Maliye Bakanı Zeren Mungan, 2014 bütçesini, ülkede yaşayanlara daha iyi hizmet vermenin gerektirdiği yapılandırma ve cari harcamalarda azami tasarruf ilkeleriyle alınan tedbirlerle şekillendirdiklerini açıkladı.
Öngörülen bütçe açığının iç kaynaklarla karşılanmasının hedeflendiğini ifade eden Mungan, “Bu öngörüde, yeni yükler getirecek vergi ve fon bulunmamaktadır. Bu açığı karşılamak üzere öncelikli olarak gelirlerimizde ciddi bir performans gösterilmesi kaçınılmazdır. Bu çerçevede de Hükümet programımızın temel unsurlarından biri olan kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması ve ülkede adaletli bir vergi yapısının oluşturulması büyük önem taşımaktadır” dedi.
Mungan, kamu hizmetlerinin geliştirilmesi, çalışanların daha iyi imkanlarda daha iyi kapasitede görevlerini yerine getirmeleri ve hak edecekleri ücretleri de yaşam kalitelerini yukarıya çekecek şekilde oluşturmanın hükümetin ana görevi olacağını ifade etti.
Yeni yılın bütçesinde en büyük payı, bütçenin yüzde 13.66’sını oluşturan eğitim bütçesine ayırdıklarını ve rakamın yüzde 12.12 artışla 515.7 milyon TL’ye çıkardıklarını ifade eden Mungan, ikinci en yüksek payı çalışma ve sosyal güvenlik; üçüncü payı da sağlığın aldığını açıkladı.
Maliye Bakanı Zeren Mungan, 2014 Mali Yılı Bütçesi ile sürdürülebilir bir kamu finansman dengesini kurma hedefine ulaşılabilmelerinin, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla toplanacak vergilerle mümkün olduğunu kaydederek, ekonomik büyümeye katkı sağlayan uygulanabilir bir vergi sistemi amaçladıklarını vurguladı. Mungan, “İyi bir vergi sisteminin en önemli özelliği kuvvetli, etkin bir vergi idaresine sahip olmasıdır” dedi.
Mungan, Cumhuriyet Meclisi’nde 2014 bütçesiyle ilgili sunuş konuşmasında, yeni yılda reel sektör dahil tarımsal destek ödemelerine ayrılan kaynağın artırıldığını; kurumların yatırım ödeneklerinin de yaklaşık yüzde 22.68 yükseltildiğini bildirdi.
Cari harcamalarda tasarrufa gidilmesi ve israf önleyici tedbirlerin alınması esasının kabul edildiğini vurgulayan Zeren Mungan, kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılmasının öngörüldüğünü söyledi.
Mungan, resmi hizmet araçlarının kullanımı, temsil ve akaryakıt gibi harcamalarda en üst düzeyde tasarruf ilkelerine uyulacağını vurgulayan Zeren Mungan, halen kamuda çalışanların ve emeklilerin enflasyon nedeniyle gelirlerinde yaşayacakları kayıpların, dünyada yaşanan ekonomik kriz ve ülkedeki etkileri dikkate alınarak karşılanmasının da bütçede yerini aldığını ifade etti.
“BÜTÇE AÇIĞI 357 MİLYON 517 BİN TL”
Maliye Bakanı Zeren Mungan, bütçe yasa tasarısının komitede 3 milyar 418 milyon 707 bin TL “Gelir”, 3 milyar 776 milyon 224 bin TL “Gider” ve 357 milyon 517 bin TL “Bütçe açığı” ile onaylandığını belirtti.
“KAYIT DIŞI EKONOMİ”
“Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı”nın Bakanlar Kurulu’nca onaylandığına işaret eden Mungan, sorumlu kurum, kuruluş ile koordinatör kurum ve kuruluşlarca üzerlerine düşen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinin takvimlendirildiğini söyledi.
“ILIMLI TOPARLANMA SÜRECİ”
Maliye Bakanı Mungan, Küresel Ekonomik Kriz’in 2008 yılında başlayan etkisini yitirerek, 2012 yılının ikinci yarısından itibaren ılımlı toparlanma sürecine geçtiğini kaydetti. Mungan, “Gelişmiş ülkeler kademeli olarak toparlanırken gelişmekte olan ülkelerde ise büyümede bir miktar yavaşlama görülmektedir” dedi.
“KKTC’DE 2009’DA YÜZDE 5.5 DARALMA”
Maliye Bakanı Mungan, 2008 yılında ortaya çıkan ve bütün dünya ülkeleri yanında KKTC’yi de etkisi altına alan küresel ekonomik krizin etkileri KKTC’de 2009’da yüzde 5.5 daralma olarak kendini gösterdiğini söyledi.
