Murat OBENLER
Bu yıl 20.yılını kutlayacak adanın en büyük belgesel film organizasyonu olan Limasol Uluslararası Belgesel Festivali,Kıbrıs ve dünyadan ses getiren toplam 24 belgesel ile geleceğe bakıyor. 1-8 Ağustos 2025 tarihleri arasında Limasol'un eski kent merkezindeki Ceronia Hall-Lanitis Carob Mill’de gerçekleşecek olan 20. yıldönümünde ünlü yönetmenlerin, yükselen uluslararası yeteneklerin ve Kıbrıslı sinemacıların ödüllü filmlerinden oluşan sürükleyici bakış açılarıyla yeni sinematik yaklaşımlar öneren ve önemli güncel konuları ele alan 24 belgesel gösterilecek. Kıbrıs Kültür Bakan Yardımcılığı-Çağdaş Kültür Dairesi tarafından desteklenen ve fonlanan ve Brave New Culture tarafından organize edilen Festivalin alt bölümleri şöyle:
Kadınlar ve siyaset: tartışmalı kişilikler
Amber Fares yönettiği "Coexistance, My Ass!" ile seyirciye meydan okuyor
Noam Shuster-Eliassi, stand-up komedisine ve siyasi hicve sert bir geçiş yapmadan önce, İsrail-Filistin barış sürecinin adeta bir simgesi olarak büyüdü. Ancak bölge yıkıcı bir şiddete daha da gömülürken, Amber Fares'in yönettiği "Coexistance, My Ass!" filminde, seyircilerine gülünecek hiçbir yanı olmayan acı gerçeklerle meydan okuyarak bu anın üstesinden gelmek zorunda. Film, Sundance 2025'te İfade Özgürlüğü dalında Dünya Sineması Belgesel Özel Jüri Ödülü'nü, En İyi Belgesel dalında Altın İskender Ödülü'nü ve bu yılki Selanik Uluslararası Belgesel Festivali'nde "Hareket Halindeki İnsan Hakları" Ödülü'nü kazandı.
Mohammadreza Eyni ve Sara Khaki'nin yönettiği ”Cutting Through Rocks” bizi İran’a götürecek
İran köyünün ilk seçilmiş belediye meclisi üyesi olan Sara Şahverdi, genç kızlara motosiklet sürmeyi öğreterek ve çocuk evliliklerini önleyerek uzun süredir devam eden ataerkil gelenekleri yıkmayı hedefliyor. Sara'nın kızları güçlendirme niyetini sorgulayan suçlamalar ortaya çıktığında, kimliği altüst oluyor. Mohammadreza Eyni ve Sara Khaki'nin yönettiği Cutting Through Rocks, Sundance'te Dünya Sineması - Belgesel dalında Jüri Büyük Ödülü'ne layık görüldü.
Andres Veiel'in gözünden sanatçı ve Nazi propagandacısı Riefenstahl’e bir bakış
Leni Riefenstahl, bir sanatçı ve Nazi propagandacısı olarak 20. yüzyılın en tartışmalı kadınlarından biri olarak kabul ediliyor. Riefenstahl'ın estetiği bugün her zamankinden daha yaygın, peki aynı şey altta yatan mesajları için de geçerli mi? Andres Veiel'in yönettiği Riefenstahl, bu soruyu Riefenstahl'ın mirasından özel filmler, fotoğraflar, kayıtlar ve mektuplar gibi belgeler kullanarak inceliyor.
