Geçen yıl neredeyse piyasada tükenen ve kriz haline gelen patates üretimi bu kez fazla verdi. Mayıs-Haziran ayında yapılan patates hasadının bir kısmı hala Soğuk Hava Depoları’nda bekletiliyor. Yüksek rekolte olacağı öngörülen Kasım ayı hasadıyla piyasada 'ürün fazlası' olacağı belirtiliyor. Tek çare olarak ‘ihracat’ dillendiriliyor...

Fehime ALASYA

Geçtiğimiz yıl kasım ayında piyasada yaşanan kıtlıktan ötürü 8 TL'ye kadar yükselen patatesin bu yıl gerekli tedbirlerin alınmaması durumunda depolarda çürümeye mahkum olacağı ön görülüyor. İhracatın kapıları arlanmaz ve Toprak Ürünleri Kurumu devreye girmezse üreticiyi çok zor günlerin beklediği ifade ediliyor.

Mayıs haziran ayında yapılan patates hasadının bir kısmı hala Soğuk Hava Depoları’nda bekletiliyor. Buna karşın verimli geçen yılın ardından yüksek rekolte ile yapılması planlanan kasım ayı hasadıyla piyasada ürün fazlası olacağı belirtilirken, tek çare olarak ‘ihracat’ dillendiriliyor...

Patates ihracatı için hiç vakit kaybetmeden hemen, dış piyasa araştırmalarının yapılıp sonuca bağlanması gerektiğini ifade eden üreticiler, “Biz yumurta kapıya dayansın bekliyoruz. Daha üretim aşamasında, dış pazar piyasası bulunmalı. Aksi halde üretici batar” dedi.

Doğancı (Elye) köyündeki patates üreticileri, kasım-aralık ayında yapılacak olan hasadın üreticinin elinde kalmaması için devletin erkenden tedbir alması gerektiği konusunda uyarılarda bulundu. Önlem alınmazsa üreticileri zor günlerin beklediği ifade ediliyor.

Bu yıl plansız üretim ve yoğun yağışlardan dolayı patates rekoltesinde ciddi bir artış olduğuna değinen üreticiler, bunun avantaja çevrilmesi gerektiğine değindi.

Geçen yılki patates ücretlerinin yüksek olmasından ötürü bu yıl bölgede çok fazla ekim yapıldığını anlatan üreticiler, ihracat yapılmaması durumunda bu yıl fiyatların çok aşağıya çekileceği görüşünde hemfikir…

Tüccarların uyguladığı kar payına devletin sınır koyması gerektiğine değinen bazı üreticiler, bu sayede fiyatların üretici ile market arasında dengeye gireceğini ifade etti.

Depolarda kalan bazı patatesler kesilerek, yeniden üretim için ekime hazılandı.

Mayıs haziran ayında yapılan patates hasadının bir kısmı hala Soğuk Hava Depoları’nda bekletiliyor.

ÜRETİCİLERİN GÖZÜ İHRACAT KAPISINDA…

Özden Kuvvetlioğlu: "Dış piyasaya ihraç şart"

"Bu yıl rekolte çok yüksek. Fiyatlar yüksek gitti diye herkes üzerine düştü, fazla ekildi. Geçen yıl kıtlık yaşanırdı, bu yıl ürün çok. İhraç edilmezse bu yıl üreticinin işi zor. Aksi halde ürün beleşe verilecek, çoğu zarar edecek. Tüccarlar elinizden düşük fiyata alacaklar. Geçen sene seksen kuruşa kadar düştü, 15 TL’ye kadar satıldı. Hem tüketiciye hem üreticiye günah… Bunların planlanması gerek. Geçen yıl kaç ton ürün çıktı, akça ton gerek, fazlasını nereye göndereceğiz tüm bunların hesaplanması ve denetlenmesi gerek. Plansız ekim yapılır, en bu yıl elimizde kalacak."

Yusuf Sönmez: "Yeni hasat elimizde kalacak gibi görünüyor, ihracat yapılmazsa çok kötü olacak”

"Geçen yıl üründe kıtlık yaşandı, fiyatlar çok yükseldi, bu yıl ise toplanan ürünler hala depolarda alıcı bekliyor, gidişat yeni gelen hasatla bizi zor günlerin beklediğini, ürünlerimizin soğuk hava depolarında kalacağını gösteriyor. Bu yıl tohumluk ve normal sofralık patateslerin kuzeye kaçak gelmesi bizi tökezletti. Ürün arttı, bluzlulara koyduk, sezon hasardı da olgun geçince tüm ürünler elde kaldı. Tüccarlara bir fiyat sınırlaması getirilmeli. Biz geçen yıl ilkbahar ürününü tarladan en pahalı iki kilo kilosunu vermiştik.

