Birçok ülkede yakıt fiyatlarıyla birlikte elektrik fiyatları da yükseldi. Elektrik fiyatlarındaki yükseliş, gözleri adadaki ve Türkiye’deki tarife bedellerine çevirdi.  Ülkemizde özellikle vatandaşlar tarafından en fazla kullanılan saat dilimi için kilovat başına 98 kuruş ödeniyor.

Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’na göre tüketiciler 150 kilovat/saate kadar 1.37 TL, 150 kilovat üzeri için 2.06 TL ücret veriyor.

Güneyde ise elektrik için kilovat başına 21.7 cent ödeniyor. Tüketicilerden yüzde 19 da KDV alınıyor. Yani güneyde kilovat başına ödenen ücret 3.95 TL’ye denk geliyor. Verilere göre; Kıbrıs’ın kuzeyi güney ve Türkiye’ye kıyasla daha ucuz.

Ayşe GÜLER

Birçok ülkede yakıt fiyatlarıyla birlikte elektrik fiyatları da yükseldi.

Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre, pandemi nedeniyle elektrik ücretleri geçtiğimiz yıl rekor seviyede arttı.

Elektrik fiyatlarındaki yükseliş, gözleri adadaki ve Türkiye’deki tarife bedellerine çevirdi.

Ülkemizde kış ve yaz tarifesi olarak ikiye ayrılan tarife bedellerinde kilovat başına ödenen miktar 0.65 TL ile 1.29 TL arasında farklılık gösteriyor.

Özellikle vatandaşlar tarafından en fazla kullanılan saat dilimi için kilovat başına 98 kuruş ödeniyor.

Güneyde ise elektrik için kilovat başına 21.7 cent ödeniyor. Tüketicilerden yüzde 19 da KDV alınıyor.

Yani güneyde kilovat başına ödenen ücret 3.95 TL’ye denk geliyor.

Öte yandan Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’na göre 150 kilovat/saate kadar 1.37 TL, 150 kilovat üzeri için 2.06 TL ödeniyor.

YENİDÜZEN, Kıbrıs’ın kuzeyi ve güneyinin yanı sıra Türkiye’de elektrik fiyatlarını araştırdı.

Verilere göre; Kıbrıs’ın kuzeyi güney ve Türkiye’ye kıyasla daha ucuz.

KUZEY:Hafta içi:

• Yoğun olmayan saatler: 22.00-07.00 arasında kilovat başı 0,65 TL.
• Normal saatler 07.00-17.00 arasında kilovat başına 0,98 TL.
• Yoğun saatler 17.00-22.00 arasında kilovat başına 1,29 TL.

Hafta sonu ve tatiller:

• Yoğun olmayan saatler 24.00-07.00 arasında kilovat başına 0.63 TL.
• Normal saatlerde 22.00-24.00, 07.00-17.00 arasında Kws 0,98 TL.
• Yoğun saatler 17.00-22.00 arası 1.27 TL.

 

GÜNEY:

• Kıbrıs’ın güneyinde elektrik için kilovat başına 21.7 cent ödeniyor. Tüketicilerden yüzde 19 KDV alınıyor.
• Yani güneyde kilovat başına ödenen ücret Kws 3.95 TL’ye denk geliyor.

 

TÜRKİYE:

• Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’na göre 150 kilovat/saate kadar 1.37 TL.
• 150 kilovat üzeri için 2.06 TL.

KUZEYDE DURUM NE?

Kış tarifesi uygulaması: Kilovat başına 0,63-1,29 TL arasında

Elektrikte vatandaşlardan alınan ücretler tarifelere göre değişkenlik gösteriyor.

Kış ve yaz tarifesi olarak ikiye ayrılan tarife bedellerinde kilovat başına ödenen miktar 0.65 TL ile 1.29 TL arasında farklılık gösteriyor.

Özellikle birçok vatandaştan kilovat başına 98 kuruş alan kurumun elektriği üretim maliyeti 2.4 TL olarak kayıtlara geçiyor.

Tarifeler…

Resmi bilgiye göre; 31 Mayıs’a kadar devam edecek tarifeye göre; hafta içi ‘yoğun olmayan’ saat olarak belirlenen 22.00-07.00 arasında kilovat başına ödenen tutar 0,65 TL.

Yine hafta içi ‘normal saat’ olarak belirlenen 07.00-17.00 arasında kilovat başına ödenen miktar 0,98 TL’ye çıkıyor.

Pazartesi-Cuma arasında yoğun saatler olarak belirlenen 17.00-22.00 rotasında elektrikte kilovat başına ödenen ücret 1,29 TL.

Hafta sonu ve tatiller…

Hafta sonu ve tatillerde ise ‘yoğun olmayan’ ve ‘normal’ olarak belirlenen saatlerde elektrikte kilovat başına ödenen miktar hafta içi günler ile aynı.

