Ülkede 400 tona gerileyen süt üretimi, bazı imalatçı firmaları olumsuz yönde etkiliyor.   İmalatçı firmalar SÜTEK’den aldıkları günlük hak ediş süt tonajıyla iç piyasanın ihtiyacını karşılamaya çalışırken, ihracat yapan firmalar dış piyasanın taleplerine yanıt vermekte güçlük çekiyor

 

Kıbrıs Türk Süt İmalatçıları Birliği (SÜİB) Başkanı Mustafa Başlar, havaların soğuması ve hayvanların gebelik dönemi dolayısıyla sütün az olduğu bir dönemden geçildiğini, ülkedeki tüm firmaların yeni pazarlar nedeniyle SÜTEK’den hak edişinden fazla süt istediğini söyledi

 

Koop-Süt Müdürü Salih Yücesoylu: “Günlük 120 ton ham süte ihtiyacımız var. Ciddi sıkıntı yaşıyoruz”

 

Reha Süt Ürünleri Müdürü Ahmet Baytaroğlu: “Mevsim itibariyle sütün en az olduğu dönemi yaşıyoruz, bu dönemde hiçbir imalatçı sütü bulamıyor”

 

Gülgün Süt Ürünleri Müdürü Banu Polat: “25- 30 bin ton sadece iç piyasaya yetiyor, ihracatı yeterince karşılamıyor”

Didem MENTEŞ

Ülkede mevsimsel sıkıntı nedeniyle günlük 400 tona gerileyen süt üretimi, bazı imalatçı firmaları olumsuz yönde etkiliyor.

Süt ve süt ürünleri yapan imalatçı firmalar SÜTEK’den aldıkları günlük hak ediliş süt tonajıyla iç piyasanın ihtiyacını karşılamaya çalışırken, ihracat yapan firmalar dış piyasanın taleplerine yanıt vermekte güçlük çekiyor. Kimi firma günlük süt tonajıyla iç piyasaya üretim yapmaya çalışırken kimi de süt borsasından elde ettiği miktarla dış pazardaki taleplere yetişmeye çalışıyor.

YENİDÜZEN’e konuşan imalatçı firmalar, ülkedeki süt sıkıntısıyla ilgili konuştu.

Başlar: “Sütün az olduğu mevsimsel sıkıntı yaşanıyor”

Kıbrıs Türk Süt İmalatçıları Birliği (SÜİB) Başkanı Mustafa Başlar, mevsimsel olarak sütün az olduğu bir dönemden geçildiğini, Aralık ayı sonu itibariyle süt oranın aratacağını dile getirdi.

Ülkedeki tüm firmaların yeni pazarlar nedeniyle SÜTEK’den hak edişinden fazla süt istediğini aktaran Başlar, “sütün az olduğu dönemde iç piyasada da Türkiye’de de talepler oluyor. Üstelik dövizin yükselmesiyle yurt dışından gelen peynirlerin fiyatlarında yükselme oldu, bundan dolayı girişin azaldığını tahmin ediyorum. Bu da iç piyasadaki talebi artırıyor” dedi.

Koop-Süt’ün en az 120 tona ihtiyacı var

Mevcut dönemde ciddi süt sıkıntı yaşayan firmalardan olan Koop-Süt Müdürü Salih Yücesoylu, SÜTEK’ten 41 bin 400 ton günlük hak ediş tonajda süt alımının yetmediğine dikkat çekerek, süt borsasından da en yüksek değerde süt aldıklarını vurguladı. Kurumun şuanda günlük en az 120 ton ham süt ihtiyacı olduğunu aktaran Yücesoylu, borsadan alınan süt de dahil olmak üzere 60 ton civarlarında süt aldıklarını ancak bunun iç piyasaya dahi yetmediğini ve yoğun şekilde talep geldiğini aktardı. Sütün az olması nedeniyle dış pazar ihtiyaçlarına da karşılamakta zorluk yaşadıklarını belirten Yücesoylu, ayrıca kurumun günlük 30 ton içme süt işleme kapasitesine rağmen, SÜTEK’in 2015’de kuruma 20 ton süt verme kararı aldığını ancak 2016 yılında bu karadan vazgeçmesi nedeniyle açtıkları davanın da sonucunu beklediklerini söyledi.

