansal Üretim Destekleri…

Büyükbaş Yetiştiriciliğinin Desteklenmesi…

Tarımsal Reform Paketi’nde büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapan ve 1 Mart 2016 tarih itibarıyla Hayvan Kayıt Sistemi’ne kayıtlı ve tanımlanmış anaç sığıra sahip olan yetiştiricilere, işletme başına her durumda yılda 150.000TL’yi aşmamak koşuluyla belirlenen miktarlarda destekleme ödemesi yapılması amaçlanıyor.

Buna göre; 1-50 anaç sığıra sahip olan üreticilere hayvan başına 1200 TL, 51-100 anaç sığıra sahip üreticilere hayvan başına 1000 TL, 101-150 anaç sığır sahip üreticilere ise hayvan başına 800 TL ödenmesi hedefleniyor.
Suni tohumlama sonucu doğan tüm buzağılara, buzağı başına 100 TL suni tohumlamadan doğan buzağı desteği ödemesi yapılması da Paket’te yer aldı.

Bununla birlikte sistem soy kütüğü ve ön soy kütüğüne kayıtlı damızlık sığır yetiştiricilerine anaç sığır başına 20 TL Soy Kütüğü ve Önsoy Kütüğü Desteği ödemesi yapılacağı da belirtildi.

Küçükbaş (koyun, keçi) yetiştiriciliğinin desteklenmesi…

Öte yandan 31 Aralık 2015 ile 30 Haziran 2016 tarihi itibarıyla Hayvan Kayıt Sistemi’ne kayıtlı ve tanımlanmış bir yaşını geçmiş anaç küçükbaşa sahip yetiştiricilere ise yılda iki kez ve işletme başına her durumda yılda 70.000 TL’yi aşmamak koşuluyla destekleme ödemesi yapılması öngörülüyor.

Reform Paketi’ne göre; 1-500 anaç küçükbaşa sahip üreticilere hayvan başına 80 TL, 501-1000 anaç küçükbaşa sahip üreticilere hayvan başına 76 TL, 1001 ve daha fazla anaç küçükbaşa sahip üreticilere ise hayvan başına 72 TL ödenmesi hedefleniyor.

Ayrıca, Damızlık Kayıt Sistemi’nin kurulmasına müteakiben sistem soy kütüğü ve ön soy kütüğüne kayıtlı damızlık küçükbaş hayvan yetiştiricilerine anaç hayvan başına 10 TL ‘Soy Kütüğü ve Önsoy Kütüğü Desteği’ ödemesi yapılmasının amaçlandığı belirtildi.

----------------------------------------------------------------

SÜTEK…

Bunun yanı sıra Tarımsal Reform Paketi’nde Süt Endüstri Kurumu’na (SÜTEK) teslim edilen küçükbaş sütünün ve kalite standarlarına göre küçükbaş ve büyükbaş sütünün desteklenmesi ile ilgili maddeler de yer aldı.

Buna göre, küçükbaş çiğ süt üretiminin desteklenmesi ve hellimin coğrafi tescili için ihtiyaç duyulan sütün SÜTEK’ten toplanmasını temin etmek amacıyla, 2016 yılında üretmiş olduğu çiğ sütü SÜTEK’e teslim edilen ve SÜTEK tarafından saptanan kalite kriterleri çerçevesine uyan sütlere litre başına 0.70 TL’ye kadar süt primi ödemesi yapılacağı ifade edildi.

Ayrıca çiğ süt kalitesinin artırılması amacıyla (sütteki yağ oranı esas olmak üzere hellimin coğrafi tescilindeki gereklilikler dikkate alınarak, SÜTEK tarafından belirlenecek standartlarda olmak kaydıyla) 2016 yılında üretmiş olduğu çiğ sütü SÜTEK’e teslim eden işletmelerin inek sütü için litre başına 0,03 TL’ye kadar süt primi destekleme ödemesi alacağı belirtildi.

