Yasmin MORAN
Kıbrıs’ın kuzeyinde bu yıl zeytin rekoltesi son 8 yılın en düşük seviyesine indi.
Yağış azlığı, bakım maliyetlerindeki artış ve yetersiz teşvik politikaları nedeniyle üretimde ciddi bir düşüş yaşanırken, bu durum sektörün genel dengesini de sarstı.
YENİDÜZEN’e konuşan ZEYSAN Başkanı ve Bardak Zeytinyağı Şirketi Direktörü Burhan Bardak, üretim azlığının yanı sıra kaçakçılığın da sektör üzerinde büyük baskı yarattığını vurguladı. Bardak, “Etten sonra, güneyden kuzeye en çok kaçakçılığı yapılan ürün zeytinyağıdır” diyerek, özellikle açık pazarlarda satılan etiketsiz ve karışımlı yağların hem tüketici güvenliğini hem de yasal üreticilerin varlığını tehdit ettiğine dikkat çekti. Kıbrıs Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği’nde uygulanan yüksek teşviklerin aksine, kuzeydeki desteklerin yetersiz kaldığını vurgulayan Bardak, bu durumun maliyetleri artırarak üreticileri zor durumda bıraktığını belirtti.
Kaçak ürünlerle rekabet edemediklerini ifade eden Bardak, “Geçen yıl, yıllardan sonra ilk kez zarar ettim” diyerek, devletin denetimleri artırması ve etiketsiz ürünlerin toplatılması gerektiğini söyledi.
“Etten sonra, güneyden kuzeye en çok kaçakçılığı yapılan ürün zeytinyağıdır”
ZEYSAN Başkanı ve Bardak Zeytinyağı Şirketi Direktörü Burhan Bardak, “Geçen yıla oranla bu seneki rekolte daha düşük. Yaklaşık dörtte biri kadar bir düşüş söz konusudur” diyerek, üretimde ciddi bir azalma yaşandığını kaydetti. Bardak, “Geçen sene de rekolte oranı yüksek değildi, ancak bu yıl daha da büyük bir düşüş gözlemlendi. Yağmur yağmaması ve bakım maliyetlerinin yüksek olması, rekolte oranının düşmesinde tetikleyici etkenler oldu” ifadelerini kullandı. Bu yılki rekoltenin son sekiz yılın en düşüğü olduğuna dikkat çeken Bardak, Kıbrıs’ın kuzeyinde uygulanan teşvik politikalarının da yetersiz kaldığını belirtti. “Kuzeyde teşviklerin düşük olması, durumu olumsuz yönde etkiliyor. Kıbrıs’ın güneyine ve Avrupa Birliği’ne baktığımızda, uygulanan teşviklerle yağ maliyetleri düşük tutulmaktadır. Ancak bu durum, bizim üreticilerimizi kurtarmaz; çünkü üretim maliyetleri oldukça yüksektir” şeklinde konuştu. Artan üretim maliyetleri ve teşvik yetersizliğinin başka bir sorunu da beraberinde getirdiğine işaret eden Bardak, “Bu koşullar, kaçakçılığı da tetiklemektedir. Etten sonra, güneyden kuzeye en çok kaçakçılığı yapılan ürün zeytinyağıdır. Bu kaçakçılıkta açık pazarlarda satılan yağlar ise etiketsiz yağlardır” dedi.
“Etiketsiz ve açık pazarlarda satılan yağlar ya karışımlı ya da kaçak”
Bardak, açık pazarlarda satılan etiketsiz zeytinyağlarına ve kaçakçılığa dikkat çekti. “Şu an pazarlarda bin 500, bin 400 TL’ye yağ satılıyor. Bu yağ nereden geliyor sorusunu biz defalarca Tarım Bakanlığı ile konuştuk. Onlar da bu konuyu araştırdılar ama sonuç itibarıyla bu durum önlenemedi” diyen Bardak, bu durumun firmalar açısından büyük zarara yol açtığını belirtti. Bardak, “Geçen sene, bizim gibi firmalar bu durumdan dolayı ciddi şekilde zarar etti. Şu an bizler, kendi öz sermayemizle ayakta duruyoruz” diyerek piyasadaki etiketsiz yağlara dikkat çekti. Bardak, “Etiketsiz ve açık pazarlarda satılan yağlar ya karışımlı ya da kaçak olduğunu, kendi firmamız tarafından tespit ettik. Zaten fiyatı da bunu açıkça ortaya koyuyor” diyerek durumu net bir şekilde ortaya koydu. İnternet üzerinden yapılan satışlara da değinen Bardak, “İnternet üzerinden yapılan zeytinyağı satışlarında da fiyatların oldukça düşük olduğunu görüyoruz. Herkes yapıyor demiyorum; zeytinyağı çıkarıp dürüstçe satan insanlar da var. Ancak etiketsiz ve fiyatı düşük olan bu yağların bir kısmı, güneyden kaçak olarak kuzeye geçirilip satılıyor” dedi. Tüketicilere çağrıda bulunan Bardak, “Tüketicilerin, güvendikleri kişilerden zeytinyağı alımı yapması gerekiyor. Sonuçta bu işi dürüstçe yapan insanlar da var” diye konuştu.