Gülgün ihtiyacın yarısını alabiliyor…

Mevsim dolayısıyla sütün az olduğu bir dönemde olunduğunu söyleyen Gülgün Süt Ürünleri Müdürü Banu Polat ise SÜTEK’ten günlük 25- 30 bin ton süt alabildiklerini ancak bu miktarın sadece iç piyasanın taleplerini karşılayabildiğini söyledi. İç piyasayı ilk planda tuttukları için halihazırda mevcut ihracat taleplerini yeterince karşılayamadıklarını aktaran Polat, İhracat için minimumum günlük 50- 60 tonlarda süt alınmasının ellerini kolaylaştıracağına vurgu yaptı.

“Mevsimsel olarak en az dönemi yaşıyoruz”

Reha Süt Ürünleri Müdürü Ahmet Baytaroğlu ise şuanda mevsimsel olarak sütün en az dönemi olduğunu aktararak, “Türkiye’de hellim imalatının yasaklanmasından sonra Kıbrıs’taki imalatçıların hellim yapımını Türkiye’ye artırdılar. Türkiye’ye ve Arap ülkelerine ihracatı olmayan imalathaneler de bu ihracata başladılar. Bu nedenle ihracat açısından bu sütü bulma durumuna giriyorlar ama mevsim itibariyle bu süt azdır, hiçbirimiz bulamıyoruz” dedi

Karadayı: “Firmalar hak edişlerine göre sütü alıyor”

SÜTEK Müdürü Mehmet Karadayı, günlük süt miktarının tüm imalatçı firmalara hak edişlerine göre verildiğini belirterek, firmaların borsaya girerek de istediği şekilde süt alabildiğini dile getirdi. Koop-Süt’e de gereken özen ve desteğin yapıldığını söyleyen Karadayı, Koop-Süt ile ilgili olan davanın da neticelenmesini beklediklerini söyledi. 

Başlar: “Aralık ayı sonrası süt miktarı artacak”

Kıbrıs Türk Süt İmalatçıları Birliği (SÜİB) Başkanı Mustafa Başlar, sütün az ve yoğun olduğu dönemler olduğunu, bunu arz talep meselesi olduğunu dile getirdi. Mevsimsel olarak soğuma dönemi ve hayvanların gebelikleri nedeniyle sütün azaldığını söyleyen Başlar, son 10- 15 gündür yeşil otların çıkması ve hava değişimiyle sütün çıkmaya başladığını belirtti. “Koop-Süt’ün haykırması bir yerde haksız bir durumdur” diyen Başlar, Kasım 2015’deki krizden sonra bayağı bir sıkışıklık olduğu, Türkiye’deki sıkışıklığın Kıbrıs’ı da etkilediğini söyleyen Başlar, “Koop-Süt o dönemde sütünü artırmadı, bugünse bu yaygarayı çıkarmasını anlayamadım. İç piyasayı her zaman ön planda tutar tabi ki de belki yeni pazarlar bulmuştur. Bu yeni pazarlar için hak edişinden fazla süt istemiştir” dedi. Ülkedeki tüm firmaların yeni pazarlar nedeniyle SÜTEK’den hak edişinden fazla süt istediğini aktaran Başlar, “sütün az olduğu dönemde iç piyasada da Türkiye’de de talepler oluyor. Üstelik dövizin yükselmesiyle yurt dışından gelen peynirlerin fiyatlarında yükselme oldu, bundan dolayı girişin azaldığını tahmin ediyorum. Bu da iç piyasadaki talebi artırıyor” dedi. Aralık ayından sonra ülkedeki süt oranın artacağına işaret eden Başlar, günlük süt üretiminin 350- 400 ton olduğunu belirtti. Başlar, “Süt öyle bir iştir ki yarın ne getireceğini bilemezsin. Yarın bir kriz yaşanırsa 300 ton bile bize çok gelebilir. Bugün az olduğu dönemde 500 ton olsa, çok zamanda bu süt 600 ton olacak. bunu tüketmek de zor olabilir. Hiçbir zaman sütün dengesi sağlanamadı. Bu yalnız bizde değil Türkiye’de de durum aynıdır” dedi.