Ayrıca Tarımsal Reform Paketi’nde Hayvan gen kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi amacıyla yerli Kıbrıs sığırına hayvan başına 500 TL, yerli Kıbrıs koyunu ise hayvan başına üreticilere 100 TL’lik ödeme yapılması planlanıyor.

Arıcılık desteklenecek

Reform Paketi’nde küçükbaş ve büyükbaş hayvan üreticilerin dışında arıcılık sektörüne de verilecek destekler yer aldı.

Arıcılık kayıt sistemine kayıtlı olma şartı ile en az 30 arılı kovana sahip arıcılara, arılı kovan başına 20 TL destekleme ödemesi yapılacağı, destek alan ve KKTC Arıcılık Kooperatifi’ne bal satan üreticilere ise kilogram başına 1 TL destekleme ödemesi verileceği belirtildi.

Ayrıca seralarda doğal polinasyonu sağlamak amacıyla bombus arısı kullanan yetiştiricilere de koloni başına 150 TL’lik ödemenin üreticilere sağlanacağı ifade edildi.

Balıkçılık…

Bakanlık bununla birlikte balıkçılığı özendirmek, girişimciliği artırmak ve sosyal güvenlik sistemine dahil etmek amacıyla, 1975 Balıkçı Gemileri (Tescil, Satış, Devir ve İpotek) Yasası kapsamına giren küçük balıkçı gemileri sicili kayıtlı gemi sahibi mesleki balıkçılara, yıllık %50 oranını geçmeyecek bir sosyal sigorta prim desteği ödemesi yapmayı da öngörüyor.

Balon balığının balıkçılık malzemelerine verdiği zararlara karşılık ise Mayıs-Ağustos 2016 döneminde düzenlenecek sportif yarışmalar dahil avcılığı yapılan balon balıklarını Hayvancılık Dairesi’ne teslim eden izinli üreticilere her balık için 3 TL destekleme ödemesi yapılacağı da Paket’te yer alıyor. 

-----------------------------------------------------------

Bitkisel Üretimin Desteklenmesi…

Öte yandan dane üretimine yönelik tahıl alanları ile birlikte (arpa, Buğday, Yulaf, Tirtikale, çavdar,vb ) nadas alanlarına Genel Tarım Sigortası Fonu kapsamına giren dönümler ve beyanlar dikkate alınarak 2000 dönüme kadar olan alanlar için dönüm başına 32 TL destekleme ödenmesi yapılması öngörülüyor.

Bununla birlikte üretim sezonunda kaliteli kaba yem üretimine yönelik, hububat ve baklagil alanlarına ise dönüm başına 40TL destekleme ödemesinin verilmesi planlanıyor.

Ayrıca üretim sezonunda veya çok yıllık olarak üretilen sulu yem bitkisi ekimi yapan çiftçilere ise tek yıllık (mısır, lolium, karamba, sudan otu gibi) dönüm başına 60 TL, çok yıllık ise (yonca gibi) dönüm başına 75 TL ödenmesi hedefleniyor.

Konvansiyonel narenciye ekim alanlarına yönelik ise 1-15 dönüm arasına dönüm başına 200 TL, 16 dönüm ve üzerine ise dönüm başına 260 TL ödenmesi Paket’te yer aldı.

Öte yandan narenciye hariç çok yıllık meyve ağaçları ile ilgili olarak da destekleme ödemesinin yapılması öngörülüyor.

Erik, zerdali, kayısı, baği zeytin, ceviz badem, harup ve nar ağaçları için dönüm başına 120 TL, diğer tür ağaçlar için ise dönüm başına 100 TL ödeme yapılması planlanıyor.

Sebze alanlarının desteklenmesine yönelik ise dönüm başına 80 TL, üretim sezonunda üretilen patatese desteklenmesine yönelik dönüm başına 100 TL destek verilmesi amaçlanıyor.

