Bütçeler bir öngörü olmakla birlikte bütçe içindeki gelir kalemleri ülkenin gelir dağılımı, vergi adaleti, kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması noktasında hükümetlerin izleyeceği yolu özetler ve belirleyici olduğu görüşündeyim.

Aynı şekilde gider kalemlerindeki öngörülerin de özellikle eğitim, sağlık ve yatırımlara ayrılan ödenekler çerçevesinde belirleyici olup neler hedeflendiğinin göstergesidir.

Bu yazıda sadece ANA GELİR KALEMLERİNİ KISACA ANALİZ edeceğim. Bu analizi yaparken 2025 yılı OCAK-EKİM dönemi ilgili gelir kalemlerindeki gerçekleşmelerle de mukayese edeceğiz ki,

2025 YILINA GÖRE 2026 YILI BÜTÇE YASA TASARISIYLA HEDEF ve ÖNGÖRÜLERDE İYİLEŞME VAR MI GÖRELİM...

2026 BÜTÇE YASA TASARISINDAKİ ANA GELİR KALEMLERİ ve %'Sİ:

VERGİ GELİRLERİ TOPLAMI: 124.938.739.000.000 TL = %100,00

*** DOLAYSIZ VERGİLER TOPLAMI: 58.759.072.000 TL = %47,03

*** DOLAYLI VERGİLER TOPLAM VERGİ GELİRLERİNİN %52,97'si

DOLAYSIZ VERGİLER:

Gelir vergisi: 42.914.007.000 TL Toplam vergi gelirleri içinde %34,35

Kurumlar vergisi:15.845.065.000 TL Toplam vergi gelirlerinde %12,68

2025 YILI OCAK-EKİM DÖNEMİ GERÇEKLEŞME RAKAMLARI:

DOLAYSIZ VERGİLER TOPLAMI: 27.941.896.732 TL = %46,89

DOLAYLI VERGİLER TOPLAM VERGİ GELİRLERİNİN %53,11'i

DOLAYSIZ VERGİLER:

Gelir vergisi: 21.323.622.639 TL Toplam vergi gelirleri içinde %35,79

Kurumlar vergisi: 6.618.274.093 TL Toplam vergi gelirlerinde %11,11

***2026 YILI TOPLAM KDV GELİRLERİ: 38.322.599.000 = %100,00

İthalattan alınan KDV gelirleri: 24.539.134.000 Toplam KDV gelirleri içindeki oranı: %64,03

Dahili KDV gelirleri: 13.783.465.000 Toplam KDV gelirleri içindeki oranı: %35,97

2025 Yılı OCAK-EKİM DÖNEMİ KDV GERÇEKLEŞME RAKAMLARI:

Toplam KDV gelirleri: 19.363.857.481 TL %100

İthalattan alınan KDV gelirleri: 12.090.269.775 Toplam içinde %62,44

Dahili KDV gelirleri: 7.273.587.706 Toplam içindeki payı %37,56

***2026 Bütçe Yasa tasarısında DOLAYLI VERGİ olup bütçe gelirleri içerisinde gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV gelirlerinden sonra en yüksek gelir kalemleri olan HARÇ ve FİF gelirleri:

HARÇ GELİRLERİ: 9.112.758.000 TL Toplam vergi gelirleri içindeki payı %7,29

FİF (Fiyat istikrar fonu gelirleri): 11.881.764.000 Toplam vergi gelirleri içindeki payı %9,51

HARÇ ve FİF GELİRLERİ TOPLAMI = 20.994.522.000 TL

2026 yılı bütçe yasa tasarısına göre DOLAYLI VERGİ geliri olan bu 2 gelir kaleminden dolaysız vergi olan kurumlar vergisi rakamı olan 15.845.000.065 TL rakamından %32,50 daha fazla gelir öngörülüyor.

2025 YILI OCAK-EKİM DÖNEMİ HARÇ ve FİF GERÇEKLEŞMELERİ:

HARÇ ve FİF GELİRLERİ TOPLAMI: 8.194.215.563 TL

2025 yılı 10 aylık gerçekleşme rakamlarına göre DOLAYLI VERGİ olan bu 2 gelir kaleminden dolaysız vergi olan kurumlar vergisi rakamı 6.618.274.093 TL rakamından %23,81 daha fazla gelir tahsil edilmiştir.