Günlük üretilen ham sütün % 15-20 civarında borsaya girdiğini, geriye kalan sütün her firmaya hak edişler oranında verildiğini aktaran Başlar, “eskiden günlük 30 ton süt kapasitesiyle işleyen 2-3 firma sayısı, bugün 10- 11 firmaya çıkmıştır. Bununla beraber sütün de her yıl arttığını görebiliyoruz. Bugün günlük 400 ton ise daha önce bu kadar değildi” dedi.

Küçükbaş hayvan sütünün durumunun da mevsimsel olduğunu, yeni yeni çıkmaya başladığını aktaran Mustafa Başlar, bölgesel olarak küçük yoğurtçuların kendi ürünlerini toplayıp yoğurt yaptığını, Süt Kurumu’na bunun henüz çok küçük miktarlarda yansıdığını söyledi. Keçi sütü üretiminin ise keçi sütü peyniri veya herhangi bir yöresel ürün üretilmediği için fabrikaların keçi sütü pek almak istemediğini aktaran Başlar, keçi sütünün yüksek fiyattan alındığını, yüksek fiyattan alınan sütün maliyetinin yüksek olduğunu bu nedenle firmaların maliyetten ve kalitesi düşük olduğu için almak istemediğini söyledi.  

Baytaroğlu: “Mevsim itibariyle sütün en az olduğu dönemi yaşıyoruz”

Reha Süt Ürünleri Müdürü Ahmet Baytaroğlu, her işletmenin kendine özgü olduğunu, kimi firmanın iç piyasaya kiminin de ihracat ve iç piyasaya çalıştığını söyleyerek, Reha Süt Ürünlerinin de % 70- 80 ağırlıklı ihracat yaptığını, % 20- 30 ağırlıklı olarak da iç piyasaya üretim yaptıklarını belirtti. Şuanda mevsimsel olarak sütün en az olduğu dönem olduğuna işaret eden Ahmet Baytaroğlu, “biz de dahil bütün imalatçılar sütün azlığından şikayet eder ama bir taraftan da sütün en az olduğunu biliyoruz” dedi. Korkunç derecede bir dış talep olduğunu vurgulayan Baytaroğlu, “Türkiye’de hellim imalatının yasaklanmasından sonra Kıbrıs’taki imalatçıların hellim yapımını Türkiye’ye artırdılar. Zamanın Türkiye’ye ve Arap ülkelerine ihracatı olmayan imalathaneler de bu ihracata başladılar. Bu nedenle ihracat açısından bu sütü bulma durumuna giriyorlar ama mevsim itibariyle bu süt azdır, hiçbirimiz bulamıyoruz” dedi. Reha Süt Ürünleri olarak geçen devre günlük 45 ton süt işlendiğini, 6 iş günü için bu 50- 55 tona kadar çıktığını söyleyen Baytaroğlu, şimdi 45- 50 ton günlük tonajda üretim yapıldığını dile getirdi.

Polat: “25- 30 bin ton sadece iç piyasaya yetiyor, ihracatı yeterince karşılamıyor”

Mevsim dolayısıyla sütün az olduğu bir dönemde olunduğunu söyleyen Gülgün Süt Ürünleri Müdürü Banu Polat, SÜTEK’ten günlük 25- 30 bin ton süt alabildiklerini ancak bu miktarın sadece iç piyasanın taleplerini karşılayabildiğini söyledi. Zorluk yaşanılan kısmın halihazırda mevcut ihracat taleplerini yeterince karşılayamamak olduğunu aktaran Polat, “birinci planda iç piyasa olduğu için ve bu piyasayı boşlamamak için SÜTEK tarafından verilen 25- 30 tonajda sütle iç piyasa karşılanıyor. Bu da bizim ihracatımızdan kaybetmemize neden oluyor” dedi. İhracat için minimumum günlük 50- 60 tonlarda süt alınmasının ellerini kolaylaştıracağına değinen Polat, “tüm firmalar dahil olmak Gülgün olarak tüm fuarlara katılıyoruz. Şubat ayında Dubai’de olacağız. Amerika’ya hellim yapan tek firmayız” dedi.