Sömürgecilikten Kurtulan Anlatılar
M.Lekow ve C.King'in "Bir Kütüphane Nasıl Yapılır?" belgeseli Afrikadaki tüm statükolarla mücadele ediyor
Maia Lekow ve Christopher King'in "Bir Kütüphane Nasıl Yapılır?" adlı eserinde Shiro ve Wachuka, 1958'e kadar yalnızca beyazlara özel bir kütüphane olan bu yapıyı canlı bir kültür merkezine dönüştürmeye karar verirler. Bu süreçte yerel siyaseti yönetmeli, yeniden inşa için milyonlarca dolar toplamalı ve Kenya'nın sömürge geçmişinin izlerini taşıyan hayaletlerle yüzleşmelidirler. Gösterimin ardından, Lemesos'un 2030 Avrupa Kültür Başkenti adaylığı için çeşitli kültürel anlatılarını ve anlatılmamış hikâyelerini nasıl kutlayabileceğini keşfedeceğiz. Filmin bilgiyi sömürgecilikten kurtarma ve gizli sesleri kucaklama yolculuğundan ilham alacağız. Gösterim, Lemesos2030 iş birliğiyle gerçekleştirilmektedir.
ABD’den özel gereksinimli bireylerin adalet ve onur mücadelenin belgeseli
ABD Belgesel Özel Jüri Ödülü sahibi “Life After”, destekli ölümü çevreleyen ahlaki ikilemler ve kâr güdülerinin karmaşık ağını gözler önüne seren sürükleyici bir kişisel soruşturma. Engelli film yapımcısı Reid Davenport, yaşam ve ölümle burun buruna gelen bu süreçte adalet ve onur için mücadele eden engelli topluluğunun sesini yükseltirken, şok edici güç suistimallerini de ortaya çıkarıyor.
“Marlee Matlin: Not Alone Anymore”, öncü olmanın ne anlama geldiğinin karmaşıklıklarını ele alıyor
1987'de Marlee Matlin, Children of a Lesser God filmindeki performansıyla Akademi Ödülü kazanan ilk sağır aktör olur. Sahnelerin yıldızı olan Matlin, muazzam yeteneğine hazırlıksız yakalanan bir sektöre meydan okuyarak öncü bir oyuncu, yazar ve aktivist olarak ortaya çıkar. Shoshannah Stern'in ana dili olan Amerikan İşaret Dili'ndeki Matlin'in hayatını yansıtan belgeseli “Marlee Matlin: Not Alone Anymore” , öncü olmanın ne anlama geldiğinin karmaşıklıklarını ele alıyor.
Tehlikeli Bölgelerde
2004 ve 2007 yılları arasında yayınlanan "To Catch a Predator", çocuk istismarcılarını avlamak ve onları bir film setine çekip orada sorguya çekip sonunda tutuklamak için tasarlanmış popüler bir televizyon programıydı. David Osit'in yönettiği "Predators" adlı belgeseli programın yükselişini ve sarsıcı düşüşünü ve yarattığı dünyayı şaşırtıcı bir şekilde inceliyor.
Ewan Waddel'ın "The Longer You Bleed" adlı kişisel belgeseli, yerlerinden edilmiş Ukraynalıların, memleketlerinin Instagram'da gerçek zamanlı olarak yanıp kül oluşunu izlemenin gerçeküstü deneyimiyle mücadelesini konu alıyor. Bir yıldan uzun süren çekimlerde kamera, yönetmenin partnerini ve arkadaşlarını takip ediyor. Savaştan uzak olsalar da, savaşın duygusal etkilerine derinden bağlı kalan bu ikili, travmatik savaş görüntülerinin çevrimiçi yeni gerçekliklerinde yol alıyor.
Şili'deki göçmen karşıtı protestolar sırasında, Amilcar Infante ve Sebastian Gonzalez Mendez'in yönettiği Şili belgeseli Unwelcomed, Latin Amerika'daki göç krizini And Dağları, Atacama Çölü ve kıyı şeridi boyunca takip ederek Venezuelalıların yeni yurt arayışlarındaki gerginlikleri gözler önüne seriyor.