2025 YILI OCAK- EKİM DÖNEMİ GERÇEKLEŞME RAKAMLARIYLA 2026 BÜTÇE YASA TASARISINDAKİ ANA GELİR KALEMLERİNİN MUKAYESE ve DEĞERLENDİRMESİ:

2025 Ocak-Ekim dönemi toplam vergi gelirlerinde DOLAYSIZ VERGİ oranı %46,89

2026 Bütçe yasa tasarısında öngörülen DOLAYSIZ VERGİ oranı %47,03

2025 Ocak-Ekim dönemi toplam vergi gelirlerinde DOLAYLI VERGİ oranı %53,11

2026 Bütçe yasa tasarısında öngörülen DOLAYLI VERGİ oranı %52,97

DEĞERLENDİRME: Görüldüğü üzere 2026 bütçe yasa tasarısındaki bir ülkede vergi adaleti olup olmadığının ana göstergesi olan DOLAYSIZ VERGİ oranlarındaki artış SADECE %0,14 'tür. Bir ülkede vergi adaletinden bahsedilebilmesi için toplam vergi gelirleri içindeki DOLAYSIZ VERGİ oranı%65,0 DOLAYLI VERGİ oranı %35,0 seviyelerinde olmalıdır.

Ayrıca bu %0,14'lük kısmi iyileşmenin de Kurumlar vergisinde 2025 yılı 10 aylık gerçekleşme rakamlarına göre 2026 yılında %1,57 artış öngörülürken gelir vergisi tahsilatında %1,44 gerileme olacağı öngörüleri çerçevesinde sağlanacağı düşünülmektedir.

Bilindiği üzere ülkemizde mevzuat gereği geçmiş yılın ciroları üzerinden 1 yıl sonra 2 taksitte tahsil edilen kurumlar vergisi yüksek enflasyon nedeniyle REEL olarak kamu maliyesinin olumsuz anlamda etkilemektedir.

Oysa gelir vergisi cari yılda ilgili ayda tahsil edilmektedir. Orada da 2025 yılına göre %1,44 gerileme öngörülmektedir. Dolayısıyla bu %0,14'lük artışın anlamlı bir artış olmaması nedeniyle kamu maliyesine katkı sağlamayacağı kanaatindeyim.

BU DURUMDA 2026 YILINDA DA VERGİ ADALETSİZLİĞİNE DEVAM!!!

2025 Ocak-Ekim döneminde toplam KDV gelirleri içindeki DAHİLİ KDV gelirleri oranı %37,56

2026 Bütçe yasa tasarısında toplam KDV gelirleri içinde öngörülen DAHİLİ KDV gelirleri oranı %35,97

2025 Ocak-Ekim döneminde toplam KDV gelirleri içindeki İTHALATTAN ALINAN KDV gelirleri oranı %62,44

2026 Bütçe yasa tasarısında toplam KDV gelirleri içinde öngörülen İTHALATTAN ALINAN KDV gelirleri oranı %64,03

DEĞERLENDİRME: Bizim gibi ithalat ağırlıklı bir ekonomisi olan ülkede Dahili ve İthalattan alınan KDV gelirlerinin toplam KDV gelirleri içindeki payı o ülkede KAYIT DIŞILIĞIN seviyesinin en önemli göstergelerinden biridir.

Çünkü ithal edilen ürünün fiyatı son tüketiciye ulaşıncaya kadar ithalatçı-toptancı-ara bayi-market derken en az 3-4 kere FİYATI ARTARAK SON TÜKETİCİYE ULAŞIR.

Dolayısıyla fiyat arttığı için doğal olarak satışa sunulan ürünün emtianın KDV TUTARI DA ARTAR.

Buna ilaveten KKTC öznelinde konuşursak yıllık 2 MİLYAR KWS elektrik satışı ve ülke içindeki akaryakıt istasyonlarından aylık 37-38 milyon KDV'li akaryakıt satışından alınan %10 KDV'nin de,

DAHİLİ KDV GELİRLERİ İÇİNDE MUHASEBELEŞTİRİLDİĞİ BİR ORTAMDA DURUMUN YANİ KAYIT DIŞILIĞIN VAHAMETİ ORTAYA ÇIKAR!!!!

Allah aşkına bir bilen ama özellikle YÜRÜTMEDEKİ YETKİLİ MAKAMDAKİLER çıksın ve açıklasınlar, nasıl olurda DAHİLİ ve İTHALATTAN alınan KDV gelirleri sırasıyla 2025 yılında %37,56'ya %62,44 olur. OYSA BU ORANLAR TAM TERSİ OLMALIDIR.