Şuan mevsimsel bazda bir azalma var. Gün geliyor ülkede sütler dökülüyor. Bu aylar itibariyle 25- 30 tonlarda ancak Kıbrıs’ın üretimini yaptıktan sonra yapabildiğimiz ihracatın birkaç tanesine cevap verebiliyoruz. Keşke daha fazla olsa da biz tüm ihracat talebini karşılayabilsek... Borsa ise maliyeti çok artırıcı bir unsur o zaman ihracatta rekabet edemiyorsunuz” şeklinde konuştu.  

Yücesoylu: “Günlük 120 ton ham süte ihtiyacımız var”

Koop-Süt’ün en sağlıklı ve en hijyen ürünü tedarik etme misyonu ve fiyat politikalarını da belirleme misyonunu bulunduğunu, bu misyonları yerine getirdiğini ancak şuanda ciddi bir ham süt sıkıntısı yaşandığını söyledi. Koop-Süt’ün şuanda günlük en az 120 ton ham süt ihtiyacı olduğunu vurgulayan Yücesoylu, borsadan alınan süt de dahil olmak üzere 60 ton civarlarında süt aldıklarını söyledi. 60 ton sütün iç pazara dahi yetemediğine dikkat çeken Yücesoylu, marketlerden süt ve süt ürünleri taleplerinin yoğun şekilde geldiğini ve iç piyasayı dahi yeterince besleyemez duruma gelindiğini ifade etti. Yücesoylu, “tarihimizde ilk defa bu kadar ihracat bağlantıları aldık, büyük firmalarla anlaşmalarımız oldu fakat sütün az olması bize bu şeyleri yerine getirememe pozisyonuna geldik. Firmalarla iyi ilişkilerimizden dolayı azar azar verme amaçlı da olsa ihracatlarımızı 2018’e kaydırmaya çalışıyoruz” dedi. Süt borsasına girerek, hayvancının sütünün en yüksek değeri 1.48 TL iken litresini 1.77 TL’ye süt almaya çalıştıklarını dile getiren Yücesoylu, diğer imalatçıların da yoğun süt talebi dolayısıyla hayvancının süt değerini 1.77 TL’lere çıktığını söyledi. Yücesoylu, bu durumdan dolayı arz edilen süt miktarını bölüşmek zorunda kalındığına fakat hak ediliş payı ile borsadan satın alınan sütün 60 tonlara geldiğini ancak yetmediğini vurguladı. Üretilen ham sütün fazlasının günde 3-5 ton olarak verildiğini ancak bu miktarın kurumun hayatını idame ettirmesi için yeterli olmadığını söyleyen Yücesoylu, günde en az 120 tona ihtiyaç olduğunu aktardı.

“Dava sonucunu bekliyoruz”

Ülkede şuanda 400 ton civarında ham süt üretildiğini, bu ham sütün günlük olarak % 15’i borsaya tabi tutulduğunu, geriye kalan sütün her firmaya hak edişler oranında bölüştürüldüğünü söyleyen Yücesoylu,  Süt Borsası Tüzüğü’nün bu konuda çok net olmasına rağmen SÜTEK ile bu konuda sıkıntılar yaşandığını söyledi. Yücesoylu, Süt Borsası Tüzüğü’nün 7’inci maddesine aykırı olarak 2016 yılından beri kuruma içme sütü vermediği gerekçesiyle, Kıbrıs Türk Süt Endüstrisi Kurumu (SÜTEK)’e dava açıldığını söyledi. Bu konuda Tarım Bakanı Nazım Çavuşoğlu olmak üzere birçok görüşmeler yaptığını, gerekenin yapılacağına dair kendilerine söz verildiğini anımsatan Yücesoylu, bu konuda tek bir adım atılmadığı için davanın sürdüğünü söyledi.  Davanın karara kaldığını aktaran Yücesoylu, bu davayı kazanacaklarını aksi takdirde olursa alınan ham süt miktarıyla kurumun hayatını idame ettiremeyeceğini ifade etti.

