Kıbrıs'ın kuzeyinde neredeyse her alanda tıkanmalar yaşandığını ve artık kendi kendini tüketen süreçlere şahit olduğumuzu tartışıyoruz. Kurumsal yapılar, hükümetler, siyasi partiler, sendikalar gibi... Buna paralel olarak bu yapılara duyulan güven de gittikçe düşmekte, yerini kop koyu bir güvensizliğe bırakmakta. Fakat tıkanmışlık yalnızca hakim ve egemen iktidar yapılarına özgü değil, aynı zamanda kurumsal veya geleneksel muhalefet için de geçerli. Bundan dolayı muhalefet yapma pratikleri ve muhalefet özneleri de değişmekte, dönüşmekte. Uzunca bir süreden beridir, zamanın ruhuyla da alakalı bir şekilde, kolektif muhalefet biçimlerinin yerini bireysel muhalefet olgusu aldığını gözlemlemekteyiz. Özellikle de sosyal medyanın hayatlarımızı şekillendirmeye başlamasıyla birlikte, bireysel muhalefet biçimleri daha da güçlendi, kolektif yapıların içinden bireyler ön plana çıktı, kolektif yapıların yerini bireyler almaya başladı. Ama sosyal medyanın ve sosyal medya odaklı muhalefet biçimlerinin gelişmesi hem muhalefet pratiklerini değiştirdi, hem de belli bir muhalif türünün oluşmasına, görünür olmasına hatta baskın hale gelmesine de zemin hazırladı. Ben ona histerik muhalif demeyi tercih ediyorum.

*  *  *

Sosyal medyanın belli başlı karakter özelliklerini beslediğini ve tetiklediğini biliyoruz. Mesela narsizm bunlardan biri. Çünkü sosyal medya ilgi manyağı ve 'ben merkezci' yaşamlar için bire bir dünya sunuyor. Fakat konumuz narsizm değil! Bir süreden beridir özellikle de sosyal medyada yoğunlaşan muhalefet pratikleri ve muhalif karakterlerle ilgili kafa yoruyorum. Bunu üç temele ayırabiliriz.

Bunlar kısaca örgütlü muhalefet, belli ilkeler zemininde, bireylerden oluşan dağınık ve bağımsız muhalefet ve her şeye söylenen, mızmızcı muhalefet. Ama bu pratiklerin tümüne de sirayet ettiğini düşündüğüm bir özellik üzerinde durmak niyetindeyim. Tüm bu muhalefet pratiklerinin içinde, hatta hayatın belki de her alanında karşımıza çıkabilecek bir tür karakter vardır. Histerik tip. Yani konumuz bağlamında histerik muhalif!

*  *  *

Histeri, aslında bir nevrozdur. Aşırı duygusal patlamalar, kaygıların bastırılması, yoğun endişe nöbetleri ve sürekli olarak dikkat ve sempati toplamaya yönelik bir çaba içerisinde olunmasına dayalı bir nevroz. Dikkat çekme ihtiyacı yaşayan, duygusal patlamalarla saldırganlaşan ve bastırılmış öfkesini, kaygısını boşaltabileceği hedeflere saplanıp kalan, abartılı bir güvence ve onay arayışında olan kişi de aslında histerik kişidir.

*  *  *

Sosyal medyanın verilerinin içine sıkışmış histerik muhalif ise tam da böyle bir profil çizmekte. İster örgütlü, ister bağımsız, isterse de mızmızcı olsun, histerik muhalif kendisine bir varoluş tarzı olarak sürekli birileri ile uğraşmayı; birileri ile uğraşarak kendisini görünür kılmayı, böylece de ilgi odağı olmayı ister. Nasıl ki yediği yemeği, içtiği içkiyi, satın aldığı bir ürünü, gittiği bir mekanı, çıktığı tatili, giydiği bir elbiseyi veya yaşarmış gibi yaptığı herhangi bir anı sürekli olarak paylaşarak teşhire açan kişi gibi, histerik muhalif de durmaksızın politik görüşlerini günde onlarca paylaşım yaparak teşhire açar, uzayıp giden facebook yorumlarıyla birlikte hıncını boca eder. Tartışmalarda karşısındakinin söylediği önemli değildir, onu anlamaya bile çalışmaz. Kendi kafasındakileri tek gerçekmiş gibi dayatır, kulaklarını her türlü farkı düşünceye tıkar. Histerik muhalif aynı zamanda sanal alemdeki hınç insanıdır da.

*  *  *

Aşırı tepkiseldir, kesin yargılar insanıdır, hayat siyah ve beyazdan ibarettir.

