16 Nisan 2019 Salı akşamı Yeri Belediye salonunda, Omonya Aşşa Spor ve Kültür Derneği’nin düzenlediği “Kıbrıs’ta kayıpların izinde” başlıklı gecede “kayıplar” ve “toplu mezarlar” konuşuldu…

1974’te savaşta tek bir köyden 83 “kayıp” şahıs ile en çok kaybı olan Kıbrıslırum köyleri arasında bulunan Aşşa’dan (Paşaköy), Omonya Aşşa Spor ve Kültür Derneği’nin düzenlemiş olduğu gecede, Kıbrıs’ta “kayıplar”ı ve toplu mezarları anlattık.

Omonya Aşşa Spor ve Kültür Derneği’nin, İki Toplumlu Kayıp Yakınları ve Savaş Kurbanları örgütü BİRLİKTE BAŞARABİLİRİZ’le beraber düzenlediği geceye 120’den fazla Kıbrıslırum’un yanısıra bazı Kıbrıslıtürkler de katılarak, Kıbrıs’ta gerek 1963, gerekse 1974’te yaşananları dinlediler, sorular sordular… Geceye pek çok “kayıp” yakını Kıbrıslırum da katıldı… Geceye AKEL Milletvekili Skevi Kukuma’nın yanısıra, AKEL’den bazı belediye başkanları da katıldılar.  Geceye Kayıplar Komitesi Kıbrıslırum Üye Yardımcısı görevinde uzun yıllar bulunan ancak şu anda Kayıplar Komitesi’nde görevli olmayan ve İnsani İşler Komiserliği’nde danışman olarak çalışan Ksenofon Kallis de katılarak sunuşları izledi.

Gecenin ev sahipliğini Yeri Belediyesi üstlenirken, etkinlikte bizi ve BİRLİKTE BAŞARABİLİRİZ örgütünü Omonya Aşşa Spor ve Kültür Derneği onore ederek, “kayıplar”la ilgili çalışmalarımızı takdir ettiklerini gösteren plaketler sundular. Gecede fotoğraflar eşliğinde Kıbrıs’ta Muratağa-Atlılar-Sandallar, Dohni, Palekitre, Galatya gibi katliamları, YENİDÜZEN ve POLİTİS’ten okurlarımızın çok değerli yardımları neticesinde gömü yerleri bulunan pek çok “kayıp” şahsın öykülerini anlattık. BİRLİKTE BAŞARABİLİRİZ örgütünden Muratağa katliamında tüm ailesini yitirmiş olan Hüseyin Rüstem Akansoy,  Galatya katliamında babasını ve erkek kardeşini kaybetmiş olan Komikebirli Hristina Pavlu Solomi Patça ve örgüt lideri Hristos Eftimiu da birer konuşma yaptılar ve geçmişle yüzleşmek için önemli bir adım da böylece atılmış oldu. Gecede ayrıca Aşşalı “kayıp” yakınları adına Marinos Kleantus da bir konuşma yaparak Aşşalı “kayıp” yakınlarının yaşamakta olduğu dramı aktardı…

Gecenin açılışını Omonya Aşşa Spor ve Kültür Derneği adına Andonis Andoniu yaparak açılış konuşması yapmak üzere, etkinliğe ev sahipliğini üstlenmiş olan Yeri Belediye Başkanı Neofitos Neofitu’yu, kürsüye davet etti. Neofitu “hepimizin görevi Kıbrıs sorununun barışçıl bir çözüme kavuşturulması yönünde çalışmaktır” dedi. Bir kardeşi EOKA-B tarafından 1974’te öldürülen, bir diğer kardeşi de 1974’teki savaşta “kayıp” edilen ve kendisi de bir “kayıp” yakını olan Neofitos Neofitu, özetle şöyle dedi:

“Önceliklekayıp yakınlarına derin saygımı ve tüm kayıpların akibetinin ortaya çıkarılması dileklerimi dile getirmek istiyorum. Kaybolan her insanın hangi koşullarda kaybolduğu ya da yaşamını yitirdiği hakkında tanıklık edecek bilgileri vermek, hepimizin yükümlülüğüdür.

