Menekşe Güner Özbilenler
Okulöncesi Eğitim ve Gelişim Uzmanı

Öfke bütün çocukların yaşadığı bir duygudur. Bir bebeğin açlık ağlaması, yeni yürümeye başlayan bir çocuğun sinir krizleri, okulöncesi bir çocuğun öfkeli gayreti, okula giden bir çocuğun yaralayıcı alayı, ya da bir ergenin düşmanlığı gibi şeyler bize çocukların öfkeye yabancı olmadığını hatırlatıyor. Öfke hayatın bir parçasıdır. Bazen hayat acı verir. Bazen hayat adil değildir. Bütün çocuklar bir şekilde öfke yaşayacaklardır. Ve bütün çocuklar; bazen ‘yararlı’ bazen de ‘zararlı’ bir şekilde öfkeleriyle nasıl başa çıkacaklarını öğreneceklerdir.

YÖNTEMLER

 Çocukların öfkeyle nasıl başa çıkmasını istiyoruz?

• Öfkeyi şiddet göstermeden ifade etmeleri: öfke hissi normaldir, fakat öfkeli olduğumuz için başkasına zarar vermek normal değildir.
• Kendilerinin ve başkalarının hissettikleri öfke duygularını tanımaları.
• Öfke güdülerini kontrol etmeyi öğrenmeleri.
• Öfkeli duyguları olumlu şekilde ifade edebilmeleri.
• Kendi kendilerini sakinleştirici teknikler öğrenmeleri
• Öfkeli ve şiddetli durumlardan uzaklaşmayı öğrenmeleri
• Sorun çözmeyi öğrenmeleri.

Aileler çocuklarına öfkeyle başa çıkmayı belirli teknikleri öğreterek yardımcı olabilirler. Bu teknikler;

•  Rahatlatmak
• İletişim kurmak
• Sorun çözmek
• Ortamı değiştirmek
• Mizahi olmak

BEŞ DUYU

Çocuklarda beş duyu kullanılarak öfkeleri sakinleştirilebilir. Dokunmak, koklamak, tat almak, duymak ve görmek. Su sıçratmak, müzik dinlemek, resim yapmak, kasları gerip rahatlatmak, yavaş ve derin nefes almak veya sağlıklı bir şeyler atıştırmak öfkeli duyguları yatıştırmaya iyi gelir. Ayrıca bir ev hayvanını okşamak, sevmek çocuklar için rahatlatıcı etkiye sahiptir.

Öfkeli bir patlamaya sakin bir şekilde tepki vermek öfkeyi dağıtmaya yardımcı olur. Çocuğa kendi öfkesine gülmeyi hatta dalga geçmeyi öğretirseniz, değişik bir bakış açısına sahip olmasını sağlarsınız.

Son olarak çocuklar anne ve babanın arasındaki fiziksel şiddet veya aşırı düşmanca tartışmalara şahit olmamalıdırlar. Bu tür bir öfkeye şahit olmak çocuk üzerinde ciddi psikolojik etkilere sebep olabilir.