Mungan, “2014-2016 Program döneminde ise Cari fiyatlarıyla Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın; 2014 yılında 8,429.8 milyon TL, 2015 yılında 9,086.4 milyon TL ve 2016 yılında ise 9,771.1 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir”
“EKONOMİK İSTİKRAR VE GÜVEN ORTAMI GEREKİR”
Maliye Bakanı Mungan, sürdürülebilir büyüme için ekonomik istikrar ve güven ortam gerekliliğine işaret ederek, bu amaçla, 2014 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı kamu finansmanını sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmaya yönelik hedeflere ulaşılmasını amaçlayan bir yaklaşımla hazırlandığını söyledi.
Mungan, sürdürülebilir gelişime açık bir ekonomi oluşturmak ve yatırımları teşvik etmek amacıyla ‘Alt Yapı’, ‘Haberleşme’, ‘İçme ve Sulama Suyu’ projeleriyle reformların yapılması yönünde elektronik devlet çalışmalarında oldukça mesafe alındığını belirtti.
Mungan, şöyle devam etti.:
“e-Devlet bünyesinde e-Maliye kapsamındaki dairelerde otomasyona geçiş çalışmaları kapsamında otomasyon projesi ihale aşamasına getirilmiştir. Diğer yandan, Lefkoşa’da Gelir ve Vergi Dairesi ile Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi bina inşaatları tamamlanmıştır. Bütünlüklü bir proje anlayışı ile yapılandırılan Gelir ve Vergi Dairesi ile Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi binalarında çağımızın gereklerine cevap verebilecek şekilde 2014 yılı başından itibaren halkımıza hizmet vermeye başlanacaktır”
“HESAP VEREBİLİRLİK VE MALİ SAYDAMLIK SAĞLAMA YAKLAŞIMI”
Mungan, “Kesin Hesap Yasa Tasarısı görüşülecek olan 2012 yılı bütçesinde, bütçe giderleri 2,964.3 milyon TL, bütçe gelirleri 3,140.5 milyon TL olarak gerçekleşirken, bütçe dengesi 176.2 milyon TL fazla olarak ortaya çıkmıştır” dedi.
Zeren Mungani, şöyle devam etti:
“Söz konusu bütçe fazlası, Ercan Devlet Hava Limanı'nın özelleştirilmesinden elde edilen 236,7 milyon TL gelirle sağlanmış olup, özelleştirme geliri hariç tutulduğunda 60,5 milyon TL bütçe açığının söz konusu olduğu görülmektedir”
2013 YILI BÜTÇESİ YILSONU GERÇEKLEŞME TAHMİNLERİ
Maliye Bakanı Zeren Mungan, 2013 Yılı Bütçesi yılsonu gerçekleşme tahminleri şu şekilde açıkladı:
“2013 yılsonu itibarıyla; Bütçe Giderlerinin 3 milyar 211.6 milyon TL; Bütçe Gelirlerinin 3 milyar 109.8 milyon TL; Bütçe Açığının 101.8 milyon TL olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz”.
2014 MALİ YILI BÜTÇESİ
Maliye Bakanı Mungan, 2014 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı ile hedeflerine ulaşabilmek için cari nitelikli harcamalarda “tasarrufa gidilmesi ve israf önleyici tedbirlerin alınması” esasının kabul edildiğini söyledi.
Maliye Bakanı Mungan, bütçe dağılımının ise şu şekilde yapıldığını şöyle:
“Personel Harcamaları 1,230.0 milyon TL, Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi Giderleri 61.1 milyon TL, Mal ve Hizmet Alımı 272.6 milyon TL, Faiz Giderleri 150.0 milyon TL, Cari Transferler 1,581.8 milyon TL, Sermaye Giderleri 188.3 milyon TL, Sermaye Trasferleri 81.2 milyon TL, Borç Verme 16.0 milyon TL, Yedek Ödenekler 195.1 milyon TL.
Toplam Bütçe Büyüklüğü içinde oransal paylar ise şöyle: Personel Giderleri yüzde 32.57, Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi yüzde 1.62, Mal ve Hizmet Alımı Giderleri yüzde 7.22, Faiz Giderleri yüzde 3.97, Bütçe Cari Transferleri yüzde 41.89, Sermaye Giderleri yüzde 4.99,
Sermaye Transferleri yüzde 2.15, Borç Verme yüzde 0.42, Yedek Ödenekler yüzde 5.17.
