TC Elçiliği tarafından açıklanan 2012 Ekonomi Durum Raporu’na göre;
İŞSİZLİK KABUSU
2006 yılında 9 bin 522 işsiz sayısı, 2012’de 10 bin 784’e yükseldi
Yüksek eğitimli nüfusun payının yüksek olması ve nitelikli istihdamın yeterince yaratılamaması, eğitim düzeyi yüksek bireylerdeki işsizliği artırıyor
Güneyde çalışanların sayısı da dibe vurdu. 2006’da 4 bin 93 Kıbrıslı Türk Güney Kıbrıs’ta çalışırken, 2012 yılında bu rakam bin 200’e düştü.
Ayşe Güler
Ülkenin kanayan yarası işsizlik çığ gibi büyüyor.
Her yıl yüzlerce mezun, işsizler ordusuna katılıyor.
Kamu ve özel sektörde iş bulamayan gençlerin büyük bir çoğunluğu göç etmeyi tercih ediyor.
2012 Ekonomi Durum Raporu açıklandı.
Devlet Planlama Örgütü verilerine göre hazırlanan raporda 2006 yılında ülkedeki işsiz sayısı 9 bin 522’ydi. Bu rakam, 2007’de dokuz bin 361’e gerilerken, 2008’de çok az bir artışla dokuz bin 881’e yükseldi.
Verilere göre ülkedeki işsizlik sayısında en fazla artış 2009 yılında görüldü.
Söz konusu yılda 12 bin 941 kişi işsizlikle mücadele ederken, 2010’da bu rakam 12 bin 619’a geriledi.
Bununla birlikte 2011’deki işsiz sayısı 10 bin 411 olurken, 2012’de 10 bin 784 kişi işsizlikle mücadele etti.
2006 yılına göre, 2011 ve 2012 yıllarında işsizlik oranında yaşanan artış dikkat çekti.
Ülkede çalışma çağındaki nüfus, bir önceki yıla göre yüzde 2,5 oranında arttı.
Söz konusu yıl içerisindeki çalışma çağındaki nüfus 221 bin 193’e ulaştı.
Öte yandan 2010 yılında 93 bin olan kamu ve özel sektörde çalışan kişi sayısı, 2011’de 97 bin 103’e, 2012’de de iki bin 14 kişi artarak, 99 bin 117 kişiye yükseldi.
Bununla birlikte raporda, ülkedeki çalışma çağındaki nüfusun yüzde 50,8’inin iş gücüne katılmadığı kaydedildi.
Aktif nüfusun büyük bir kısmı ekonomik faaliyetlerin dışında kaldığı ve dört yıldır yüzde elli seviyesinin altında seyrettiği de raporda dikkat çeken noktalar arasında.
Verilerde, işsizlik oranının 2010 yılında yüzde 11,9 iken, 2011 yılında yüzde 9,7’ye gerilediği görülüyor.
Öte yandan 2012’de işsizlik oranının artarak, yüzde 9,9’a yükselmesi dikkat çekiyor.
Kadınlarda daha yüksek
Bununla birlikte 2011’de erkeklerdeki işsizlik oranı yüzde 8 iken, kadınlardaki oran yüzde 13,1 dolaylarında seyretti.
Raporda, eğitimin arttıkça işsizlik oranlarının azalmadığına da dikkat çekildi.
Öte yandan, ülkede yüksek eğitimli nüfusun payının yüksek olması ve nitelikli istihdamın yeterince yaratılamamasının eğitim düzeyi yüksek bireylerdeki işsizliği azaltmadığına da dikkat çekildi.
Verilere göre, 2011 yılında toplam istihdamın yüzde 80,3’ünü hizmet sektörü, yüzde 8,7’sini sanayi, yüzde 7,3’ünü inşaat, yüzde 3,7’sini tarım sektörü oluşturuyor.
Özellikle 2011’de hizmet sektörüne yapılan istihdamların sayısında önemli bir artış görülürken, sanayi ve tarım sektörlerindeki azalma dikkat çekiyor.
Buna göre, söz konusu yılda hizmet sektörüne yapılan istihdamlarda bir önceki yıla göre altı bin 624 artış yaşandı.