Bu yılın ilkbaharında ürün güzel oldu, buzluklara koyduk, hala alıcı bekliyor. Bu bekleyiş bile bizim için zarar. Patates buzluklarda suyunu çekince fire kaybetti. Hep bunlar zarara neden olur. Bir ay sonra ilk hasat iç piyasaya başlayacak, sonra aralık ayında esas hasat başlar. İhracatın kapıları açılmazsa çok kötü günler bizi bekler. Bilen de bilmeyen de fiyatı yükseldi diye patates ekti. Görüyoruz, Türkiye’de çok ekim yapılmış, illaki bu yeni hasat elimizde kalacak gibi görünüyor. Şimdi ortalama beş TL ye satılan patates, üreticinin elinde kalmasın diye ucuza verilecek. Çok kötü olacak."

Mehmet Bicen: “Yükselen fiyatlar dibe vuracak, büyük bir tehlike bizi bekliyor”

“Hem üretici hem de tüccarların deposunda bir miktar patates var. Fiyatlar yine ucuz. Üretici şu anda patatesi 4 TL’ye deposundan veriyor, toprak ürünleri kurumu da öyle, çok fazla patates olmaması fiyatları yine tırmandırıyor. Kontrol ve denetim olmadığı için yine bir dengesizlik söz konusudur. Bunun da nedeni Toprak Ürünleri Kurumu’nun tam teşekkürlü devreye girmemesinden dolayıdır. İlkbahar ürünü hasadından 500 ton depoladıklarını söylüyorlar. Bu çok komik bir rakamdır. Her bir üreticinin elinde 200, 300 ton varken kocaman kurumun 500 ton ile piyasada denge kurması mümkün değil.

Bu ilkbahar ürünü biterken fiyatlar yine 8 TL’ye dek çıkacak ama sonbahar hasadı başladığında ki bu ocak ayını da bulabilir, bu dönemde de fiyatların dibe vurması söz konusudur. Yükselen fiyatlar, dengesiz ve fazla üretimden dolayı dibe vuracak. Sonbaharda 5 bin tonluk üretim fazlası olacağı ön görülüyor.

Aylık tüketimimiz 800- 1000 ton arasında değişirken, kasımda başlayan hasat için 6,7 bin ton ürün fazlası olacak. İhracatın kapılarının acilen açılması gerek. Bu ürünün ihraç edilmesiyle ilgili hemen, zaman geçmeden dış piyasa araştırmalarının yapılıp bitirilmesi gerek. Biz yumurta kapıya dayansın bekliyoruz. Daha üretim aşamasında, şimdilerde dış Pazar piyasası bulunmalı. Tüm üreticilere, birliklere, devlet yetkililerine ciddi sorumluluk düşüyor. Büyük bir tehlike bizi bekliyor, derhal tedbir alınmalı aksi halde üretici büyük bir borç batağına girecek, batacak.

Bu yıl plansız üretim ve yoğun yağışlardan dolayı üretimde ciddi bir artış var. Bunu avantaja çeviremezsek dezavantajımıza dönecek. Bu çok acı…”

Salih Uluşan: “Yıl iyi geldi, sular arttı, herkes üretime yöneldi, bu rekolteyi iç piyasa kaldırmaz, derhal ihracat için girişim yapılmalı”

“Şu anda patates yeni ekildi. Yağışların durumu iyi olursa ve eğer yurt dışında Pazar bulunursa xx

İhracat olmaz bu patates 50 kuruşa kadar düşecek. Şu anda bizim Türkiye piyasasında yaptığımız araştırmada oradan da çok patates olduğu yönündeydi. Her şekilde bu patatesin yurt dışına çıkması gerekir, çıkmazsa 50 kuruşa dek düşecek. Burada üretim fazlası var ve kontrol da edilemiyor çünkü böyle bir yasamız yok. Üreticiden fazla memur kısmı da ekti, bu yüzden ürün fazlası olacak. Hiç patates ekmeyen kişiler bile bölgede 5, 10 dönüm patates ekti. Yıl iyi geldi, sular arttı, herkes üretime yöneldi, bu rekolteyi iç piyasa kaldırmaz, derhal ihracat için girişim yapılmalı. İhracat kapılarının açılması ve üretimin denetimiyle ilgili devreye girilmesi gerekir, bu iş daha kontrollü yapılmalıdır.”

Ömer Urfalı: “İhracat için bir an önce çalışma yapılmalı”

“Geçen yıl kıtlık yaşandıydı, fiyatlar ilk dönem çok çıktı. Bazı depolarda hala ürün var ama satılıp tükenecek. Aşırı bir yığılma yok ama yeni ürünler güzel çıkarsa, aşırı ekimden dolayı da bu yıl dış piyasaya açılması gerek. Herkes ekti, maliyetler çok yüksek… Herkes malını beleşe verecek, girdiler çok yüksek günah, hükümet bu konuda tedbir almalı. Bir şekilde aranın bulunması gerek. Toprak Ürünleri Kurumu da bizden mal alıp bizi rahatlatabilir. Bu konulara el atılmalı, ihracat için bir an önce çalışma yapılmalı.”