BÜTÇE GELİRLERİ
2014 Mali Yılı Bütçe Gelirleri 3 milyar 418 milyon 707 bin TL olarak öngörülmüştür. Mahalli Gelirler 1,876.0 milyon TL, Fiyat İstikrar Fonu Gelirleri 472.9 milyon TL, Diğer Fon Gelirleri 49.4 milyon TL, Döner Sermaye Gelirleri 5.4 milyon TL, Türkiye Cumhuriyeti Yardımları 565.0 milyon TL (Yatırımlar 188 milyon TL, Savunma 237 milyon TL, Reel Sektör 140 milyon TL), Türkiye Cumhuriyeti Kredileri 450.0 milyon TL, Bütçenin giderleri ile Finansmanı arasındaki 357.5 milyon TL Açık İç Kaynaklar ile karşılanacaktır. 150 milyon TL faiz ödemesinin Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Yasası uyarınca yapılabilecek borçlanma oranında kullanılması ve doğacak açığın yıl içerisinde gelir artışı ve/veya tasarruf ile karşılanması öngörülmektedir.
Gelirlerin Bütçe Hacmine Göre dağılımı ise şöyle: Mahalli Gelirler yüzde 49.68, Fiyat İstikrar Fonu Gelirleri yüzde 12.52, Diğer Fon Gelirleri yüzde 1.31, Döner Sermaye Gelirleri yüzde 0.14, T.C. Yardımları yüzde 14.96, T.C. Kredileri yüzde 11.92, İç Kaynaklar yüzde 9.47.
Buna göre; Bütçe Yasa Tasarısı’nda öngörülen gelirlerin yüzde 26.88 ’i TC Yardım ve Kredilerinden oluşmaktadır. Bu oran 2009 yılı bütçe yasasında yüzde 23,49, 2010 yılında yüzde 33,80, 2011 yılında yüzde 27.94, 2012 yılında yüzde 25.05 ve 2013 yılında ise yüzde 27.35 düzeyinde yer almıştır”
“HARCAMA PROGRAMLARINDA VERİMLİLİK ARTIŞI”
Maliye Bakanı Zeren Mungan, 2014 yılında harcama programlarında verimlilik artışı sağlamak üzere idari mekanizmalar geliştirileceğini söyledi.
Mungan, “Ülkenin ihtiyacı olan projelerin hızla hayata geçirilmesi gereksinimi önemini korumaktadır. Bu bağlamda, reel sektör ile yatırımlara hız kazandırılarak, üretimi ve buna bağlı olarak istihdamı artırmak temel hedefimizdir” dedi.
“EN BÜYÜK PAY EĞİTİMİN”
Maliye Bakanı Mungan, bütçeden en büyük payın eğitime ayrıldığını söyledi. Mungan, 2014 yılında eğitime ayırdıkları kaynağı yüzde 12.12 oranında artırarak bütçe giderlerinin yüzde 13.66 seviyesi ile 515.7 milyon TL’ye çıkarıldığını söyledi.
Bütçeden ikinci büyük payı çalışma ve sosyal güvenliğe ayırdıklarını kaydeden Mungan, 2014 yılında çalışma ve sosyal güvenliğe ayırdıkları kaynağı 423 milyon TL’ye çıkardıklarını belirtti. Mungan, “Bu rakam, toplam bütçe giderlerinin yaklaşık yüzde 11.2’ sine tekabül etmektedir. Bu ödeneğin 396.3 milyon TL’sı 30 binin üzerinde Sosyal Sigortalar ile 9 bin civarında muhtaç yoksullar, malüller, malül gaziler, şehit aileleri, şehit ebeveynleri, özürlüler ve benzeri diğer ödemeler olmak üzere yapılan transferler için öngörülmüştür” şeklinde konuştu.
Maliye Bakanı Zeren Mungan, bütçeden üçüncü büyük payı ise sağlığa ayırdıklarını kaydetti. Mungan, 2014 yılında sağlığa ayırdığıkları kaynağı yüzde 12.70 oranında artırarak, toplam bütçe giderlerinin yaklaşık yüzde 6.64’ü seviyesi ile 250.7 milyon TL’ye çıkardıklarını söyledi.
“REEL SEKTÖRE DESTEK”
Maliye Bakanı Mungan, 2014 Yılı Mali Bütçesiyle reel kesimi desteklemelerine yönelik olarak esnaf kredi faiz desteği, tarımsal kredi faiz desteği, ihracat desteği, teşvik ödemeleri ve yüksek öğretime katkı için ayırdıkları kaynakların önemli oranda artırıldığını belirtti.
