Kıbrıs Türk Siyasi ve iş dünyasının önemli karakterlerinden biri olan iş insanı-siyasetçi Necati Özkan beyin iş dünyasında hayata geçirip onlarca işçiyi istihdam eden girişimlerinden biri de 1938 yılında kurduğu “NECATİ” isimli sigara fabrikası idi. 
   Zor şartlarda mücadele eden ve fabrikayı hayatta tutmaya çalışan Necati Bey, özellikle 2. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi, yıllarca sürecek savaş ve onun getirdiği imkânsızlıklar, zorluklar neticesi, “Necati” sigarasının sonunu getirmişti. 1938 başlayan üretim 1945 yılının sonlarına doğru durmuş ve fabrika kapanmıştı. Fabrikanın kapanmasından sonra kimin eline geçtiği kim tarafından yeniden hayat bulduğunu ise, 17 Ocak 1946 tarihli Halkın Sesi gazetesindeki bir haberden öğreniyoruz. Ama ondan önce adaya sigara ithalatıyla ilgili küçük bir bilgi verelim.     
   Türkiye’den sigara ithâli önemli bir yer tutmaktaydı ‘40’lı yıllarda. Üretim yapmak yerine ithâl etmek de elbette önemli bir ticari düşünceydi. M. Seyfi Akdeniz ve Oğlu şirketi, İstanbul’dan ithâl ettiği sigaranın reklâmıyla başlıyalım bu kısa tütün yolculuğuna...

“Halkın Sesi, 01 Ocak 1946, syf:2
(reklâm)
Milyonlarca Türkiye Sigarası KIBRIS YOLUNDA
Şirin İstanbul’un Muazzam Sigara Fabrikalarında biz, Kıbrıslılar namına hazırlanan Milyonlarca nefis Türkiye Sigaraları vapura yüklenerek yola çıkarıldı ve 6/1/46’da GÜNEYSU vapuru ile beklenmektedir.
Biz rağbet ettikçe, Türkiye Cumhuriyeti Tekel (İnhisarlar) İdaresi bu miktarı bize milyarlara çıkaracaktır. Seve seve kendi malımız olan Türkiye Sigaralarını içiniz ve arkadaşlarınıza da bunlardan içiriniz.
NOT: Alâkadarların, lütfen siparişlerini erken göndermelerini rica ederiz.
M. Seyfi Akdeniz ve Oğlu.” 

   Yazımızın giriş kısmında belirttiğim gibi, “Necati” sigarasının üretildiği fabrikanın kapanmasından sonra fabrikanın akıbeti konusunda fikir edinmemize yarayacak bir habere rastlıyoruz 17 Ocak 1946 tarihli Halkın Sesi gazetesinde. Şükrü Veysi ve Ortakları isimli şirketimiz yazıdan anlaşılacağı kadarıyla fabrikayı devralmış görünüyor. Bunu da satıraralarında geçen ve sigaranın kâğıdı hakkında verilen bilgiden anlıyoruz. 

“Halkın Sesi, 17 Ocak 1946, syf:1
Fabrikamız İşe Başladı
   70 bin Türkün biricik sigaret fabrikası beş günden beri imalâtını satıya çıkarmış bulunmaktadır. Adamızın her tarafında sigaralarımıza karşı gösterilen alâkaya teşekkür eder ve ötede beride sigaralarımız için yapılan tenkitlere burada cevap vererek sayın halkımızı tenvir etmek isteriz. Umumiyet itibarı ile her yapılan tenkidler, sigaralarımızın imalinde kullandığımız kâğıtlar içindir. Bu kâğıtları her ne kadar diğer fabrikaların kullandığı kâğıtların ayni ise de yalnız üzerinde eski “Necati Özkan” fabrikasının markası olması hakikaten fabrikamızın tütünleri aleyhinde bir propaganda mevzuu olmaktadır.
   Kendi markamızla İngiltere’ye fabrikamız namına kâğıt sipariş verilmiştir. Fakat bugüne kadar bu kâğıdlar yetişmediğinden eski fabrikanın kâğıdlarını kullanmak mecburiyetinde kalıyoruz. Kendi kâğıdlarımız gelir gelmez, şimdi kullanmakta olduğumuz kâğıdları hemen kaldıracağımızı bildirir ve bazı hüsnü niyet sahibi olmıyan kimseler tarafından tütünlerimiz hakkında ötede beride söylenen dedikodu şeklindeki lâflara, sayın halkımızın kulak vermemelerini bilhassa rica ederiz. Sigaralarımızı bugüne kadar tecrübe eden her hüsnüniyet sahibi tiryakinin tütünlerimizi çok mükemmel bulduğunu iftiharla söyleyebiliriz.
   Bilhassa köylerden gelen ikinci bir şikâyet de sigaralarımız içerisinde açık olarak âdeti 20 paraya satılacak bir cins sigaramızın bulunmaması idi. Bu şikâyeti makul gördüğümüzden EGE sigaralarımızın fiyatını düşürmiye karar vererek bu sigaranın paketini 15 kuruşa satılmasını temin maksadı ile toptan 14 kuruşa satmıya başladık. Bu suretle şimdi 20 paraya mükemmel Türk tütününden yapılmış sigara içilebilecektir.
   Son olarak şunu da ilâve etmek isteriz ki daha evvel de bildirdiğimiz gibi bizi alâkadar eden her hususta bütün şikâyetleri dinleyerek düzeltmiye çalışacağımızı ve yakında İngiltere’den gelecek olan sigara kâğıdlarımızla imalâta başlıyacağımızı sayın tiryakilere bir kere daha bildirmek isteriz.
Şükrü Veysi ve Ortakları”