Öte yandan sanayi sektörü istihdamı yerinde saydı, inşaat sektöründe ise bir önceki yıla kıyasla iki bin 229 kişilik istihdam kaybı meydana geldi.
Kamu yönetimi ve eğitim büyük pay sahibi
İstihdamın alt sektör dağılımı incelendiğinde, kamu yönetimi ve eğitimin toplam istihdamda büyük pay sahibi olduğu görülüyor.
Buna göre kamu yönetimi toplam istihdamın yüzde 16,1’ini, eğitim ise yüzde 10,5’ini oluşturuyor.
Ülkede çalışan her dört kişiden birinin kamu yönetimi veya eğitim sektöründe çalıştığı da raporda gözler önüne seriliyor.
KKTC’de yükseköğretim ve özellikle kamu sektörünün milli gelir içerisindeki paylarının yüksek olması söz konusu sektörlere yapılan istihdamların yüksekliğini açıklıyor.
Raporda ayrıca, kamu sektörünün politika aracı olarak ihtiyacın üzerinde istihdam yaratıldığına da dikkat çekiliyor.
En az master ve doktora mezunları
Raporda en dikkat çekici noktalardan biri de çalışanların eğitim durumu oldu.
Özellikle kamu ve özel sektörde hizmet veren kişilerin çoğunlukla lise ve dengi okullardan mezun olduğu, ikinci sırada ise ilkokul mezunu kişilerin bulunması gözlerden kaçmadı.
İstihdamlar da en alt sırada master ve doktara bitiren kişileri oluşturuyor.
Yüzde 30’u eğitime devam ediyor
İşgücüne dahil olmayanlar içinde en büyük grubu yüzde 30’a yakını eğitime devam edenler oluşturuyor.
Buna yüzde 20 civarındaki payları ile emekliler ve ev işleriyle meşgul olanlar takip ediyor.
***
Güneyde çalışanlarda önemli azalma
• 2006’da 4 bin 93 Kıbrıslı Türk Güney Kıbrıs’ta çalışırken, 2012 yılında bu rakam bin 200’e düştü.
Kıbrıs’ta karşılıklı geçişlerin başlamasıyla birlikte, güneyde çalışan işçilerin sayısı da dibe vurdu.
Özellikle Kıbrıs’ın güneyinde yaşanan ekonomik krizin ardından çalışanlarda ciddi düşüş meydana geldi.
Verilere göre, 2006’da 4 bin 93 Kıbrıslı Türk Güney Kıbrıs’ta çalışırken, bu rakam 2007’de önemli bir düşüş yaşayarak 2 bin 643’e geriledi.
2008 yılında bir önceki yıla göre az da olsa bir artış yaşandı.
Rapora göre, 2008’de güneye çalışmaya giden kişilerin sayısı 3 bin 252’e yükseldi.
2008 yılının ardından Güney Kıbrıs’ta çalışan Kıbrıslı Türkler de düşüş grafiği yaşandı.
Verilere göre 2009’da 2 bin 595 kişi Kıbrıs’ın güneyinde çalışırken, bu rakam 2010’da bin 923’e, 2011’de ise bin 365’e geriledi.
Son altı yılın en düşük rakamı ise 2012’de görüldü.
Ekonomik krizin günden güne daha çok hissedilmesi nedeniyle Kıbrıs’ın güneyinde çalışan işçi sayısı 2012 yılında bin 200’e düştü.
***
Kamunun istihdamdaki payı % 30’un üzerinde
Raporda, 2006 yılında kamu ve özel sektörde çalışan kişilerin sayısı 91 bin 815.
Söz konusu kişilerin, 29 bin 106’sı kamu sektöründe çalışıyor.
Toplam istihdam içinde kamu istihdamının payı yüzde 31.7 olarak belirtiliyor.
Sonuçlara göre işşiz sayısının dokuz bin 552, işsizlik oranının ise yüzde 9,4 olduğu belirtildi.
Öte yandan yüzde 34.6’sını lise ve dengi okul mezunları oluşturuyor.
Bunu yüzde 26.8’i ile ilkokul , yüzde 20.1 ile fakülte veya yüksekokul, yüzde 11.4 ile orta veya dengi okul mezunları takip ediyor. Master, doktora bitirenleri oranı ise yüzde 3.