“KURUMLARIN YATIRIM ÖDENEKLERİ ARTIRILDI”
Maliye Bakanı Zeren Mungan, 2014 Mali Yılı Bütçesi kapsamındaki kurumların yatırım ödeneklerini 2013 başlangıç ödeneğine göre yaklaşık yüzde 22.68 artırarak 398.4 milyon TL’ye çıkardıklarını söyledi.
“MALİ DİSİPLİN SAĞLANMALI”
Zeren Mungan, bütçede mali disiplinin sağlanması yönünde gösterdikleri çabaların daha da ileriye götürülmesi için çalışmalarını kararlılıkla sürdürüleceğini söyledi.
“KAMU ÇALIŞANLARI VE EMEKLİLERİN KAYIPLARI KARŞILANACAK”
Maliye Bakanı Zeren Mungan, dünyada yaşanan ekonomik kriz ve ülkede etkileri dikkate alınarak, bütçe imkanları içerisinde halen kamu çalışanları ve emeklilerin enflasyon nedeniyle gelirlerinde yaşayacakları kayıpların karşılanmasının bütçede yerini aldığını söyledi.
“ÇAĞDAŞ, BİLİMSEL VE ADİL BİR VERGİ SİSTEMİ”.
Hükümetin 2014 Mali Yılı Bütçesi ile sürdürülebilir bir kamu finansman dengesini kurma hedefine ulaşılabilmesinin toplanacak vergilerle mümkün olacağını kaydeden Mungan, devletin yaptığı harcamaların temel kaynağı vergilerin önemli bir maliye politikası aracı olduğunu söyledi.
Mungan, “Hükümetimizin amacı mevcut vergi sistemini daha çağdaş daha bilimsel ve daha adil bir yapıya kavuşturmak, yatırımları ve istihdamı destekleyerek sürdürülebilir, ekonomik büyümeye katkı sağlayan uygulanabilir bir vergi sistemini oluşturmaktır” dedi.
İlk kez Türkiye’de uygulamaya konan Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlarla ilgili alt yapı çalışmaları ve personelin eğitimi hususunda gerekli adımların atıldığını kaydeden Mungan, pos cihazının bir yazarkasa işlemi de gördüğü bu sistemde, mükelleflere işlem kolaylığı getirileceği gibi mali açıdan daha hızlı ve kolay takip sağlanacağını belirtti.
KAYIT DIŞI EKONOMİYE MÜCADELE
Maliye Bakanı Zeren Mungan, hükümetin temel politikaları arasında yer alan ekonomiyi kayıt altına almak için kayıt dışı ekonomiyle en etkin şekilde mücadele edeceklerini söyledi.
PERSONEL VE ALT YAPIYA YATIRIM
Maliye Bakanı Mungan, etkin ve güçlü vergi denetimi için personelin eğitimine hızla devam etmeyi, teknolojik alt yapıyı süratle geliştirmeyi ve vergi denetimlerini artırmayı planladıklarını söyledi.
“RHA KULLANIMI, TEMSİL VE AKARYAKITTA EN ÜST DÜZEYDE TASARRUF”
Mungan, hükümetin tasarruf tedbirleri içerisinde, “RHA’ların kullanımı, temsil ve akaryakıt vb. harcamalarda en üst düzeyde tasarruf ilkelerine riayet edilmektedir” dedi.
“CARİ HARCAMALARDA AZAMİ TASARRUF İLKELERİ”
Maliye Bakanı Mungan, 2014 Mali Yılı Bütçesi’nin, KKTC’de yaşayanlara daha iyi hizmet vermenin gerektiği şekilde yapılandırma yaklaşımında sürdürülen faaliyetler ve cari harcamalarda azami tasarruf ilkeleriyle alınan tedbirlerle şekillendirildiğini söyledi.
Mungan, “Kamu hizmetlerinin geliştirilmesi ve çalışanların daha iyi imkanlar içerisinde, daha iyi kapasitede görevlerine yerine getirmeleri ve hak edecekleri ücretleri de yaşam kalitelerini yukarıya çekecek şekilde oluşturması Hükümetimizin ana görevleridir” dedi.
Zeren Mungan, şöyle devam etti:
“2014 Mali Yılı Bütçesi hazırlanırken gerçekleştirilen vergi düzenlemeleri ve kayıt altına alma çabaları yanında alınan diğer tedbirlerle büyüyen ekonomi ile bütçe giderlerinin karşılanabilmesi çabası içerisinde olunmuştur”
(tak)