   Yazıdan da anlaşılacağı gibi “Necati” sigara fabrikası Şükrü Veysi ve Ortakları tarafından yeniden hayata geçirildi. EGE isimli sigaradan bahsediliyor. Kıbrıs’ın özellikle Bafra bölgesinde üretimi uzun yıllara dayanan tütün üretildiğini biliyoruz. Elbette o yıllarda bu üretimin yeterli olup olmadığı konusunda kesin bir bilgi veremiyoruz ama Türkiye’den tütün getiridiğini görebilmekteyiz gazete reklâmlarında.

“Halkın Sesi, 19 Ocak 1946, syf:4
(reklâm)
Şükrü Veysi ve Ortakları Sigaret Fabrikası
Sigaralarımızı içerken onlarda size ferah verecek bir koku bulursunuz. İşte bu koku İzmir’in, Samsun’un, Bafra’nın, Ege’nin tatlı kokularıdır. Sevgili Anadolu’nun bu tatlı kokularını yalnız sigaralarımızda bulabilirsiniz. Çünkü sigaralarımız bu yerlerin seçme tütünlerinden yapılmaktadır.” 

“Halkın Sesi, 20 Ocak 1946, syf:2
(reklâm)
Şükrü Veysi ve Ortakları Sigaret Fabrikası
Sigaralarımız ağzınıza tad ve göğsünüze rahatlık verir. Çünkü yeni fabrikanın yeni sigaraları halis seçme Türk tütününden yapılmaktadır.”

   O yıllarda türkiye’den sigara ithâl eden şirketlerimizden biri; M. Seyfi Akdeniz ve Oğlu olduğu belirtmiştik. Şirketin Türkiye’den ithâl ettiği sigaranın reklâmında yüzde yüz Türk tütünü ve Türkiye’de yapıldığı mesajı öne çıkarılmaktaydı.

“Halkın Sesi, 24 Ocak 1946, syf:2
(reklâm)
Yüzde 100 ve Yüzde 50
Dünyanın sigara fabrikalarının birçoğu, yaptıkları sigaraların 50%’si Türk Tütününden olduğunu övünerek reklâm yaparlar.
HALBUKİ biz size 100% (Yüzde Yüz) Türk Tütününden mamûl ve kendi elleriyle hazırlanmış Türkiye Sigaraları sunuyoruz.
İftiharla, doya, doya ve seve seve içiniz.
M Seyfi Akdeniz ve Oğlu.”

   Konuyla ilgili son bir haber daha paylaşmak istiyorum sizlerle. Bu bir teşekkür haberiydi. Şükrü Veysi ve Ortakları şirketinin sigara fabrikasını ne kadar hayatta tutabildiğini şu an bilemiyoruz ama gazete haberlerine yansıdığını görürsek bu bilgiyi de tütün yolculuğumuza ekleyeceğiz.

“Halkın Sesi, 29 Ocak 1946, syf:1
Teşekkür
   17.1.46 Pazar günü Karpas Türk köylerini dolaşırken, köylü kardeşlerimiz tarafından bize ve imal etmekte olduğumuz sigaralarımıza karşı gösterilen büyük alâkaya ve bilhassa Galatya, Blâdanisyo, Ayantroniko, Aysimyo, Kaleburnu ve Korovya köyleri sigara satıcıları tarafından bundan sonra yalnız bizim sigaralarımızı satacakları hakkında sigaralarımıza karşı gösterilen sevgiye âlenen teşekkürlerimizi bildirmeyi borç sayarız.
Şükrü Veysi ve Ortakları”