Eşlerini, çocuklarını, ebeveynlerini yitiren insanlarımızın, kayıplarımızın olmasına, Kıbrısımızın yıkıma uğramasına yol açanın Yunanistan Cuntası ile EOKA-B’nin işlediği ihanet olduğunu, onların yaptığı Darbe’yle Ankara’nın şovenlerine güzel adamızı istila etmeleri için kapının ardına kadar açıldığını da unutmamalıyız. Hepimizin görevi Kıbrıslırum, Kıbrıslıtürk, Ermeni ve Maronit, bütün Kıbrıslılar’ın kardeşçe yaşayabilmeleri için Kıbrıs sorununun barışçıl bir çözüme kavuşturulması yönünde çalışmaktır. Rahmetli Özer Özgür’ün dediği gibi, Kıbrıs bölünemeyecek kadar küçük ama yurdumuzun bütün sakinlerinin sığacağı kadar da büyüktür. Kıbrıslıtürk araştırmacı gazeteci Sevgül Uludağ ve onun kayıplar için yıllardır verdiği mücadelelerini hepimiz bilmekteyiz. Onu brada sizlere methetmeme gerek yok, nitekim onun Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmesi hiç de tesadüfi değildir. İzninizle Yeri hakkındaki bir kitapla üzerinde belediyemizin sembolü olan hurmanın olduğu mütevazi bir hatıra hediyesini Yeri Belediye Meclisi adına kendisine sunmayı istiyorum. Bunu sevgili Sevgül’e sunarken, Yeri’den de iki gencin, Makis Pamboridis ve Andreas Kukumas’ın da kayıplar arasında olduğunu ve onların yakınlarının bu akşam burada bizimle birlikte olduklarını belirtmek istiyorum. Yeri’nin iki yiğit evladının akibetlerinin de ortaya çıkarılması için çaba göstermenizi sizden rica ediyoruz…”

Daha sonra Omonya Aşşa Kültür Spor Derneği Başkanı Matheos Matheu da bir konuşma yaparak şöyle dedi:

“Kayıplar: Kıbrıs’ın aleyhine işlenen cinayetin en trajik yanı.

Kayıplar. Ortaya koyulan çabalara rağmen Kıbrıs toplumunu yaralamaya devam eden insani bir konu. Aşşa, çok sayıda kaybın olduğu trajik bir yer. Geçen 45 yıl içerisinde insanlarımızın akıbetinin ortaya çıkarılmasının neden başarılamadığı, bizi yoğun bir biçimde düşündürmekte, acı duygular ve üzüntüyle doldurmaktadır.

İnsanlık onurunun kurtarılması için verdiğimiz haklı mücadeleye sarsılmaz inancımızı bir kez daha ifade etmek istiyoruz.

Kayıplarımızın yakınları, insanlarının akıbetinin ortaya çıkmasını acı içerisinde ve sabırla beklemektedirler. Bu mücadelemiz durmaksızın sürmektedir.

Kıbrıs halkının haklı mücadelesinde yer alan ve özellikle kayıpların akıbetinin ortaya çıkarılması için mücadele eden Sevgül Uludağ’ın ve iki toplumlu kayıp yakınları ve savaş kurbanları örgütü “Birlikte Başarabiliriz”den dostların bu akşam burada birlikte olmalarının mutluluk ve onurunu yaşıyoruz.

“Kıbrıs’ın kayıplarının araştırılması” konusunun sunumu için onlara teşekkür etmek istiyoruz ve ortaya koydukları çalışmalardan dolayı tebrik ederek Kıbrıs halkının haklı mücadelesinde güçlü bir şekilde yer almaya devam etmelerini diliyoruz. Özellikle Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilen araştırmacı gazeteci Sevgül Uludağ’ı tebrik etmek istiyoruz…”

Gecede fotoğraflar eşliğinde yaptığımız ve Muratağa-Atlılar-Sandallar, Palekitre, Dohni, Galatya gibi katliamların yanısıra iki toplumdan okurlarımızın olağanüstü insani katkılarıyla gömü yerleri bulunan Kıbrıslıtürk ve Kıbrıslırum “kayıplar”ın öykülerini aktardığımız sunuşumuzda, “kayıp” yakınlarının ne tür duygular yaşadıklarını, nasıl büyük travmalar geçirdiklerini de örnekleriyle anlattık.

