2026 bütçesi ile ilgili olarak, bugün yazdığım beşinci makalede, ek mesailer konusunu değerlendireceğim.

Bütçedeki ek mesai rakamları, her yıl git gide artıyor. Maliye Bakanlığı yetkililerinden öğrendiğimize göre, 2024 yılında devletin ek mesai giderleri 1,95 milyar TL olarak gerçekleşti. 2025 yılında ise, bu rakamın, yıl sonuna kadar 3,4 Milyar TL civarında olması beklenmektedir.

2026 bütçesinde ise, muhtemelen 4 milyar TL’nin üstünde bir rakam ile karşılaşacağız. Devletimiz zengin değildir. Ek mesailere, bu büyüklükte para ödenmesi, bütçedeki kıt kaynakların etkin ve verimli kullanılmasını engellemektedir.

Görüldüğü üzere, ek mesai  rakamları yıllar içinde katlanarak gidiyor. Bu rakamlar, yükselen enflasyon oranları ve artan maaşlar düşünüldüğü zaman, başka tedbirler alınmazsa artmaya devam edecektir.

Olması gereken, ek mesainin yoğun olduğu yerlere, kadrolu istihdam yapılmalı ve verimli çalışabilecek vardiya sistemi uygulanmalıdır. Bu şekilde, ek mesai rakamları azaltılabilir.

Ek mesai geliri elde eden personelin burada  suçu yoktur. Suçu  olan, gerekli tedbirleri almayan Hükümettir. Memurları ek mesai çalıştırırsanız, elbette ki ödeyeceksiniz.

Kamuda yoğun olarak  ek mesai yapılan yerler bellidir. Özellikle, Sağlık Bakanlığında, Maliye Bakanlığı’nın bazı dairelerinde, sivil havacılıkta ve  Polis Teşkilatında daha çok ek mesai oluyor. Ayrıca, birçok devlet dairesi ve kurumunda da, ihtiyaç oldukça  ek mesai yapılıyor.

Son yıllarda, geçici işçi ve sözleşmeli olarak, sınavsız, münhalsiz binlerce  kişi Devlet’ de işe alındı. Bunların yerine, yoğun olarak ek mesai yapılan yerlere kadrolu personel alınsa ve verimli çalışacak vardiyalı sisteme geçilse, hem gençler  kadrolu iş sahibi olacak, hem de devlet bu kadar ek mesai ödemeyecektir.

Bu konudaki esas mesele, hükümetlerin bu tedbirleri almamasıdır. Ayrıca, ek mesailer, Kamuda çalışanlar arasında gelir adaletini de bozmaktadır. Bu bağlamda, ek mesai rakamlarının azaltılması, devletin diğer hizmetlerine ayıracağı  kaynakları da artıracaktır.

Devletteki ek mesai ödemelerinin kamu maliyesi yönünden sürdürülebilirliği yoktur. Konunun, verimlilik, adalet ve yeni istihdam boyutlarıyla değerlendirilmesi elzemdir.

Devletteki ek mesai rakamları, bir çok Bakanlık bütçesinden fazladır. 2025 bütçesinde, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, Ekonomi ve Enerji bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Tarım Bakanlığı gibi icraatçı bakanlıkların bütçeleri, ödenen ek mesai harcamaları toplamından düşük kalmaktadır.

Ek mesai rakamlarından ve diğer alanlardan yapılacak tasarrufla, ülkenin kıt kaynaklarının, doğru zamanda doğru yerlere harcanması sağlanacaktır. Bu bağlamda, yatırıma, üretime, istihdam artışına, sağlıkta ilaç, eğitimde okullara yapılacak  harcamaların artması ve  halkın  kaliteli hizmet alması için kaynak ayrılabilecektir.

2026’ da tarihi ve rekor bir bütçe açığı varken, bütçenin yükünü artıracak  ve fırsat eşitsizliği yaratacak sınavsız, münhalsiz geçici istihdamlardan kaçınılmalıdır. Yapılacak istihdamlar, ihtiyaç duyulan dairelere, Kamu Hizmeti Komisyonu vasıtasıyla yapılmalıdır.

Zira, son  yıllarda sınavsız, münhalsiz, kritersiz olarak binlerce  geçici işçi ve sözleşmeli personel devlete istihdam edilmiş, bütçe yükü artırılmış ve kamu vicdanı yaralanmıştır.

Sonuç olarak, Bütçe açığının azaltılması için, ek mesailerin azaltılması, gereksiz ve partizan istihdamlardan ve bürokrat atamalarından kaçınılması, izaz ikram, yurt dışı seyahat v.b gereksiz harcamaların azaltılması şarttır.

Ülkenin kıt kaynaklarının ve bütçesinin, doğru zamanda doğru yerlere harcanması, halkın, hakkı olan hizmetleri layıkıyla alabilmesi, kendi gelirlerimizle giderlerimizi karşılayabilen bir ekonomik yapının oluşması ve insanlarımızın refahının artması Hükümet’in temel görevleri olmalıdır.

Umarım, 2026 bütçesi ile ilgili yazdığım 5 makalede yaptığım tespit ve değerlendirmeler, hem yetkililere, hem sektörlere, hemde halkımıza  ışık tutar ve faydalı olur.

Kendi içinde uyumu ve birliği bozulmuş,sorunları çözemeyen bir Hükümet’den, bu ülkeye fayda gelmeyecektir.Acil, erken seçime gidilmelidir..