Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO), akaryakıt fiyatlarındaki son artışın Kıbrıs Türk ekonomisini olumsuz yönde etkileyeceğini açıkladı. Oda, yapılan zamların işletme maliyetlerini yükselteceğini, hayat pahalılığını artıracağını ve genel yaşam kalitesini düşüreceğini vurguladı.
KTTO açıklamasında, akaryakıtın Kıbrıs Türk ekonomisinin temel girdilerinden biri olduğu belirtilerek, “Bu ürünlerin fiyatlarının yükselmesi, işletmelerin maliyetlerinin artması ve hane halkının geçiminin zorlaşması anlamına gelir” denildi.
Fiyat artışlarının hem özel sektör hem de kamu maliyesi üzerinde baskı yaratacağına dikkat çekilen açıklamada, hayat pahalılığındaki artışın maaş ve ücretlere de yansıyacağı, bu durumun kamu bütçesine daha ağır bir yük getireceği ifade edildi.
Oda, akaryakıt fiyatlarının Kıbrıs’ın güneyindeki seviyelere yaklaşmasının geçişleri azaltabileceği uyarısında bulundu. Açıklamada, “Adanın güneyinden kuzeyine geçerek akaryakıt alanların sayısı ne kadar fazla olursa, esnafın ek işler yapması ve kamu maliyesinin ek gelir elde etmesi o kadar olanaklı olur. Fiyatların yakınlaşması bu motivasyonu ortadan kaldırabilir” ifadeleri yer aldı.
KTTO ayrıca, akaryakıt zammının asgari ücret üzerinde de dolaylı etkiler yaratacağını belirtti. Pahalılığın sürmesi halinde asgari ücretin yeniden artacağı, bu durumun özel sektörün maliyetlerini yükselteceği ve turizm gibi gelir getirici sektörlerde rekabet gücünü azaltacağı vurgulandı.
Açıklamada, artan borçlanmanın ve kamu harcamalarının pahalılığı daha da tetiklediği belirtilerek şu ifadeler kullanıldı:
“Devletin iç borç stoğu kronikleşerek ciddi bir sorun haline gelmiştir. Hayat pahalılığı arttıkça maaşları ödemek için ihtiyaç duyulan kaynak büyüyecek; borçlanma arttıkça pahalılık da artmaya devam edecektir. Bu kısır döngü bizi felakete sürüklemektedir.”
Kıbrıs Türk Ticaret Odası, UBP-DP-YDP Hükümeti’ni sorunları halı altına süpürmekten vazgeçmeye ve kamu maliyesinde kalıcı düzenlemeler yapmaya çağırdı.
Odanın açıklamasında şu başlıklar öne çıktı:
- Akaryakıt ekonominin temel girdisidir:
- Akaryakıt ve sıvı gaz fiyatlarındaki artış, hem işletme maliyetlerini hem de hanehalkı giderlerini yükseltmektedir.
- Hayat pahalılığı artışı kamu maliyesini zorlayacaktır:
- Fiyat artışları, maaş ve ücretlerin artmasına neden olacak.
- Bu durum, devletin bütçe yükünü artıracaktır.
- Dolayısıyla, fiyat artışlarının dolaylı maliyeti, fiyatları sabit tutmanın doğrudan maliyetinden daha yüksek olacaktır.
- Güney Kıbrıs ile fiyat farkı önemlidir:
- Kuzey’deki akaryakıt fiyatlarının Güney’e göre düşük olması, Güney’den Kuzey’e geçişleri teşvik etmektedir.
- Fiyat farkının azalması, bu geçişleri ve buna bağlı ekonomik hareketliliği azaltacaktır.
- Asgari ücret ve rekabet gücü etkilenir:
- Pahalılık arttıkça asgari ücret yükselecek.
- Bu da özel sektör maliyetlerini yükselterek turizm gibi gelir getirici sektörlerde rekabet gücünü düşürecektir.
- Borçlanma ve kısır döngü uyarısı:
- Artan hayat pahalılığı ve maaşlar, devletin borçlanma ihtiyacını artıracaktır.
- Bu borçlanma da pahalılığı daha da körükleyecektir.
- Ticaret Odası, bunun bir “kısır döngü” haline geldiğini ve ülkeyi “felakete sürüklediğini” belirtmektedir.
Çözüm önerisi:
- Kamu maliyesinde tasarruf ve mali disiplin sağlanmalı.
- Hükümet, geçici çözümler yerine kalıcı yapısal önlemler almalıdır.