Bir olay karşısında ansızın “artık her şeyin bittiğini” ilan edebilir. Sadece eleştirmekten, ama eleştirinin dozunu da abartılı bir şekilde arttırıp kendi kendisini karikatürize etmekten geri duramaz. Sürekli olarak güvenilme ihtiyacı güder, ama hiçbir şekilde güvenilmez. Bir karşıt üzerinden kendi söylemini kurar. O karşıt bazen kendisi dışında herkes olabileceği gibi bazen de saplantılı bir şekilde takılıp kaldığı bir figür de olabilir. Belki geçmişte yaşanan bir deneyimden dolayı belki için için itiraf edilemeyen bir aşktan veya nefretten dolayı, belki de karakterinin bir parçasını tamamlıyor oluşundan dolayı histerik muhalif, sürekli o figürle ilgili yazmak, eleştirmek ve yerin dibine sokmak veya ansızın bir gün yerin dibinden çıkartıp yüceltmek ister. Histerik muhalifin eleştirdiği figürler aslında saplantılı bir ilişkideki deneyimlerden farksız deneyimlerdir. Bu bazı insanda eskiden ilişkide olduğu biri olabileceği gibi, bazısında yan komşusu da olabilir. Histerik muhalif, aynı zamanda bir şeylere saplanıp kalmış kişidir de. 

*  *  *

Histerik muhalifin yaşam alanı sosyal medyadır. Bir akvaryumdaki balıklar gibi beslendiği, beslediği ve oksijen aldığı bağlam olarak sosyal medya, onun hem ilgiye, onaylanmaya ve saplantılı ilişkilerine zemin sağlar hem de kendisini sadece ve sadece söylenme üzerinden var edebileceği bir işlev görür. Bitkisel hayattaki bir insanın makineye bağlı yaşaması gibi, histerik muhalif de muhalefet faaliyetlerini sürdürebilmesi için sosyal medyaya sürekli olarak bağlı kalması lazım. Kaldı ki histerik muhalif dünyayı ve yaşamı da artık kendi sosyal medyada yarattığı saplantılı dünyasından ibaret görmeye, algılamaya ve öyleymiş gibi yaşamaya başlar. Eğer o yarattığı balondan dünyanın içerinden daha önce iyi geçindikleri birileri çıkmışsa, kendi saplantılı muhalefetini ve histerik çıkışlarını da onaylamıyorsa, o kişi mutlak suretle karşı tarafa, düşman saflarının yanına geçmiştir. Hatta ihanet etmiştir. Her histerik muhalifin içinde bir totaliter yatır.

*  *  *

Aynı zamanda histerik muhalif kendi pratiklerinin tutarlılığına bakmaksızın karşısındakini de tutarsızlıkla eleştirebilecek yüzsüzlükte bir tiptir. Onun için önemli olan sürekli olarak kendisine eleştirebileceği ve bunun üzerine ilgi odağı olabileceği, bu şekilde kendisini tatmin edeceği pratikler yaratmaktır.

Histerik muhalif, aslında aciz bir karakterdir. Histerik karakter, kendi potansiyelinden bir varlık olamamış kişinin, tamamlanmamışlığının yarattığı kaygı ve endişeleri sürekli olarak karşıt bellediği kesimlerin üzerine dökmekten ibarettir. İçindeki eksikliği, fazlalık olarak kusması gibi, her paylaşımda zirveye vuran bir mastürbasyon gibi! Aslında o hayatın hiçbir alanında aksi giden bir şeyleri dönüştürmek için sorumluluk hissetmez, adım atmaz, kendi konfor alanının dışına çıkmaz. Histerik muhalif, mastürbasyon muhalifidir.

*  *  *

Hayatlarımızın her döneminde histerik ve saplantılı kişilerle karşılaşırız. Arkadaşlık, aşk, aile, iş veya sosyal ortamlar bu insanlarla doldur. Zaman zaman herkeste histerik dışa vurumlar baş gösterebilir. Ama histerik kişilik bozukluğunun kronik hale geldiği kişiler, sadece birer enerji emiciye dönüşebilmekte. Sosyal medya da bu davranış ve muhalefet biçimlerine olabildiğince katkı sağlıyor. Histerik muhalif, siz ne kadar uzak dursanız da gelip sizi bulabilir, benliğindeki eksikliğini sizin üzerinize kusabilir, saplanıp kalabilir veya sizi aşırı yücelte de bilir... Böyle durumlarda Freud'u hatırlayın ve olabildiğince uzak durun.