Bu uygulamada yalnızca belirlenen saat aralıkları değişkenlik gösteriyor.

Örneğin hafta sonu ve tatillerde yoğun olmayan saatler 24.00-07.00 arasında. Kilovat başına ödenen miktar ise 0.63 TL.

Öte yandan hafta sonu için belirlenen ‘normal’ saatler ise ikiye ayrılıyor; ilk dilim 22.00-24.00, ikinci dilim ise 07.00-17.00 arasında. Belirlenen ücret 0,98 TL.

Son olarak hafta sonu ve tatillerde elektrik tüketiminde yoğun saatler olarak 17.00-22.00 arası belirlendi.

Bu saat diliminde kilovat başına ödenen ücret 1.27 TL oldu.

TÜRKİYE’DE DURUM NE?

150 kilovat/saate kadar 1.37 TL,  üzeri için 2.06 TL

Türkiye’de ise elektrikte kademeli tarife yeni yılın ardından başladı.

Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) iki kademeden oluşan sistem için sınırı 150 kilovat/saat olarak belirledi.

150 kilovat/saate kadar tüketim birinci kademe 1.37 TL’den, bu sınırın üzerindeki tüketim de ikinci kademe 2.06 TL’den hesaplanacak.

GÜNEYDE ELEKTRİK FİYATI NEDİR?

Kıbrıs’ın güneyinde ise elektrik için kilovat başına 21.7 cent ödeniyor.

Tüketicilerden yüzde 19 da KDV alınıyor.

Yani güneyde kilovat başına ödenen ücret 3.95 TL’ye denk geliyor.

Talep artıyor, fiyat yükseliyor

Dünya genelinde elektrik fiyatları, salgının ardından ülkelerin ekonomik toparlanma sürecine girmesi, arzın hızla artan talep karşısında yetersiz kalması ve fosil yakıt fiyatlarındaki artışın etkisiyle yükselişini sürdürüyor.

Salgın dönemindeki ekonomik daralma sonrası küresel toparlanma enerjide talebin hızla artmasına neden oldu. Bu süreçte doğal gaz, petrol, kömür gibi fosil yakıt fiyatlarındaki ani yükseliş elektrik fiyatlarını da tetikledi.

 Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre, 2020'de ticaret ve sanayi üretimindeki aksaklıklar nedeniyle küresel elektrik talebi yaklaşık yüzde 1 geriledi. Gelişmiş ülkelerin bir kısmı 2020'nin ikinci yarısında kısmi olarak toparlanmaya başlasa da ekonomilerin salgın öncesindeki seviyelerine ulaşması 2021 yılı sonunu buldu. Bununla birlikte, ekonomik toparlanmayla beraber küresel elektrik talebinin geçen yıl yüzde 4,5 arttığı hesaplanıyor.

Spot piyasada elektrik fiyatları rekor seviyede arttı

 Avrupa merkezli enerji borsaları verilerine göre, spot piyasalarda bir megavatsaat elektriğin fiyatı geçen yıl rekor seviyede arttı. Almanya'da spot piyasada ocakta ortalama 53,6 avro olan bir megavatsaat elektriğin ortalama fiyatı, aralıkta 3 kattan fazla artarak 221 avroya ulaştı. Söz konusu dönemde, Fransa'da fiyatlar 59,5 avrodan 274,7 avroya, İngiltere'de 90 avrodan 287,70 Euro'ya, Hollanda'da 53,6 avrodan 221 avroya çıktı. Belçika, Avusturya, İspanya, Danimarka gibi Avrupa ülkelerinde de spot elektrik fiyatları son bir yılda yaklaşık 4 kat artış gösterdi.

Elektriğin en pahalı olduğu ülke Almanya

Güncel enerji fiyatlarının yer aldığı ElectricRate platformu verilerine göre, geçen yıl haziranda 13,7 dolar sent olarak ölçülen konutlarda bir kilovatsaat elektriğin fiyatı mevcut durumda 14,2 dolar sente yükseldi. Söz konusu dönemde, elektrik fiyatları Portekiz'de yüzde 23, Japonya'da yüzde 14, Almanya'da yüzde 9, Avustralya'da yüzde 7, Belçika'da yüzde 6 ve İngiltere'de yüzde 4 arttı. Ülkelerin bir birim elektrik için ödediği fiyatlara bakıldığında, 39 sent ile Almanya ilk sırada yer alıyor. Almanya'yı 37 sentle Bermuda Adaları, 34 sentle Danimarka, 32 sentle Portekiz ve Belçika izliyor. Elektrik fiyatları İrlanda ve Japonya'da 29 sent, Kıbrıs Cumhuriyeti'nde 28 sent, İngiltere ve İtalya'da 27 sent, Avustralya ve Lüksemburg'da 26 sent seviyesinde seyrediyor. ABD'de her eyalette farklılık göstermekle birlikte elektrik fiyatları kilovatsaat başına ortalama 14,11 sent seviyesinde seyrediyor. Elektriğin kilovatsaati Sudan, Venezuela ve İran'da 1 sentin altında fiyatlandırılırken, bu tutar Etiyopya, Kırgızistan, Küba, Libya ve Zimbabve'de 1 sent, Irak, Kuveyt ve Katar'da 3 sent olarak hesaplanıyor.

