Kamu okullarına baktığınızda, öğrenciler arasında Kıbrıslılar azınlıkta kalıyor.

Hastanelerde de benzer bir tablo var.

Teselli olacaksa, cezaevlerinde de öyle…

***

Sokakta yürürken, otobüslerde, parklarda, çarşılarda artık nadir görüyorsunuz “buralı” yüzleri.

Özel sektöre bakınız; değişen bir şey yok.

Benzin istasyonlarında, restoranlarda, marketlerde, inşaatlarda çoğunlukla yabancı işçiler…

Üstelik çoğu ana dilimizi bile konuşamıyor.

Evlerimizin içinde başka bir coğrafyanın sesi var:

Bahçıvanlar, temizlikçiler, bakıcılar, yaşlı yardımcıları…

Yolda yürürken “Ne olur bir tanıdık görsem” sitemi dilimize pelesenk oldu.

“Nerede bu ülkenin insanları?” diye soracak olsanız, cevabı hazır:

Devlet dairelerinde!

Orada hâlâ kalabalığız.

Biraz da bürokraside ve Meclis’te…

Ama onu da “az kaldı, o da değişecek” diyenler çoğalıyor.

Birbirimize rastladığımız tek yer kaldı belki:

Düğünler ve cenazeler!

***

Ama mesele yalnızca “bir tanıdık görmek” değil…

Tanımadığımız insanların da bu topraklarda sömürülmeden, insanca, eşitlikle yaşaması gerektiğini unutmamalıyız.

Bir yurttaşın görünürlüğü ne kadar önemliyse, göçle gelenin onuru da o kadar değerlidir.

Mesele yalnızca kimin nerede olduğu değil; birlikte nasıl yaşadığımızdır.

***

Bu tablo yalnızca Kıbrıs’a özgü değil elbette.

Dünyanın başka yerlerinde de benzeri değişimler var.

Ama bir farkla:

Oralarda bu değişim bir “nüfus siyaseti” ile yürütülüyor.

Yurttaşlık, planlama ve denetimle…

Kalkınma, eğitim, sağlık, güvenlik gibi başlıklarda insan kaynağı veriye dayanarak yönetiliyor.

Ve asıl fark:

Kararı o ülkeyi yönetenler veriyor!

Yani irade, hâlâ içeride…

***

“Nüfus yoğunluğu” diye bir kavram var dünyada.

Basitçe, toplam nüfusun yüzölçümüne bölünmesiyle elde edilir.

Malta örneği çarpıcı:

Kıbrıs’ın kuzeyiyle benzer nüfusa sahip bu ada ülkesinde 2023 yılında 535.064 kişi yaşıyor.

Kilometrekare başına 1.672 kişi düşüyor.

Avrupa Birliği’nin en yoğun nüfuslu ülkesi…

Kıbrıs’ın kuzeyinde bu veri belirsiz!

İstatistik Kurumu Başkanı’na sordum:

Girne ve İskele’deki hızlı nüfus artışı sonrası sağlıklı veri üretilemiyor.

2023 tahmini: 400 bin.

***

Malta’da “yabancı nüfus” toplam nüfusun yalnızca beşte biri.

Ve bu, son 15 yıldaki en yüksek artış oranı.

Yine de yüzde 80’in üzerinde bir Maltalı nüfustan söz ediyoruz.

Peki bizde Kıbrıslıların oranı ne?

***

Malta’da nüfus artış oranı %0.33.

Geçmiş yıllarda da %1.2’yi aşmamış.

Bizdeyse %4’lerin konuşulduğu söyleniyor.

Ve bu artış kontrolsüz, hesapsız, başıboş…

***

Bir ülkedeki yaşam kalitesi sadece gelirle değil, planlamayla ölçülür.

Kişi başına düşen yeşil alanla, tiyatro ve müze sayısıyla, parklarla, okullarla, hastanelerle…

Genç işsizlikle, yoksullukla, sosyal yardımlarla…

Ama bizde tartışılan bunlar değil!

Bizde gündem:

“Kişi başına düşen yandaşlık oranı.”

Ve “bakan başına düşen talimat sayısı…”

***

Evet, daha kalabalık yaşıyoruz…

Ama aynı zamanda daha güvensiz, daha savruk, daha niteliksiz…

Ve ne yazık ki…

Daha tanıdıksız.

“Nüfusu bilmek” yalnızca kaç kişinin yaşadığını bilmek değil.

Asıl mesele, o nüfusun kimlerden oluştuğu, nasıl yaşadığı, nasıl yaşamak istediğidir.

Ve daha da önemlisi:

Bu toplumsal yapının nereye gittiğidir.