2007
DPÖ verilerine göre, 2007 yılında ülkede kamuda ve özel sektörde çalışan toplam kişi sayısı 89 bin 787 olduğu görülüyor.
Bununla birlikte, kamu istihdam payı toplam istihdamın yüzde 31,5’ini oluşturuyor.
Söz konusu yıl içerisinde 28 bin 289 kişi kamuda çalıştı.
2008
2008 yılında ülkedeki çalışan sayısı bin 436 artış göstererek, 91 bin 223’e ulaştı.
Verilere göre, çalışan kişi sayısında artış yaşansa da kamu sektöründe çalışan sayısının azaldığı görüldü.
Bir önceki yıl 28 bin 289 olan kamu çalışanı, 2008’de 27 bin 893’e geriledi.
Söz konusu yıl içerisinde kamu istihdam payı, toplam istihdamın yüzde 30,6’sını oluşturdu, işsizlik oranının ise %9.8 olduğu belirtildi.
Öte yandan 2008 yılında çalışan kişilerde başı lise ve dengi okul mezunu çekiyor. Söz konusu yıl içerisinde çalışanların % 34.2’sini lise ve dengi okul mezunları oluşturuyor. Liseden sonra ikinci sırada ilkokul mezunları yer alıyor. Buna göre, çalışanların % 26.6’sı ilkokul , % 21.8’i fakülte veya yüksekokul, % 10.9 ile orta veya dengi okul mezunu. Master ve doktora bitirenlerin oranı ise % 3.3.
2009
2009 yılında 91 bin 550 kişi, kamu ve özel sektörde çalıştı. Toplam istihdamın yüzde 30,2’si kamu çalışanları oluşturdu. Buna göre belirtilen yılda 27 bin 627 kişi kamu sektöründe iş başı yaptı.
Bir önceki yıla göre kamuda çalışan sayısında azalma yaşandı.
Verilere göre, 2009’daki işşiz sayısı 12 bin 941, işsizlik oranı ise %12.4’dir.
Belirtilen yıl içerisinde çalışanların % 31.9’unu lise ve dengi okul mezunları oluşturuyor. Bunu % 27.2 ile ilkokul , % 22.7
ile fakülte veya yüksekokul, % 11.7 ile orta veya dengi okul mezunları izliyor. Master ve doktora bitirenleri oranı ise ise % 4.
2010
Ülke genelindeki toplam istihdam sayısında 2010 yılında artış yaşandı.
2009 yılında 91 bin 550 olan çalışan kişi sayısı, 2010’da 93 bin 498’e yükseldi.
Öte yandan toplam istihdamın yüzde 29.1’ni oluşturan kamu sektöründe
çalışanların sayısı 27 bin 244’e geriledi. Söz konusu yıldaki işsiz sayısında bir önceki yıla göre az bir düşüş yaşandı. İşsiz kişilerin sayısının 12 bin 619, işsizlik oranın ise yüzde 11,9 olduğu belirtildi.
Söz konusu yıl içerisinde istihdam edilenlerin %32.6’sını lise ve dengi okul mezunu. Öte yandan istihdamların %26.4’ü ilkokul, %20.9’ufakülte veya yüksekokul, yüzde 12.2’si orta veya dengi okul mezunu kişilerden oluşuyor.
2011
2011 yılında kamu ve özel sektördeki çalışan sayısının 97 bin 103 olduğu belirtildi.
Toplam istihdamın yüzde 30,6’sını kamu istihdamı oluşturdu.
Söz konusu yıl içerisinde kamuda çalışanların sayısı bir önceki yıla göre, artış gösterdi ve 29 bin 695’e ulaştı.
Öte yandan istihdam edilen kişilerin eğitim durumuna bakıldığında ilk sırayı
lise ve dengi okul mezunları çekiyor.
Belirtilen yıl içerisinde istihdam edilenlerin % 35’inin lise ve dengi okul mezunu olması dikkat çekiyor. Öte yandan kamu ve özel sektöre yapılan istihdamların % 23,5’i ilkokul , % 21,2’i fakülte veya yüksekokul, % 12,4 ile orta veya dengi okul, yüzde 3,2’si ise master ve doktora yapan kişilerden oluşuyor.