2026 yılı bütçe yasa tasarısında insan en azından iddialı da olsa %50-50 eşitlemek için hedef koyar öngörüde bulunur.

SİZ NE YAPTINIZ? 10 aylık 2025 gerçekleşmelerinde DAHİLİ KDV'de %37,56 olan oranı 2026 bütçe yasa tasarısındaki öngörünüzle %1,59 düşüşle %35,97 seviyesine çektiniz. VİZYONUNUZ BU MU?

2025 yılı 10 aylık bütçe gerçekleşme ve 2026 yılı bütçe yasa tasarısındaki gelirlere göre Kurumlar vergisi ve HARÇLAR+FİF gelirleri mukayesesi:

2025 Ocak-Ekim Nominal Kurumlar vergisi: 6.618.274.093 TL

2025 Ocak-Ekim Harçlar + FİF gelirleri: 8.194.215.563 TL

Harç + FİF gelirleri toplamı kurumlar vergisinden %23,81 FAZLA

2026 Bütçe yasa tasarısı nominal Kurumlar vergisi:15.845.065.000 TL

2026 Bütçe yasa tasarısı Harçlar + FİF gelirleri: 20.994.522.000 TL

Harç + FİF gelirleri toplamı kurumlar vergisinden %32,50 FAZLA

Hani bir laf vardır ''İNSAFTA DİNİN YARISIDIR''diye, ne yaptığınızın vallahi de billahi de farkında değilsiniz. Geçtim kurumlar vergisinin önceki yılın gelirlerine göre 1 yıl sonra 2 taksitte tahsil edildiğini,

REEL OLARAK KAMU MALİYESİNİN CİDDİ KAYIPLARININ OLDUĞUNU, Siz 2026 yılında DOLAYSIZ VERGİ olan Kurumlar vergisi tahsilatını zaten REEL olarak kaybımız var nasıl artırırız diye çalışma yapmanız gerekirken 2025 yılı 10 aylık gerçekleşme rakamlarına göre nominal Kurumlar vergisi tahsilatınızdan %23,81 fazla olan,

HARÇ + FİF gelirlerinizin ki bu vergiler birer DOLAYLI VERGİDİR. 2026 YILINDA NOMİNAL kurumlar vergisi tahsilatınızdan %32,50 DAHA FAZLA OLACAĞINI ÖNGÖRÜYORSUNUZ!!!

DEĞERLENDİRME: Mevzuatımız gereği ve tabii ki ülkemizde yaşanan yüksek enflasyon nedeniyle ki ana nedenini tekrar yazmama gerek yoktur inancındayım. Çünkü artık eminim yazarken bana gına geldiği gibi okurken okuyanlara da gına gelmiştir.

Af buyursunlar ama sanırım 2026 bütçe yasa tasarısını hazırlayanların DOLAYLI/DOLAYSIZ VERGİ kavramlarının ne anlam ifade ettiğinden, vergi adaleti açısından önemli olduğundan bihaberdirler diyeceğim ama demem.

Çünkü mutlak surette haberdar ve bilgi sahibidirler. O zaman bu yazının bütününde vurgulamak istediğim ve son olarak Kurumlar vergisi, harç gelirleri ve FİF gelirlerindeki rakamsal ve oransal mukayeselerden görüldüğü üzere bu hükümetin,

KAPASİTESİ, VİZYONU BU KADARDIR DEYİP FAZLA İLERİ GİTMEYİM..

SON SÖZ: 2026 yılı 2025 yılından daha iyi olacaktır söylemlerini kimse kusura bakmasın ama ben SOMUT VERİ olan 2026 yılı bütçe yasa tasarısı rakamlarında göremedim. Gördüm diyene de şaşarım.

Çünkü kamu maliyesi açısından 2026 yılı bütçe açığı 2025 yılından daha yüksek olacağı öngörülüyor, gelir toplamadaki öncelikler, vergi adaleti gibi kavramları 2025 yılıyla mukayese ettiğimiz oranlardan görüldüğü üzere 2026 yılında 2025 yılının gerisine gidiyoruz.

O ZAMAN SORMAK LAZIM 2026 YILI KİMLER İÇİN İYİ OLACAK!!!