“Kaçak yağlarla rekabet edemeyiz”
Zeytinyağı sektörünün karşı karşıya olduğu sorunlara dikkat çeken ZEYSAN Başkanı ve Bardak Zeytinyağı Şirketi Direktörü Burhan Bardak, denetim eksikliği ve teşvik yetersizliği nedeniyle sektörün büyük zarar gördüğünü söyledi. Bardak, “Resmi firmalar olarak kaybedeceğimiz çok şeyimiz var, ancak dışarıdan satış yapanların kaybedecekleri bir şey yok” diyerek denetim eksikliğinin sektöre etkisine işaret ederek, “Devletin bu konuda bir önlem alması ve bizleri koruması gerekiyor” ifadeleriyle çağrıda bulundu. Teşviklerin artırılması gerektiğini belirten Bardak, “Zeytine verilen teşviklerin artırılması gereklidir” dedi. Bardak, maliyetlerin yüksekliğine dikkat çekerek, “Maliyetleri düşürebilirsek, fiyatlar da düşer” diye konuştu. Kaçak ürünlerin piyasayı olumsuz etkilediğini dile getiren Bardak, “Türkiye’den ve güneyden gelen kaçak yağlarla burada rekabet edemeyiz” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti. Geçtiğimiz yıl ciddi bir zararla karşılaştığını belirten Bardak, “Geçen sene, yıllardan sonra ilk kez zarar ettim. Bunun sebebi de kaçak olarak getirilen zeytinyağlarının piyasada satılmasıdır. İsteğimiz, bizim gibi yasal çalışan firmaların korunmasıdır” dedi. Kaçakçılıkla mücadelenin önemine vurgu yapan Bardak, “Güneyden geçirilen kaçak zeytinyağlarının tespit edilip önleminin hükümet tarafından alınması gerekir” ifadelerini kullandı. Mevzuata da dikkat çeken Bardak, “Mevcut yasaya göre, Tarım Bakanlığı’nın etiketsiz ürünleri toplaması gerekmektedir” dedi. Denetim eksikliğinin altını çizen Bardak, “Nereden buldun bu zeytinyağını? sorusunun yetkililer tarafından sorulması ve denetimlerin yapılması şarttır” ifadelerini kullandı. Sistemde yaşanan aksaklıkların sektörü zorladığını belirten Bardak, “Şu an bu konuda ortada bir sistemsizlik var” dedi. Bardak, “Bu durum, bizim gibi dürüst firmaların zarar görmesine neden oluyor” ifadelerini kullandı.
“Zeytinyağı sektörü, kaçakçılık nedeniyle sarsıntıda”
Zeytin hasadı ve sektördeki mevcut duruma da işaret eden Burhan Bardak, bu yıl değirmencilerin zor durumda kaldığını belirtti. Bardak, “Zeytin üreticisi malını sattı, parasını aldı. Tek memnun olmayan, benim gibi üç beş tane değirmenci” diyerek, bu durumun temel nedeninin ürünlerin ellerinde kalması olduğunu söyledi. Hasat kalitesine de değinen Bardak, “Olgun bir hasat gelmedi, ancak olgun bir ürün gelmiş olsaydı daha farklı durumlarla karşılaşacaktık” dedi. Firmaların zeytin almasının önemine dikkat çeken Bardak, “Eğer firmalar zeytin almasaydı ve ürün üreticinin elinde kalsaydı, harnup meselesinde olduğu gibi büyük sıkıntılar yaşanabilirdi” ifadelerini kullandı. Sektördeki gelişmelere rağmen kaçakçılık sorununun ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurgulayan Bardak, “Zeytinyağı sektörü son on yılda gerçekten gelişti, ancak bu gelişim kaçakçılık sorunu nedeniyle sarsıntıdadır” ifadelerini kullandı.