1974’te EOKA-B’cilerin Muratağa-Atlılar-Sandallar’da gerçekleştirdikleri katliamda tüm ailesini yitirmiş olan Hüseyin Rüstem Akansoy etkinlikte bir konuşma yaparak, yaşadıklarını aktardı. “Hiçbir zaman Kıbrıslırumlar’a karşı kin duymadım, düşmanlık beslemedim” diyen Hüseyin Rüstem Akansoy, Kıbrıs’ta ancak geçmişle yüzleşerek barışa varılabileceğine dikkati çekti.

1974’te Galatya katliamında babasını ve erkek kardeşini yitiren Komikebirli Hristina Pavlu Solomi Patça da yaptığı konuşmada, Galatya katliamının, EOKA-B’nin Muratağa-Atlılar-Sandallar katliamı duyulduktan sonra “intikam” gerekçesiyle bazı Kıbrıslıtürkler tarafından gerçekleştirildiğini ayrıntılarıyla anlattı.  Hristina Pavlu Solomi Patça, özetle şöyle dedi:

“Benim dramım 15 Ağustos 1974’te başladı. Babamla erkek kardeşim Galatya’ya götürüldü ve bir daha onları göremedik. Sonraları öğrendik ki 19-20 Ağustos’ta öldürülmüşlerdi – Muratağa’daki toplu mezar ortaya çıktıktan sonra bunun intikamı olarak öldürülmüşlerdi.

Sevgül’ün yardımlarıyla bölgedeki sade yurttaşlardan onların gömü yeri hakkında bilgiler edindik. Gömü yerinin Kayıplar Komitesi tarafından kazılması için  Sevgül’le ve Galatya’dan çok iyi yürekli bir aileyle ve oradan arkadaşlarımızla birlikte yıllarca mücadele etmek durumunda kaldık… Sonuçta bir toplu mezarda bulundular ve geçen yıl onları defnettik.

Ben buradan bir çağrıda bulunmak istiyorum: En ufak bir bilgi kırıntısı dahi, “kayıplar”la ilgili araştırma yürütenler için son derece değerlidir. Çünkü ufacık bir bilgi parçası dahi, eksikleri bulunan o bulmacada, büyük resmin tamamlanması için önemli bir rol oynayabilir. Bildiğiniz, duyduğunuz şeyleri – bunlar size inanılmaz ya da çılgınca gelse dahi – paylaşınız ki “kayıplar”ın gömü yerleri bulunabilsin…

Eski Kıbrıs artık bitmiştir. Geçmişte yaşamaya devam edemeyiz… Geçmişte de ve hala daha her iki toplumda da beyinsiz faşistler korkunç şeyler yaptılar… Bir tarafın faşistlerinin yaptığı korkunç şeyler, öteki tarafın faşistlerinin “intikam”ına yol açtı ve bir “intikamlar furyası” bunu izledi – sonuçta Kıbrıs’ımız karalar bağlamış oldu…

“Kayıplar” konusu çok büyük bir yaradır… “Kayıplar”dan geride kalanları bulduğumuz zaman bu yara kapanır ancak o yaranın izi orada kalır – ne yaparsak yapalım o yara izi öylece kalır ve bize geçmişte yapılmış hataları tekrarlamamamız için çok daha fazla çaba harcamamız gerektiğini hatırlatır…

İşte bu yara izleri barışçıl, birleşik bir Kıbrıs’ta daha iyi bir gelecek kurmamız için çok daha fazla çaba harcamamıza yardımcı olur…

Eğer Kıbrıs’ın ileriye gitmesini istiyorsak, bunu gerçeğe dayandırmalıyız. Gerçek olduğu gibi kaleme alınmalıdır ki yeni kuşaklar geçmişte neler yaşanmış olduğunu öğrenebilsinler, hatalardan ders çıkarıp aynı hataları işlemesinler…

Her iki toplumdan da gerçek hikayeleri öğrenmemizin zamanıdır şimdi – bunları işimize geldiğinde eklemeler yaparak ya da gizleyerek değil, tüm gerçekliğiyle öğrenmemizin zamanıdır…”

Gecede BİRLİKTE BAŞARABİLİRİZ örgütü adına Hristos Eftimiu örgütün amaç ve faaliyetlerini anlatan bir sunuş yaptı ve daha sonra konuşmacılar izleyicilerin sorularını yanıtladılar. Gecede Türkçe ve İngilizce çeviri de sağlandı.