Süt miktarını artırmak için ellerinden geleni yapmaya devam edeceklerini vurgulayan Yücesoylu, “Çünkü Koop-Süt Kıbrıs Türküne ait son kaledir. Her geçen gün daha iyiye gidiyoruz ve daha da iyiye gideceğiz. Bizim ham maddemiz süttür, süt olmayınca hiçbir şey yapamayız. Bilmiyorum bazı çevreler sütümüzü vermeyerek mi bizi vurmaya çalışıyor. Böyle bir art niyet olduğunu sanmıyorum. Dedelerimizden kalan bu kurumu bizim torunlarımıza bırakacağımız bir kurumdur. Bizim kavgamız budur. Bu bayrak ilelebet elden ele taşınmalıdır”

“Aralık sonu çğ süt miktarı artacak”

Aralık ayından sonra ülkedeki çiğ süt miktarının artacağını umduklarını aktaran Yücesoylu, “Çiğ süt dönemsel olarak artar ve azalır. Aralık ayından Mayıs ayına kadar süt maksimumum düzeye, 600 tonlara çıkıyor. Ancak Mayıs ayından sonra kademeli olarak grafik aşağı iniyor, 300 tonlara kadar düşebiliyor. Yani standart bir süt grafiği göremiyoruz dolayısıyla az olduğu zaman ihracatlarda bayağı zorlanıyoruz ve iç piyasayı besleyeme çalışıyoruz, şuanda bile iç piyasayı beslemekte zorlanmaktayız. Umuyoruz ki Ocak, Şubat ayından sonra süt miktarı aratacak ve bizde müşterilerimize” dedi.

Özellikle küçükbaş havyan sütünün de az olduğunu söyleyen Yücesoylu, küçükbaş havyan sütünün de artırılması gerektiğini söyledi. Küçükbaş hayvan sütünün artırılması konusunda da bir politika olmadığını aktaran Yücesoylu, küçükbaş hayvan sütünün de istenilen rakamlara gelmesini temenni etti. Geçmiş senelerde küçük baş hayvan üreticilerini sıkıntılar yaşadığını ancak o dönemki sıkıntıların ortadan kalktığını söyleyen Yücesoylu, firmalara hem Türkiye pazarında ham de Arap pazarında ciddi talepler olduğunu aktardı.

“Keçi sütünü değerinden fazla fiyata alacağız”

Yücesoylu, keçi sütü paketleyip içilecek süt konumunda tüketime sunmak istediklerini anımsatarak, keçi sütü içme konusunda ciddi yatırımlar yapmalarına rağmen SÜTEK’in içme sütü yapabilecek şekilde keçi sütü tedarik edemediğini dile getirdi. Keçi sütü üretilmediği için Türkiye’den ithal edildiğini ve çok fahiş fiyatlara satıldığını aktaran Yücesoylu, “Eğer bize keçi sütü tedarik edilirse, şuanda marketlerde 13- 14 TL’ye satılan keçi sütünün litresini 5-6 TL’ye satma niyetindeyiz” dedi. Geçen yıl 80 tane keçi sütü imalatçısıyla toplantı yaptıklarını ve keçi sütünü değerinden yüksek fiyatlara alacaklarını söylediklerini hatırlatan Yücesoylu, ancak istenilen tonajda keçi sütü bulamadıklarını söyledi. Keçi üreticilerine öneri yapan Yücesoylu, bu konuda ciddi şekilde çalışarak, istenilen kalitede keçi sütünü sunmalarını beklediklerini ve piyasa değerinden fazla fiyata alacaklarını da taahhüt etti.