1. YAZARLAR

  2. Eralp Adanır

  3. Leymosun’da ŞAFAK Tiyatro Kolu 1944-1946
Eralp Adanır

Eralp Adanır

Leymosun’da ŞAFAK Tiyatro Kolu 1944-1946

A+A-

‘30’lu yılların ikinci yarısından, ‘50’li yılların başına kadar adanın çeşitli bölgelerinde genellikle spor kulüpleri kurulmasıyla birlikte, bu spor kulüplerimiz içerisinde tiyatro ve hatta izcilik kollarının da topluma yönelik etkinlikler düzenlediği bilinmektedir. 
   Kimi kulüpler zaman içerisinde sadece futbola yönelirken, kulüplerin dışında bağımsız tiyatro oluşumlarının da gerçekleştiği görülebilmektedir. 
   Özellikle ‘50’li yılların başında kendi bölgeleri içerisinde bazı futbol kulüplerimizin birleşmesi, tek bir kulüp ismi altında futbol oynadıklarına basındaki haberlerde şahit olmaktayız. Aynı şekilde çok örneği olmasa da tiyatro kollarının birleştiği haberlerine de rastlamaktayız. Tıpkı Leymosun’un (Limasol) ŞAFAK Tiyatro Kolu gibi.
   Bu sayfalarda uzun bir yolculuğumuz olacak ŞAFAK Tiyatro Kolu ile ilgili. 
   1 Eylül 1944 tarihine yolculuğumuzu gerçekleştirmeden önce, Kıbrıs Türk Tiyatro Geleneğimizin-tarihimizin önemli isimlerinden olan Yaşar Ersoy’un Şubat 1998 tarihinde Peyak Kültür Yayınları’ndan çıkan “Toplumsal, Sosyal ve Siyasal Olaylarla İçiçe, Kıbrıs Türk Tiyatro Hareketi” isimli kitabında yer verdiği “Şafak Tiyatrosu” bölümünü sizlerle paylaşmak istiyorum...

“Şafak Tiyatrosu
Limasol’da, 1944 yılında “ŞAFAK Tiyatrosu” adında bir topluluk da kurulur. Bu topluluğun kuruluşunu Halkın Sesi gazetesinin 465 sayılı baskısından da öğreniyoruz. Kurucuları arasında İsmail Karagözlü, İsmet Vehit Güney, Talât Demirel bulunmaktadır. İsmail Karagözlü “ŞAFAK Tiyatrosu” hakkında şunları anlatır:
“Çok heyecanlıydık... LTSK’nın yanında bir tiyatro daha kurduk... Tamamen amatör... ŞAFAK’ın açık şekli şöyledir: “Şen Arkadaşlar Faal Amatörler Kolu”. “Allahaısmarladık”, “İsimsiz Kahramanlar”, “Çölde Bir İstanbul Kızı” adlı oyunları sahneledik. Limasol bölgesindeki köylere de oyunlarımızı götürdük.”
“ŞAFAK Tiyatrosu”nun tıpkı LTSK şarkısı gibi bir de “ŞAFAK Şarkısı” vardı ve şarkı oyundan önce söylenirdi.

ŞAFAK
Şafak Şafak
Ufuklarda doğuyorken
Yükselecek bu tiyatro kolu
Bilelim erken

Şafak Şafak
Bize kollarını açar
Onda yeni faaliyetler ve
Yükselişler var

Şafak şafak
Daima yükseklerdir hakkın
En kıymetli kolu malısın
Muhitin ve halkın

Şafak şafak
Yenilikler yaratarak
Gençliğe en büyük hediye
Bıraktın sen ey Şafak

“ŞAFAK Tiyatrosu”nun yaşamı çok kısa sürer. 1940’lı yılların sonlarında Türk filmlerinin Kıbrıs’a gelmeye başlamasıyla tiyatro çalışmalarında bir durgunluk dönemi başlar. Bu, Limasol’da da etkisini gösterir. 1950’li yılların sonunda iki toplum ve sömürge yönetimi arasındaki gerginlik ve çatışmalar, tiyatro çalışmalarını da olumsuz yönde etkiler. 1960’lı yılların başında ise tiyatro çalışmaları yeniden canlanır ve yeni dernekler, topluluklar kurulur.
Limasol’da kurulan ve çok ciddi işler ortaya koyan Limasol Türk Kültür Derneği, en önemli kuruluşlardan biri olarak bilinir...syf:56/57”

   Yaşar Ersoy’un söz konusu kitabından bu alıntıyı yaptıktan sonra “Şafak Tiyatro Kolu”nun kurulduğu haberinin b asında yer aldığı o ilk günden itibaren zaman tünelindeki yolculuğumuza başlıyoruz...