Hayatta Kalma ve Kimlik Üzerine
Anastasiya Miroshnichenko'nun yönettiği “Welded Together” belgeselinde genç bir kaynakçının yalnız hayatı, üvey kız kardeşine bakmak zorunda kalmasıyla değişir ve bu durum onu çocukluk travmasıyla yüzleşmeye ve kişisel hayaller ile yeni kurulan aile bağları arasında seçim yapmaya zorlar.
Vivek Chaudhary'nin Hint belgeseli “I, Poppy”, yaşlı bir haşhaş çiftçisi olan Vardibai ve topluluğun geçimini etkileyen yolsuzluğa karşı aktif bir siyasi kampanya yürüten oğlu Mangilal'ı konu alıyor.
“Enigma” trans kültürünü ve tarihini şekillendiren kadınların kimlik ve hayatta kalma konularını ele alıyor
Ünlü öncüler April Ashley ve Amanda Lear'ın farklı yollarını anlatan ünlü yönetmen Zackary Drucker, “Enigma”da kimlik ve hayatta kalma konularını ele alarak, trans kültürünü ve tarihini şekillendiren kadınların farklı ama iç içe geçmiş hikayelerini gözler önüne seriyor.
Belgesel Şiir
Maciej Drygas'ın “Trains” filmi, 20. yüzyıl Avrupa'sının bir portresini çiziyor
Tamamen arşiv görüntülerinden oluşan ve Limasol'daki Festival'e katılacak olan Polonyalı yönetmen Maciej Drygas'ın “Trains” adlı filmi, 20. yüzyıl Avrupa'sının bir portresini çiziyor. Tren istasyonlarındaki yoldan geçenleri yakalayarak, geçen yüzyılın tüm umutlarını, arzularını, dramlarını ve trajedilerini izliyor. Belgesel, IDFA En İyi Uzun Metraj Belgesel Ödülü ve IDFA En İyi Kurgu Ödülü'nü kazandı.
CPH:DOX Ödülü sahibi Deming Chen'in “Always” adlı filmi, bir dağ köyünde geçen, büyüleyici ve büyülü bir filmde Çinli bir çocuğun şiirin gücünü keşfetmesini konu alıyor.
Gerçeğin Sinemasında Çağdaş Yunanistan
Vania Turner'ın Tack filmi ve Yunanistan'ın #MeToo hareketi
İki kez Olimpiyat madalyası sahibi Sofia Bekatorou, Yunanistan'ın #MeToo hareketini başlatarak genç bir sporcunun kendi sessizliğini bozmasına ilham veriyor. Önemli bir davada Sofia, çocukken antrenörünün elinde maruz kaldığı sistematik istismarın adaletini arayan Amalia'nın yanında yer alıyor.Vania Turner'ın Tack filmi, yönetmenin katılımıyla gösterilecek.
Steve Krikris'in belgeseli “Super Paradise”, Mikanos’daki dönüşümün peşine düşüyor
Son 50 yılda Mikonos, hayal gücünün sınırlarını zorlayan dönüşümler yaşadı: Çok ucuzdu, bugün ise karşılanamaz; "alışılmışın dışında"ydı, bugün ise en gözde destinasyonlardan biri; kapsayıcıydı, bugün ise ayrıcalıklı. Peki ne oldu? Küçük bir ada nasıl böylesine kökten farklı deneyimlerin buluşma noktası haline geldi? Cennet miydi? Hala öyle mi? Steve Krikris'in belgeseli “Super Paradise”, bu sorulara cevap bulmaya çalışıyor.
Şiirsel, dramatik, komik, Korfu ve Kore'deki MTV çocukları. Ydro, Yunan indie pop/rock sahnesini az sayıdaki grubun aksine işgal ederek hem hayranlık hem de alay konusu oldu. Byron Kritzas'ın yönettiği “They Talk About Worship Here”, grubun yolculuğunu ele alıyor ve iki ana üyeye odaklanırken, utanç duymadan özel olmanın önemine de değiniyor.
