Geçtiğimiz üç haftada birçok okuyucumdan şu cümleyi duydum:

“Bende de varmış aslında ama hiç önemsememişim…”

Ya da:

“Ben yıllardır gece plağı kullanıyorum ama yüzüm hala sertleşmiş gibi…”

Bugün, bu farkındalığın üzerine inşa edilecek en önemli adımı birlikte atıyoruz: Bruksizmi (diş sıkma/gıcırdatma) yalnızca bir plakla geçiştiremeyiz.Bu, çoğu zaman vücut-zihin dengesini bozan, multifaktöriyel bir durumdur.Yani çözüm de çok yönlü olmalıdır.Bu yazıda bruksizmin nedenlerini, belirtilerini, tedavi yöntemlerini ve uzun vadeli yönetim stratejilerini bütüncül olarak ele alıyoruz. Bruksizm Nedir? Bruksizm, kişinin farkında olmadan dişlerini sıkması ya da gıcırdatması ile karakterize bir parafonksiyonel alışkanlıktır.Uyku sırasında olursa “uyku bruksizmi”,Gün içinde fark etmeden yapılıyorsa “uyanıklık bruksizmi” adını alır. Bruksizm genellikle bilinç dışıdır. Bu yüzden kişi “Ben yapmıyorum” dese bile belirtiler bedeninde çoktan görünmeye başlamıştır.Uzunca bruksizmi daha önceki yazılarımda da anlatmıştım.

Bruksizmin Belirtileri

Bruksizm sadece ağızda değil, tüm baş-boyun bölgesinde kendini gösterebilir:

Sabahları çene yorgunluğu, ağrı

Dişlerde düzleşme, kırıklar, aşınmalar

Baş ağrısı, boyun ağrısı

Kulak çınlaması, dolgunluk hissi

Yüz kaslarında sertleşme ve asimetri

Gıcırdama sesine eşlik eden uyku kalitesinde bozulma

Diş eti çekilmeleri, sarsılan dişler

Estetik olarak kareleşmiş yüz hattı

Neden Olur?

Bruksizm tek bir nedene bağlı değildir. En sık karşılaşılan nedenler şunlardır:

1. Stres ve Anksiyete

Bruksizmin en büyük tetikleyicisidir. Stres altında olan bireyler, farkında olmadan dişlerini sıkarak vücutlarındaki gerginliği çenelerine yansıtırlar.

2. Uyku Bozuklukları

Kalitesiz uyku, uyku apnesi veya sık uyanmalar bruksizmi tetikleyebilir. Uyku sırasında çene kasları kontrolsüzce kasılır.

3. Kapanış Bozuklukları ve Dental Problemler

Yüksek yapılmış dolgular, uyumsuz protezler ya da çene kapanışında sorun varsa, çene kendini korumak için kaslarını sürekli kasılı tutabilir.

4. Nörolojik ve Genetik Yatkınlık

Bazı bireylerde bruksizm ailesel olabilir. Ayrıca nörolojik ilaç kullanan bireylerde de görülme sıklığı artabilir.

5. Tetikleyici Alışkanlıklar Kafein, alkol, nikotin kullanımı… Tüm bu maddeler kas sistemini uyararak bruksizmi şiddetlendirebilir.

 Bruksizm Tedavisinde 5’li Yaklaşım

1. Gece Plakları (Splintler)

Dişlerin temasını engeller.

Kasların gevşemesine yardımcı olur.

Diş aşınmalarını ve eklem yükünü azaltır.

Not: Her gece plak her hastaya uygun değildir.

Bazı durumlarda özel ölçülerle hazırlanmış kişiye özel gece plağı gereklidir.

2. Masseter Botoksu

Bruksizm tedavisinde devrim yaratan destekleyici yöntemdir.

Aşırı çalışan masseter kaslarına uygulanan düşük doz botoks ile kas gevşetilir.

Estetik olarak yüz incelir, fonksiyonel olarak kas ağrıları ve gıcırdatma azalır.

Botoks geçici bir çözümdür ama alışkanlığı kırma sürecinde büyük rahatlama sağlar. 4-6 ayda bir tekrarlanabilir.

3. Stres Yönetimi & Psikolojik Destek

Diş sıkmanın kaynağı çoğu zaman zihindir.

Kişi, farkında olmadan duygu durumunu çenesine yansıtır.

Meditasyon, nefes egzersizleri, psikoterapi ve farkındalık çalışmaları bu alışkanlığı kırmada kilit role sahiptir.

4. Fizik Tedavi & Kas Gevşetici EgzersizlerBoyun ve yüz kaslarına yönelik manuel terapi

Çene esnetme ve gevşetme egzersizleri

Isı uygulamaları, kuru iğne veya tetik nokta masajı gibi yöntemler

Diş sıkmak sadece çeneyi değil, tüm yüz-boyun-omuz zincirini etkileyebilir. Bu yüzden multidisipliner

yaklaşım şarttır.

5. Diş Hekimliği Müdahaleleri

Kapanış düzenlemesi

Yüksek dolguların, protezlerin yeniden uyumlandırılması

Diş sıkma davranışını destekleyen ortodontik problemlerin çözümü

Bruksizmi Kırmak İçin Günlük Rutin Önerilerim:

Dil Ucu Egzersizi:

Dil ucunu damağınızın arkasına değdirin ve çenenizi serbest bırakın.

Bu, çene kaslarını gevşetmeye yönelik basit ama etkili bir yöntemdir.

Ayna Farkındalığı:

Günde birkaç kez aynaya bakın ve “şu an çenemi kasıyor muyum?” diye sorun.

Kendinize sık sık gevşemeyi hatırlatın.

Sıcak Havlu Uygulaması:

Yatmadan önce çene bölgesine 10 dakika sıcak havlu uygulamak, kasları gevşetir.

Dijital Detoks:

Ekran başında geçirilen uzun saatler de çene kaslarını farkında olmadan aktive eder.

Saat başı mola verin, çene pozisyonunuzu kontrol edin.

Rahat Uyku Ortamı:

Karanlık, sessiz ve serin bir odada uyumak, uyku kalitenizi artırır.

İyi uyku, bruksizmi büyük oranda hafifletir.

Bruksizm, modern çağın sessiz ama derin izler bırakan bir problemi.

Estetikten sağlığa, günlük enerjinizden özgüveninize kadar sizi görünmez iplerle bağlayan bu alışkanlığı önce fark etmek, sonra da bütüncül olarak ele almak gerekir.

Bir gece plağı ile başlar,

Bir botoks dokunuşuyla rahatlar,

Ama asıl çözüm, çene kasınızla birlikte zihninizi de gevşetmeyi öğrenmektir. Bu hafta ile bruksizm tedavisi serimizi kapattık. Ağız diş çene cerrahisi hakkında merak ettiklerinizi mail adresinden sorabilirsiniz. 6 ayda bir diş hekimi muayenesi sizlerin tedavisine kapsayıcı ve önleyici ele alacağı için erken tedavi şansınız sizlerin ağrılarını önleyecektir. sağlıkla kalın…