“Halkın Sesi, 01 Eylül 1944, syf:2
LEYMOSUNDA
ŞAFAK
TİYATRO KOLU
Kurulmuştur.”

   Bu küçük duyuru niteliğindeki haber sadece tiyatro kurucularını ve bölge halkının değil, basının da ilgisini çekmeye başlamıştı. Halkın Sesi’nde “Gözaltı” müstear isimle yazılarını kaleme alan yazar ŞAFAK Tiyatro Kolu’nun yöneticileriyle bir röportaj gerçekleştiriyor. 16 Ekim 1944 tarihli Halkın Sesi gazetesinde söz konusu röportaj, okura şöyle sunuluyordu...

“Halkın Sesi, 16 Ekim 1944, syf:1
ŞAFAK Mensubları ile yaptığım bir reportajın intibaları
Yazan: Gözaltı
   Kuruluşu ile pek alâkadar olmamakla beraber, ümidler fevkinde bir muvaffakiyetle ilk temsilini veren “Şafak” Tiyatro Kolu herkes gibi benim de takdir ve alâkamı celbetmiştir.
   Aleyhinde yanlış propagandalar yapılmakla beraber, faal gençlerimizin büyük bir imanle bağlandığı “Şafak” Tiyatro Kolu ergeç cemaata faideli meyvalarını verecektir. İlk temsillerinden sonra Leymosun Yoksullara Yardım Kurumuna yapılan teberruat bize çok büyük yardımlar vâdeder.
   Teessüfle söylerim ki, bu güne kadar “Şafak” hakkındaki malûmatım mahdut idi, ve bunun içindir ki iş müdürleri ile bir reportaj yapmağı vazife bildim. Onlar kendilerini anlatmağa çalıştıkları gibi biz de onları anlamağa çalışmalıyız.
   Eylül ayının bir Pazar günü birçok gençlerimizin kahvehane ve kulüblerde kâğıd ve tavla oynadıkları bir anda evime giderken on’a yakın gencimizin başbaşa verip çalıştıklarını görünce onlarla bir konuşma yapmak hissine galebe çalamayıp aralarına karıştım. Hepsini de yakından tanıyamadığım bu gençler beni memnuniyetle karşıladılar. Maksadımı izah edince, genel işler müdürü beni bir köşeye çekip bir koltuk verdi. Suallerimi cevaplandırmıya başladı. Bütün bu konuşmalarımızdan aldığım intibaları kısaca kaydedeceğim.
   Şafak Tiyatro Kolu şehrimizde mühim bir eksikliği doldurmak yardım kurumlarımızı desteklemek gençlerimizi san’ata alıştırmak ve temsillerinde cemaata vereceği telkinlerle seviyemizi yükseltmek maksadıyle kurulmuş bir tiyatro koludur. Ve bundan başka faaliyetlerle hiçbir alâkası yoktur.
   Şafak 10 iş müdürü tarafından idare edilmektedir. Bunlar arasında LTSK Tiyatrolarında birçok seneler baş rolleri oynayıp herkesin takdirlerini kazanan Tal’at Demirel, İ.V. Güney (İsmet Vehit Güney ea) ve müteaddit değerli amatörler bulunmakla beraber şehrimizde sahneye ilk modern balet ve revüleri bahşeden onları yazan ve hazırlayan İsmail Edip, herkes tarafından pek iyi bir rejisör tanınan ve senelerce LTSK sahnesini idare eden A. Ertoğrul (Ali Ertuğrul ea) ile beraber Torgut Halluma v.s vardır.
   ŞAFAK iş müdürleri Kurban Bayramında verecekleri temsilde Esat Mahmut Karakurt tarafından yazılan ve İsmail Edip  tarafından adapte edilen “Çölde Bir İstanbul Kızı”nı çok üstün bir başarı ile sahneye koymıya azmetmişlerdir. Bundan başka bu defaki temsillerinde Londra sahnesinde pek büyük mevki alan en yeni tipte baletler yapacaklardır.
   Her faaliyetlerinde dürüst ve esaslı bir yolda çalışan Şafak mensuplarını hararetle tebrik eder ve bize çok büyük faydalar temin edecek bu yolda lâyık oldukları muvaffakıyete erişmelerini temenni ederim.”

Bu yazı toplam 2316 defa okunmuştur.
Önceki ve Sonraki Yazılar