Elektrik üretiminde kömür ilk sırada

Küresel elektrik üretiminde kömürün payı yüzde 33,8, doğal gazın payı yüzde 22,8, hidroelektrik santrallerin (HES) payı yüzde 16,9 seviyesinde bulunuyor. Üretimin, yüzde 10,1'i nükleer enerji santrallerinden, yüzde 6,1'i rüzgâr enerjisi santrallerinden (RES), yüzde 4,3'ü petrolden, yüzde 3,3'ü güneş enerjisi santrallerinden ve yüzde 2,7'si diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanıyor. Elektrik üretiminde yüzde 60'ı aşan fosil yakıtların fiyatlarındaki değişiklik maliyetlerde belirleyici rol oynuyor. Öte yandan, Avrupa'daki doğal gaz arz sıkıntısı, yenilenebilir kaynaklardan üretimin azalması, Çin ile Avustralya arasındaki gerilim nedeniyle kömür ticaretinin son bulması gibi etkenler kömür fiyatlarının artmasında rol oynadı. Geçen yılın başında 85 dolar seviyelerinde seyreden kömürün tonu, ekimde 271 dolara kadar çıkarak zirve yaptı ve 2021 yılını 170 dolar seviyesinde kapattı. Çin'in enerji talebindeki yükselişle birlikte kömürden elektrik üretimini azaltması ve bunun yerine sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) tercih etmesi fiyatları daha da yukarı taşıdı. 

Avrupa'da fiyatlar geçen yıl 6 kat arttı

Avrupa ülkelerinin elektrik üretiminde yüzde 20 paya sahip olan doğal gazda fiyatlar, salgının başladığı dönemde makul seviyelerde seyrederken, son dönemde artış trendine geçti. Doğal gaz ihtiyacının yüzde 90'ını ithal eden Avrupa'da fiyatlar geçen yıl yaklaşık yüzde 600 artış kaydetti. Ocak vadeli doğal gaz kontratlarının fiyatı aralıkta megavatsaat başına 187,7 avro seviyelerine tırmanarak rekor kırdı. Doğal gaz ihtiyacının yarısını Rusya'dan ve kalanını büyük ölçüde Norveç ve Cezayir'den temin eden Avrupa'da 2020-2021 dönemindeki kışın mevsim normallerinden daha soğuk geçmesi nedeniyle doğal gaz rezervleri normal seviyelerinin çok altına geriledi. Bu dönemde, Norveç gaz hattında bakım nedeniyle sevkiyat kısıtlanırken, Rusya Avrupa'ya gaz tedarikini artırmadı. Geçen yıl, Avrupa'da özellikle yenilenebilir kaynaklardan sağlanan elektrik üretimi de iklim koşulları nedeniyle düşüş gösterdi. RES'lerden enerji üretimi beklentileri karşılamadı, barajlardaki su miktarının azalması HES üretimini de düşürdü. Bazı Avrupa ülkelerinde nükleer reaktörlerin tamire alınması, süreci daha karmaşık bir hale getirirken, AB emisyon ticaret sistemindeki karbon fiyatlarının artışı da enerji fiyatlarının yükselişinde etkili oldu. Geçen yılın başında 32 avro olan karbon emisyon ücreti, yıl sonunda 88 avroya kadar çıkarak rekor kırdı.

Enerji fiyatları enflasyonu körüklüyor

Enerji fiyatlarının artışı Avrupa'da enflasyonu son 25 yılın en yüksek seviyeye taşıdı.

Euro Bölgesi'nde, aralıkta yıllık enflasyon yüzde 5 ile kayıtlardaki en yüksek seviyesine ulaşırken, enerji sektöründeki fiyat artışının yüzde 26 olması dikkati çekti. Almanya Federal İstatistik Ofisi verilerine göre, Almanya'da yıllık enflasyon, enerji fiyatları ve salgının etkisiyle Aralık 2021'de yüzde 5,3'e çıkarak, yaklaşık son 30 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Almanya'nın toplam enerji maliyeti bir yılda yüzde 18'den fazla arttı. Avrupa ülkelerinde spot piyasalarda oluşan yüksek fiyatların gelecek aylarda kademeli biçimde tüketici faturalarına yansıması bekleniyor.