Avrupa Komisyonu'nun Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye'yi içeren 2025 Genişleme Paketi ve ülke raporları yayınlandı.

2025 Türkiye Raporu'nda, önceki raporlarda bulunan demokrasi, temel hak ve özgürlükler ve yargı gibi alanlardaki gerilemelere yönelik tespitler yer almaya devam ederken, özellikle Ankara’nın Kıbrıs politikasına dair sert eleştiriler içerdi.

Raporda, Türkiye’nin Kıbrıs Cumhuriyeti’ni tanımayı reddettiği, iki devletli çözüm söylemini sürdürdüğü ve BM kararlarına aykırı adımlar attığı vurgulandı.

Komisyon, Türkiye’nin “Doğu Akdeniz’de gerilimi tırmandırabilecek tek taraflı eylemlerden kaçınması” ve Maraş’taki uygulamalarını derhal geri alması çağrısında bulundu.

“Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin tek geçerli devlet olduğunu kabul etmeli”

Brüksel, Türkiye’nin Katma Protokol’ü tüm AB üyesi devletlere ayrım gözetmeden uygulaması ve Kıbrıs Cumhuriyeti’yle doğrudan ulaşım ve iletişim kısıtlamalarını kaldırması gerektiğini yineledi.

Raporda, Türkiye’nin “uluslararası hukukta yalnızca Kıbrıs Cumhuriyeti’nin geçerli bir devlet olduğu gerçeğini” kabul etmediği ve bu tutumun, AB-Türkiye ilişkilerinde ilerlemenin önündeki en büyük engel olduğu ifade edildi.

Komisyon, Türkiye’nin “uluslararası örgütlerde Kıbrıs’ın üyelik veya katılımını engelleme politikasını sürdürdüğünü” ve Doğu Akdeniz’deki askerî faaliyetleri ile Maraş’taki fiilî durumun BM Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal ettiğini belirtti.

Maraş ve UNFICYP eleştirisi

Rapora göre Türkiye, BM Barış Gücü’nün (UNFICYP) görev süresinin Türk Kıbrıslı toplumun onayı alınmadan uzatılmasını eleştirdi ve misyonu taraf tutmakla suçladı. Ancak Komisyon, BM’nin tüm ada üzerindeki yetkisini hatırlatarak, Türkiye’nin bu yöndeki itirazlarını “uluslararası hukukla uyumsuz” olarak niteledi.

AB, Maraş’taki açılım girişimlerinin “geri dönülmesi gereken tek taraflı adımlar” olduğunu ve bu uygulamaların 550, 789 ve 1251 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal ettiğini vurguladı.

Kıbrıs görüşmelerine destek çağrısı

Raporda, 2025 yılı içinde BM gözetiminde gerçekleştirilen gayriresmî Kıbrıs temasları hatırlatıldı. Türkiye’nin bu süreçte “iki devletli çözüm” tezini yinelediği, ancak AB’nin bu yaklaşımı “BM parametreleriyle bağdaşmayan bir çizgi” olarak değerlendirdiği belirtildi.

Komisyon, “adil, kapsamlı ve kalıcı bir çözümün yalnızca BM çerçevesinde, AB müktesebatı ve ilkeleriyle uyumlu biçimde mümkün olduğunu” kaydetti.

“Kıbrıs’taki ilerleme, AB-Türkiye ilişkilerinin anahtarı”

Avrupa Komisyonu, Kıbrıs sorununda ilerlemenin Türkiye-AB iş birliğini güçlendireceğini ve bunun bölgesel istikrar açısından “kilit önemde” olduğunu belirtti.

Raporda son olarak şu ifadeye yer verildi:

“Avrupa Birliği, Kıbrıs müzakerelerinin yeniden başlamasının, Türkiye ile daha yapıcı bir ilişki kurulmasının ön koşulu olduğuna inanmaktadır.”