Kıbrıslı sinemacılar, eserlerini sergilemek üzere Festival'de
Ioannis Papaloizou'nun yönettiği ve Harry Mavromichalis'in yapımcılığını üstlendiği deneysel belgesel ”Waves Won't Stop”ta, anlatıcı Kıbrıs'taki çocukluk anılarını ve ayrılıkla tanımlanan silinmez bir dostluğa olan bağını canlandırıyor. Kayıp bağlarının canlı anıları aracılığıyla, özlem, aidiyet ve ikisini de şekillendiren vatanının kalıcı cazibesi temalarını ele alıyor.
Christina Skarpari'nin bu yıl festivalde sunulacak iki filminden ilki olan ”Sympraxis: Between Vessels”, uzun vadeli, uygulamaya dayalı araştırmalara ve devam eden topluluk katılımına dayanıyor. Kıbrıs'ın Kornos köyünde geçen film, çömlekçilerin yaşam ritimlerini takip ederken, nesli tükenmekte olan kırmızı kil çömlekçiliğini de ele alıyor. Skarpari, feminist bir perspektifden kimlik, emek ve aidiyet kavramlarını ele alarak, kültürel ekosistemlerin sürdürülmesinde kadınların genellikle göz ardı edilen kuşaklar arası emeğini vurguluyor.
“Agrelia,Sizin de Beğendiğiniz gibi” bir yapımcı-zaankarın ayrelli sevdasını anlatıyıor
“Agrelia,Sizin de Beğendiğiniz gibi” sanatçı-film yapımcısı Christina Skarpari ile yabani kuşkonmaz toplayan zanaatkâr Pericles Gavriel arasındaki gelişen ilişkiye samimi bir yolculuk. Larnaka bölgesinin Kıbrıs kırsalında geçen film, ekstraktivist çekim yöntemlerine direnerek güven, karşılıklılık ve bakımla şekillenen ortak bir yolculuk sunuyor.
Stella Georgiou'nun belgeseli ”Tatlar Tabaklarda; Komşularla Buluşma”,izleyiciyi komşuların sanatçıyla Akdeniz lezzetlerini paylaşmak için bir araya geldiği bir masaya yerleştiriyor.
“Mamma”, Kıbrıs'ta anneliğin yalın ve filtrelenmemiş gerçekliğini araştırıyor
Ebeveynliğin sürdürülemez, ekonomik olarak zorlu ve ebeveynler için son derece eşitsiz hissettirdiği -ve çoğu zaman da öyle olduğu- bir sistem inşa ettik. Öylesine köklü bir sistem ki, neredeyse bu şekilde işlemek üzere tasarlanmış gibi.”Mamma”, Kıbrıs'ta anneliğin yalın ve filtrelenmemiş gerçekliğini araştırıyor. Kadınların kişisel deneyimleri ve uzman görüşleri aracılığıyla, annelerin karşılaştığı sosyal, ekonomik ve yapısal zorlukları ortaya koyuyor ve acil, sistemik bir değişim çağrısında bulunuyor. Filmin yapımcılığını FILMHOUSE PICTURES ve RESET CY üstlenirken, yönetmenliğini Christos Koutoulas ve Chara Pitsillidou üstleniyor.
Özel Gösterim: Forensic Architecture (Adli Mimarlık)
Londra Üniversitesi Goldsmiths bünyesinde bulunan bir araştırma kuruluşu olan Adli Mimarlık'ın yerinden edilme ve zorunlu göç temalarını işlediği üç eseri, The Island Club iş birliğiyle gösterilecek: Pilos Batığı, Savaş Olmaktan Çıktığında: Dr. Ghassan Ebu Sittah'ın Yerleşik Tanıklığı ve El-Main'e Dönüş.
Gösterim Programı ve Bilgi: http://www.filmfestival.com.cy
BİLETLER: Film başına 5 €, Festival Kartı (tüm gösterimler için) 35 €
Çevrimiçi Ön Satış: SoldOut Tickets