Tarımsal Reform Paketi’nde örtü altı yetiştiriciliğinin desteklenmesi de hedefleniyor. Buna göre, iklim kontrollü sera alanlarına dönüm başına 1000 TL, modern sera alanlarına dönüm başına 500 TL, bunlar dışında kalan alanlara ise dönüm başına 400 TL verilmesi öngörülüyor.

Organik tarım ve iyi tarım desteklenecek…

Bakanlık, sertifikalı üretim desteği vermeyi de planlıyor. Buna göre, organik tarım ve iyi tarım uygulamaları sertifikasına sahip üreticilere sertifika başına 500 TL destekleme ödemesi yapılması planlanıyor.

Ayrıca, organik tarım ve iyi tarım uygulamaları yapan ve üretim sezonunda üretilerek satışı yapılan ürünler için çiftçilere öngörülen desteğe ek ayrı bir ödeme yapılması hedefleniyor.

Buna göre, ‘Organik Tarım Destekleri’ çerçevesinde yapılması planlanan destekler: “Meyve ağaçları ve narenciye için dönüm başına 150 TL, sebze, patates için dönüm başına 270 TL, tarla bitkileri için dönüm başına 16 TL, anaç sığır için adet başına 150 TL, anaç koyun, keçi için adet başına 15 TL, arılı kovan için kovan başına 15 TL”

İyi Tarım Uygulamaları Destekleri ise şu: “meyve ağaçları, narenciye için dönüm başına 100 TL, sebze, patates için dönüm başına 120 TL, örtü altı için dönüm başına 1000 TL”

Sertifikalı tahıl tohumu kullanımının desteklenmesi

Sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde kaliteye, teknoloji kullanımına ve çevre koruma önceliklerine göre bitkisel üretim faaliyetinde sertifikalı tohumluk kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla sertifikalı tohum kullanan tahıl üreticilerine 2016 yılı ekimleri için kilogram başına 0.50 TL destekleme ödemesi yapılması amaçlanıyor.

Narenciye…

Ayrıca hazırlanan Reform Paketi’nde narenciye sektöründe piyasanın talep ettiği ürün yelpazesini oluşturmak ve buna bağlı ihracatta rekabet gücünü artırarak sürdürülebilir bir pazar oluşturmak amacıyla tür değişikliği yapan üreticilere de destekleme ödemesi verilmesi planlanıyor.

Gençleştirme budamasını yüzde 100 uygulamaya her ağaç için 22 TL, yüzde 50 uygulama için her ağaç için 17 TL, aralarına yeni dikim olanlara ağaç başına 27 TL ödeme yapılması hedefleniyor.

Öte yandan narenciye bahçelerinde aşılıma ile çeşit değiştirme için her ağaça 22 TL, narenciye bahçelerinin yerine yeni bahçe tesisi için adet başına 22 TL destek verileceği belirtildi. Ayrıca narenciye çeşitlerinde ağaç başına 42 TL, diğer meyve çeşitleri için ağaç başına 50 TL ödeme verilmesi amaçlanıyor.

---------------------------------------------------------

Haksız ödemelerin geri alınması ve hak mahrumiyeti…

Paket’te haksız yere yapılan teşvik primi ödemelerinin, ödeme tarihinden itibaren değiştirilmiş şekli ile Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası uyarınca gecikme zammı oranları dikkate alınarak hesaplanan kanuni faizi ile birlikte geri alınacağı da dikkat çekiyor.

Bununla birlikte haksız ödemenin yapılmasında ödemeyi sağlayan belge ve belgeleri düzenleyen gerçek ve tüzel kişilerin geri alınacak tutarların tahsilinde sorumlu tutulacakları belirtilirken, belirlenen teşvik primi ödemelerinden idari hata sonucu düzenlenen belgelerle yapılan ödemeler hariç, haksız yere yaralandığı tespit edilen üreticiler/işletmelerin ise beş yıl süreyle hiçbir destekleme programından yararlanamayacakları vurgulanıyor.